Ας ξεκινήσουμε με το ιστορικό πλαίσιο της εποχής.
Η δράση των δυτικών ιεραποστολών στην ελληνική Ανατολή εντάθηκε και επεκτάθηκε κατά τον 18ο αιώνα. Οι Ιησουίτες βελτίωσαν τις βάσεις του προσηλυτισμού και προπαγάνδας που είχαν δημιουργήσει σ’ όλα τα σημαντικά κέντρα της τουρκικής αυτοκρατορίας. Από την εποχή των διομολογήσεων (1673) οι Ιησουίτες εξασφάλισαν προνομιακή μεταχείριση σ’ ολόκληρη την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Το αντάλλαγμα ήταν να μεταβληθούν σε πιστούς πράκτορες και άριστους κατασκόπους του Λουδοβίκου ΙΔ΄ στην Τουρκία. Οι έδρες των μισσιονάριων αποτελούσαν πολιτικά προγεφυρώματα στην Οθωμανική Ανατολή για την εξυπηρέτηση των φιλόδοξων σχεδίων του Γάλλου μονάρχη, στα πλαίσια του ανταγωνισμού του με τους Ισπανούς, Πορτογάλους, Βενετούς και αργότερα με τους Έλληνες και τους Άγγλους, για την εμπορική ναυτική κυριαρχία στη Μεσόγειο.
Η φιλοτουρκική πολιτική της Γαλλίας ήταν πολύτιμη για τους σουλτάνους, σαν αντίβαρο της απειλής από τις δυνάμεις της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης.
Έτσι, οι μισσιονάριοι απόκτησαν μεγάλη δύναμη και επιρροή στην πρωτεύουσα και στα μεγάλα κέντρα της αυτοκρατορίας. Από το 1620 οι Ιησουίτες κατεύθυναν τον μυστικό αγώνα της γαλλικής πρεσβείας στην Πόλη και των γαλλικών προξενείων εναντίον των ορθοδόξων Πατριαρχών.
Η φιλοτουρκική πολιτική του Λουδοβίκου ΙΔ΄ θα συνεχιστεί και από τους διαδόχους του, σε ολόκληρο τον 18ο αιώνα. Φιλοτουρκική θα συνεχίσει να είναι η γαλλική πολιτική ακόμη και μετά την επανάσταση του 1789. Το δίκτυο των Ιησουιτών στην Ελλάδα είχε ήδη ολοκληρωθεί από τις αρχές του 18ου αιώνα. Εκτός από την Πόλη, υπήρχαν κέντρα τους στην Σμύρνη, Θεσσαλονίκη, Καβάλα, Θάσο, Εύβοια, Νάξο και Σαντορίνη.
Οι Καπουτσίνοι δεν πήγαιναν πίσω. Στα μοναστήρια και στις εκκλησίες τους, στην Σμύρνη, στα νησιά του Αιγαίου και αλλού, το κήρυγμα γινόταν στα γαλλικά και στα ελληνικά - για την προσέλκυση ορθοδόξων. Αυτό, το παρατήρησε και ο Ισπανός λοχαγός των δραγόνων, ο Μπελερίβε, που ταξίδεψε το 1711 στην Ανατολή για να επισκεφθεί τον πολέμαρχο βασιλιά της Σουηδίας Κάρολο ΙΒ΄ , ο οποίος μετά τον άτυχο πόλεμο με τους Ρώσους είχε εγκατασταθεί στο Μπέντερ της Βεσσαραβίας.
Η φυσική αποστολή των μισσιονάριων, όπως και όλων γενικότερα των ευρωπαϊκών ιεραποστολών, ήταν να προσηλυτίσουν τους «απίστους», να εκχριστιανίσουν τους μωαμεθανούς. Αλλά οι απεσταλμένοι των δυτικών δογμάτων στην Ανατολή, δεν ασχολήθηκαν ποτέ με χριστιανική προπαγάνδα στον μουσουλμανικό κόσμο, όχι μόνο γιατί δεν τολμούσαν, αλλά επειδή ο στόχος ήταν η Ανατολική Εκκλησία, οι ορθόδοξοι.
Η Αγία Έδρα εγκαθιστούσε Ιησουίτες και Καπουτσίνους στην Ανατολή για να προσηλυτίσουν τους «σχισματικούς», όπως αποκαλούσαν τους ορθόδοξους επί αιώνες. Ταυτόχρονα, οι μισσιονάριοι, έχοντας εξασφαλίσει την προστασία των βασιλιάδων της Γαλλίας, συμμάχων από την εποχή του Φραγκίσκου Α΄ των σουλτάνων, έγιναν πράκτορες της Γαλλίας στην Ανατολή, προφυλακή του γαλλικού εμπορίου και δεινοί πολέμιοι του Ελληνισμού.
«Σ’ όλες τις χώρες, όπου κατόρθωσαν να διεισδύσουν οι μοναχοί μας», γράφει ο Γάλλος Αντρέ Βαντάλ, «έγιναν πολύτιμοι πληροφοριοδότες μας. Χάρη στους ιεραπόστολους η γαλλική κυβέρνηση ήταν άριστα ενημερωμένη για τις τοπικές πλουτοπαραγωγικές πηγές,για τις δυνατότητες εμπορικών συναλλαγών, για την δημιουργία νέων προξενικών κέντρων. Παντού έπαιζαν τον ρόλο των ντελάληδων του εμπορίου μας, άνοιγαν νέους δρόμους εμπορικής επιρροής, δημιουργούσαν νέες αγορές. Ήταν οι πρόδρομοι των εμπόρων μας, των προξένων μας, ήταν η προφυλακή της Γαλλίας».
Στην σκιά των αιώνων" είναι το τελευταίο βιβλίο της Δήμητρας Παπαναστασοπούλου και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις "Διόπτρα". Επίσης, από τον ίδιο εκδοτικό οίκο κυκλοφορεί και το βιβλίο "Σαν στάχυα στο χρόνο".
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου