Ο τρεις απαντήσεις του Θεού που - αντίθετα με αυτό που νομίζεις - ΔΕΝ τυγχάνει καθόολου μουγγοθόδωρος!

Η Ελλάδα σαν ...γλΕΙφιτζούρι! [ναι! αμάν πια Χριστεπώνυμοι αδελφοί! μόνο με ΕΙ το γλΕΙφω, το γράφουν και τα λεξικά το λέει και ο κραταιός φιλόλογος Καργάκος, άιντε!...]

Ο τωρινός πολιτικός κόσμος δεν πείθει. Χρειαζόμαστε σε ευρύ φάσμα νέα πολιτική ηγεσία

Από τον
Σαράντο Καργάκο *

Ε ἶναι κοινή διαπίστωση, κάτι πού ἐπιβεβαιώνεται καί ἀπό τίς δημοσκοπήσεις, ὅτι ὁ τωρινός πολιτικός κόσμος δέν πείθει. Χρειαζόμαστε σέ εὐρύ φάσμα νέα πολιτική ἡγεσία. Οἱ παροῦσες ἡγεσίες εἶναι ἐν πολλοῖς δέσμιες παλαιῶν ἁμαρτημάτων καί παρωχημένων ἰδεολογιῶν. Τά κόμματά μας ἔχουν γίνει καθρέφτες ἀντικρυστοί πού ἀλληλοκοιτάζονται, ἀλληλοδιαβάζονται, ἀλληλοϋβρίζονται καί ἀλληλοεπαναλαμβάνονται. Τό ἕνα ἀντιγράφει τό ἄλλο. 

Δέν ὑπάρχει μέσα τους πτητική ὁρμή καί δημιουργική πνοή.

 Ποῦ ἦσαν οἱ κομματικές νεολαῖες ὅταν ἔγινε ἡ καταστροφή τῆς Μάνδρας; Εὐτυχῶς πού προσέτρεξαν οἱ γειτονικοί Ρομά καί ξαλάφρωσαν τούς Μανδριναίους ἀπό κάποια ...περιττά! Κάποιοι ἐνορατικοί λόγοι μέ ἐντυπωσιακό πλοῦτο λέξεων δέν προσφέρουν στή νέα γενιά ἕνα ἐμπνευστικό ἀποτύπωμα πού σταδιακά νά ἐξελιχθεῖ σέ πυρετό δημιουργίας, σέ πυρετό προσφορᾶς, στόν ἑαυτό της πρωτίστως.

Ἡ παροῦσα κυβέρνηση ἀντί νά ἐλαφρύνει τά δυσβάσταχτα φορολογικά βάρη πού εἶχαν ἤδη ἐπιβληθεῖ ἀπό τίς προηγούμενες κυβερνήσεις, ὄχι μόνο τίς συνεχίζει ἀλλά καί τό χειρότερο τίς... ἐμβαθύνει. Βάζει βαθύτερα τό χέρι στήν τσέπη τῶν κατά κανόνα συνεπῶν φορολογουμένων, ἀλλά ἀφήνει ἀφορολόγητες κατηγορίες ἀνθρώπων, πού ἐνῶ βγάζουν στόν τόπο μας πολλά λεφτά μένουν ὡστόσο στό φορολογικό ἀπυρόβλητο. Ποιά εἶναι, γιά παράδειγμα, ἡ φοροδοτική συνεισφορά ἑνός ἑκατομμυρίου ξένων, οἱ ὁποῖοι ἐδῶ καί δεκαετίες ἐργάζονται στή χώρα μας; Πόσο ἑλληνικό συνάλλαγμα διαρρέει μέσω μυστικῶν ὁδῶν πρός ἄλλες πατρίδες; 

Καί ἐπειδή πρό μηνῶν ἔγινε πολύ λόγος γιά μιά ὀργισμένη φράση τοῦ Μανιάτη βουλευτῆ κ. Θανάση Δαβάκη περί Ρομά, μήπως μέ τήν εὐκαιρία αὐτή μπορεῖ κάποιος ὑπεύθυνος νά μᾶς πεῖ ποιά εἶναι ἡ φοροδοτική συμμετοχή τῶν ἀνθρώπων αὐτῶν, πού ἀσκοῦν ποικίλα ἐπαγγέλματα χρηματοφόρα ἀλλά χωρίς τίς δεσμεύσεις στίς ὁποῖες ὑπάγονται κάποιοι ἄλλοι ἐπαγγελματίες «ρατσιστές», κατά τήν κομψή ἔκφραση κάποιων ἁβροδίαιτων καί λεπτοστόμαχων δημοσιογράφων καί διανοητῶν;

Κι ἐνῶ στήν τσέπη μας –γιά νά μιλήσουμε κάπως λαϊκιστικά– δέν ὑπάρχει σάλιο, σέ ἄλλες τσέπες ὑπάρχουν καί παραϋπάρχουν λεφτά, μόνο πού εἶναι βρόμικα λεφτά. 

Καθημερινά στό ἀστυνομικό δελτίο καταγράφονται τουλάχιστον δύο συλλήψεις ἐμπόρων ναρκωτικῶν καί πού τό συλλαμβανόμενο «ἐμπόρευμά» τους μπορεῖ νά σχηματίσει ἕνα βουνό πού ξεπερνᾶ σέ ὄγκο τόν Ὑμηττό. Ἀλλά ἄν καθημερινά συλλαμβάνονται ἕνας ἤ δύο ἔμποροι ναρκωτικῶν, ἀσφαλῶς θά ὑπάρχουν καί ἄλλοι πού δέν συλλαμβάνονται. Γιά νά θυμηθῶ ἕνα τραγούδι πού ἔλεγε σέ στιγμές «μαστούρας» ἕνας κάποτε λαϊκός ἀοιδός, «στήν Ἀθήνα τό χασίσι τό πουλοῦν μέ τήν ὀκά», τώρα σέ κάποιες πανέμορφες περιοχές τῆς πρωτεύουσας τό χασίσι ἔγινε ντεμοντέ καί ἡ προτίμηση στρέφεται πρός «εὐγενέστερα» ναρκωτικά! 

Τό ἀποτέλεσμα τό βλέπουμε. Ἡ Ἑλλάς χωρίς νά κάνει πόλεμο χάνει παιδιά, πού κι ἄν δέν πεθαίνουν, γίνονται ἄχθος γιά τήν οἰκογένειά τους, ἄχθος καί γιά τήν πολιτεία πού προσπαθεῖ νά ἀντιμετωπίσει τό πρόβλημα μέ κάποιες δῆθεν ἐνημερώσεις, οὐσιαστικά μόνο μέ λέξεις.

Μιά λέξη, ὅσο καί ἄν εἶναι φαντακτερή, δέν λύνει τό τίποτα καί ποτέ. 

Ἄν μένουμε, γιά νά ἐπανέλθω στά κόμματα, κολλημένοι μόνο σέ μιά λέξη, γινόμαστε μονοκόμματοι, βλέπουμε μόνο ἀπό τή μία μεριά, ὅπως ὁ Κύκλωπας πού μέ τό ἕνα του μάτι ἔβλεπε μόνο πρός μία κατεύθυνση. 

Τί θά πεῖ «νέα ἀριστερή πολιτική» ἤ «ριζοσπαστικός φιλευθερισμός» ἄν δέν ἔχουν ἀπήχηση στή δημιουργική δραστηριότητα; Δέν ξέρω τί ἔχουμε πάθει καί δέν βρίσκουμε ἄκρη. 

Ὁμολογουμένως ἀπορῶ μέ τό πῶς ἐπί δεκαετίες μόνον ἡ λέξη «δῆθεν» γίνεται πράξη.

Ἔτσι κινούμαστε ἀνάμεσα στή Σκύλλα (ἡ λέξη ἀπό τό ρῆμα σκέλλω πού σημαίνει γδέρνω) καί στή Χάρυβδη. 

Κατά καιρούς οἱ κυβερνῆτες μας καταρτίζουν ὁμάδες σοφῶν (ὄντως ἔχουμε τόσους σοφούς σήμερα ὅσους δέν εἶχε ἡ Ἀθήνα σ’ ὅλη τήν κλασική περίοδο) γιά νά δώσουν προτάσεις σοφές. 

Ἀλλά τί βγαίνει μέ αὐτό; Ἀέρας κοπανιστός. 

Οἱ Λατῖνοι ἔλεγαν: «Sapiens nihil affirmat quod non probet» («ὁ σοφός οὐδέν βεβαιοῖ, ἄν δέν τό ἀποδεικνύει».). 

Εἴχαμε πλῆθος σοφές κεφαλές, πού πολλές ἀμείβονται ἀπό τούς φόρους μας, κι ὅμως καμμία δέν πρόβλεψε τήν ἐπερχόμενη κρίση. Ἴσως γιά νά μή γίνει δυσάρεστη στούς κρατοῦντες.

Δέν θέλησα νά γίνω φίλος κανενός ἰσχυροῦ. Διότι ἀρχή μου ἦταν ἡ ἑξῆς: κι ἄν ὁ φίλος εἶναι φτιαγμένος ἀπό μέλι, μήν τόν... γλείφεις. Τό γλείψιμο ἐν πολλοῖς ἔκανε τήν Ἑλλάδα νά μοιάζει μέ... γλειφιτζούρι, πού σιγά-σιγά λιγοστεύει.

*Ιστορικός, συγγραφέας

πηγή: https://www.dimokratianews.gr/content/90195/i-ellada-san-gleifitzoyri

...........................................................................................................

............................................................................................................
άσματα  και κλαυσίγελως..

 

Ελληνίδα Μάνα -Λάμπρος Φισφής

η αγάπη Του που δεν έχει όρια, που δεν έχει προϋποθέσεις, που δεν έχει τη δική μας λογική

(η φωτό από τη σελίδα synthimata- se -toixous. blogspot )

isagiastriados.com

π. Ανδρέα Αγαθοκλέους

Αν η συκοφαντία ενός προσώπου αποτελεί ανήθικη συμπεριφορά, αφού αλλοιώνει την εικόνα του στους άλλους και τους επηρεάζει αρνητικά, η συκοφαντία του Θεού επηρεάζει τη σχέση των ανθρώπων με το Θεό, αφού Τον αρνούνται ή τον πιστεύουν λανθασμένα.

Μια από τις σημαντικές συκοφαντίες που εκτόξευσε ο διάβολος κατά του Θεού είναι να Τον παρουσιάσει ως σκληρό, τιμωρό και καταπιεστικό. 

Με αφορμή, βέβαια, την παιδαγωγική στάση έναντι των Εβραίων, κατά την Παλαιά Διαθήκη, όπου, ως πατέρας φαίνεται να θυμώνει μαζί τους και να τους τιμωρεί για τις ατασθαλίες κι απιστίες τους.

Όσοι εντρυφούν θεολογικά στην Αγία Γραφή εύκολα διαπιστώνουν τη σταδιακή αποκάλυψη του Θεού προ Χριστού και την ξεκάθαρη πλέον φανέρωση του προσώπου Του με τον ερχομό του Υιού Του και την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος.

Η σφαιρική κι όχι η αποσπασματική θεώρηση της Αγίας Γραφής μπορεί να μας γνωρίσει την Αλήθεια για το Θεό. 
Έτσι την ερμήνευαν οι Άγιοι Πατέρες γι’ αυτό και την ερμήνευαν απλανώς φωτιζόμενοι από το Άγιο Πνεύμα.

Το Ευαγγέλιο που διαβάζεται στις Εκκλησίες την Κυριακή πριν από τη γιορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού στις 14 Σεπτεμβρίου ανατρέπει τις όποιες λανθασμένες αντιλήψεις περί Θεού τιμωρού και απάνθρωπου.

Προέρχεται από το Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο και, μεταξύ άλλων, μας λέει ότι «Τόσο πολύ αγάπησε  ο Θεός τον κόσμο, ώστε παρέδωσε στο θάνατο το μονογενή του Υιό, για να μη χαθεί όποιος πιστεύει σ’ αυτόν αλλά να έχει ζωή αιώνια. Γιατί ο Θεός δεν έστειλε τον Υιό του στον κόσμο για να καταδικάσει τον κόσμο, αλλά για να σωθεί ο κόσμος δι’ αυτού (Ιω. 3, 16-17).

Έχουμε ένα Θεό που η αγάπη Του δεν έχει όρια, που δεν έχει προϋποθέσεις, που δεν έχει τη δική μας λογική.  Κι ακόμα, η αγάπη Του είναι θυσιαστική κι όχι των λόγων. Ο δικός μας Θεός δεν απαιτεί, δεν τιμωρεί, δεν κρίνει. Μόνο δίνει, αγαπά, σώζει.

Ακόμα, οι όποιες δοκιμασίες και ταλαιπωρίες που μας συμβαίνουν δεν προέρχονται από Αυτόν, αλλά είναι συνέπειες της αμαρτίας - του λανθασμένου δηλαδή τρόπου ζωής - που εισήλθε στον κόσμο από τους προπάτορές μας, κάνοντας χρήση της ελευθερίας  τους που πήραν ως δώρο από το Δημιουργό τους. 

Παρόλα αυτά, συμπαρίσταται και συμπορεύεται, αφού και ο Υιός Του ο μονογενής δέχτηκε τις συνέπειες κι ας μην αμάρτησε.

Να γιατί δεν μπορούμε να μιλήσουμε για Θεό τιμωρό, εκδικητικό, αυστηρό. 

Κι όμως τόσος κόσμος ταλαιπωρείται μ’ αυτές τις αιρετικές ιδέες που κάποιοι κατηχητές ή δάσκαλοι του εμφυτεύσαν παιδιόθεν. Αν ως παιδιά δεν μπορούσαμε να τις απορρίψουμε και να δεχτούμε το όντως Ορθόδοξο, τώρα δικαιολογία δεν υπάρχει.

Βέβαια, η αγάπη του Θεού κατανοείται στο σημείο που τη βιώνουμε προσωπικά.  

Όποιος έζησε στην καρδιά του την αγάπη, τη στοργή και την καταδεχτικότητα Του, κυρίως μέσα στη θλίψη, τη δοκιμασία, αλλά και την αμαρτωλότητά του, εκείνος μπορεί να βεβαιώσει πως όντως «ο Θεός αγάπη εστί» και πως η αντίληψη πως τιμωρεί και οργίζεται εναντίον μας είναι συκοφαντία.

πηγηhttp://tragoudiglarou.blogspot.com/2018/09/blog-post_68.html#more

Αρετή χωρίς τους άλλους δεν υπάρχει

πηγή: https://proskynitis.blogspot.com/2018/09/blog-post_6.html

Η ζωή μας δεν πρέπει να προσδιορίζεται σε σωστή ή λάθος, σε καλή ή κακή· 
αλλά σε σχέση ή σε ρήξη.

 Δηλαδή τίποτα στην ζωή δεν μπορεί να χαρακτηριστεί αυτόματα καλό ή κακό, σωστό ή λάθος· όλα κρίνονται με τα κίνητρα που έχουμε και το αποτέλεσμα.
 
Όλα λοιπόν νομίζω πρέπει να τα βλέπουμε με γνώμονα την σχέση ή την ρήξη που δημιουργείται με τους άλλους και τον Θεό. 

Ό,τι και να κάνω έτσι πρέπει να κρίνεται: 
Με φέρνει σε σχέση με τους άλλους και τον Θεό ή σε ρήξη;

 Μπορεί δηλαδή να κάνω και κάτι που θεωρείται "καλό¨ π.χ. νηστεύω ή εγκρατεύομαι ή εκκλησιάζομαι. Θα πρέπει να εξετάσω εάν η νηστεία που κάνω, η εγκράτεια που έχω, ο τακτικός μου εκκλησιασμός με φέρνει σε σχέση με τον Θεό και τους συνανθρώπους μου ή με φέρνει σε ρήξη μαζί τους (αρχίζω κρίνω αυτούς που δεν νηστεύουν, που ζούνε άσωτα, που δεν εκκλησιάζονται.

Η σωτηρία μας, η ολοκλήρωσή μας, περνά μέσα από τους άλλους. 

Δεν μπορούμε λοιπόν να καλλιεργούμε την "αρετή" μέσα στην ατομικότητά μας απορρίπτοντας τους άλλους.

 Αρετή χωρίς τους άλλους δεν υπάρχει, δηλαδή αρετή χωρίς σχέση δεν υπάρχει. 

Χωρίς τους άλλους υπάρχουν στείρα "πνευματικά" κατορθώματα (νηστεύω αλλά δεν αγαπώ, ζω ηθικά αλλά δεν συγχωρώ, εκκλησιάζομαι αλλά δεν επι-κοινωνώ με τους άλλους, μελετώ το Λόγο του Θεού αλλά συνεχίζω να ζω με ιδιοτροπίες και παραξενιές που δυσκολεύουν την ζωή των άλλων). 

Πολλές φορές λοιπόν πέφτουμε σ' αυτήν την παγίδα, να ζούμε την χριστιανική ζωή με πολλά κατορθώματα αλλά συγχρόνως με καμία αρετή.

Όπως ο Θεός υπάρχει ως σχέση Τριών Προσώπων, έτσι κι εμείς καλούμαστε να ζήσουμε ως (τριαδική) σχέση Ανθρώπου-Θεού-Συνανθρώπου.

π.Παύλος Παπαδόπουλος

Στην Πύλη του Νέου Εκκλησιαστικού Έτους

Ὁ Τόμας Σ. Ἔλιοτ καί οἱ κλασσικές γλῶσσες

Φώτης Σχοινᾶς

Ὁ Τ. Σ. Ἔλιοτ εἶναι κορυφαῖος Ἀγγλοαμερικανός ποιητής τοῦ 20ου αἰῶνα. Μαζί μέ τόν δικό μας Κωνσταντῖνο Καβάφη θεωρεῖται ἀπό τήν λογοτεχνική κριτική ὡς ὁ κορυφαῖος ποιητής τῆς Εὐρώπης τόν 20ο αἰῶνα. Σημαντικό εἶναι ἐπίσης καί τό δοκιμιογραφικό ἔργο του. Τό ποιητικό καί δοκιμιογραφικό ἔργο του δίκαια τόν κατατάσσει στούς κορυφαίους στοχαστές τοῦ περασμένου αἰῶνα. Εἶναι δέ χαρακτηριστικό ὅτι ἀσπάσθηκε τό Ρωμαιοκαθολικό δόγμα καί προσεχώρησε στή Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία. Ἦταν δηλαδή πιστός καί συνειδητός Χριστιανός. Τό γεγονός αὐτό ἐπιτρέπει τόν χαρακτηρισμό του ὡς Χριστιανοῦ διανοητοῦ. Στό παρόν ἄρθρο θά δοῦμε τίς ἀπόψεις τοῦ Ἔλιοτ γιά τίς κλασσικές γλῶσσες, ἀρχαῖα ἑλληνικά καί λατινικά, καί τή συμβολή τους στή διαμόρφωση, συντήρηση καί ἐμπέδωση τοῦ Χριστιανισμοῦ.

Κατά τόν Τ. Σ. Ἔλιοτ ὁ κόσμος εἰσέρχεται σέ μία περίοδο βαρβαρότητος. Προσπαθεῖ νά δημιουργήσει ἕνα ἀποχριστιανοποιημένο πολιτισμό, ἀλλ’αὐτό ἀποτελεῖ πράξη αὐτοκτονίας: «ὁ κόσμος πειραματίζεται δοκιμάζοντας νά διαμορφώσει μιά πολιτισμένη ἀλλά μή χριστιανική πνευματικότητα. Τό πείραμα θά ἀποτύχει· ὅμως πρέπει νά εἴμαστε πολύ καρτερικοί καθώς θά περιμένουμε τήν κατάρρευσή του· ἐξαγοράζοντας ἐν τῷ μεταξύ τόν χρόνο: ὥστε ἡ πίστη νά διατηρηθεῖ ζωντανή στήν διάρκεια τῶν σκοτεινῶν ἐποχῶν πού ἔρχονται· γιά νά κάνουμε καινούργιο καί νά ξανακτίσουμε τόν πολιτισμό καί νά σώσουμε τόν κόσμο ἀπό τήν αὐτοκτονία».[1]

Ἀπό τό ἀνωτέρω χωρίο διαπίστουμε πόσο προφητικός ὑπῆρξε ὁ Ἔλιοτ. Πράγματι στίς μέρες μας βλέπουμε τήν ἐργώδη, σκόπιμη καί ἐπιμελημένη προσπάθεια τῆς Εὐρώπης νά ἀποβάλει καί ἀποσιωπήσει ὁποιοδήποτε χριστιανικό στοιχεῖο χαρακτηρίζει τή διαμόρφωση τοῦ γενικώτερου πνεύματός της. Ὄντως ζοῦμε σέ μία μεταχριστιανική Εὐρώπη! Πῶς θά διατηρηθεῖ ὁ Χριστιανισμός στίς «σκοτεινές ἐποχές πού ἔρχονται»; Ἕνας τρόπος − ἀσφαλῶς βέβαια ὄχι ὁ μοναδικός – εἶναι ἡ διατήρηση τῶν κλασσικῶν γλωσσῶν, ἡ συμβολή τῶν ὁποίων στή διαμόρφωση τοῦ Χριστιανισμοῦ εἶναι θεμελιώδης. 

Ὁ Ἔλιοτ γράφει ἐπ’αὐτοῦ: 

«Προσπαθῶ ν’ἀναλάβω τή θεμελιώδη ὑπεράσπιση τῶν λατινικῶν καί ἑλληνικῶν καί ὄχι μόνο νά σᾶς δώσω μιά ἐπιλογή σπουδαίων λόγων γιά νά τά μελετήσετε, λόγους πού μπορεῖτε νά σκεφθεῖτε μόνοι σας. 

Ὑπάρχουν δύο καί μόνο δύο ὑποστηρίξιμες περιπτώσεις πάνω στή ζωή: ἡ καθολική (σ.σ. ἐννοεῖται ἡ χριστιανική Ρωμαιοκαθολική) καί ἡ ματεριαλιστική. 

Ἡ ὑπεράσπιση τῆς μελέτης τῶν κλασσικῶν γλωσσῶν πρέπει τελικά νά στηρίζεται στή σχέση των μέ τήν πρώτη περίπτωση, ὅπως πρέπει νά ὑπερασπιζόμαστε τό ἀρχέτυπο συλλογικό πάθος πάνω ἀπό τήν ἐνεργητική ζωή... 

Εἶναι πολύ δυνατό, φυσικά, τό μέλλον νά μή φέρει οὔτε ματεριαλιστικό πολιτισμό, οὔτε χριστιανικό. Εἶναι πολύ δυνατό νά μή φέρει τίποτε ἄλλο ἀπό τό χάος ἤ τή νάρκη. 

Ἔτσι δέν μ’ἐνδιαφέρει τό μέλλον, ἐνδιαφέρομαι γιά τίς δυό ἐναλλαγές, πού μοῦ φαίνονται ἄξιες νά ἐνδιαφερθῶ γι’αὐτές. Στό θέμα μου μ’ἐνδιαφέρουν οἱ ἀναγνῶστες πού προετοιμάζονται νά προτιμήσουν ἕνα χριστιανικό πολιτισμό, ἄν τούς πιέσουν νά ἐπιλέξουν· καί μόνο γι’αὐτούς τούς ἀναγνῶστες πού θέλουν νά δοῦν ἕνα χριστιανικό πολιτισμό νά ἐπιζήσει καί ν’ἀναπτυχθεῖ, μόνο γι’αὐτούς ἐπιμένω στή σπουδαιότητα τῶν λατινικῶν καί τῶν ἑλληνικῶν. 

Ἄν ὁ χριστιανισμός δέν πρόκειται νά ἐπιζήσει, δέ μέ νοιάζει ἄν τά κείμενα ἔγιναν πιό σκοτεινά καί ξεχάστηκαν παρά τά κείμενα τῆς γλώσσας τῶν Ἐτρούσκων.

Καί ἡ μόνη ἐλπίδα πού μπορῶ νά ἔχω γιά τή σπουδή τῶν λατινικῶν καί τῶν ἑλληνικῶν στόν κατάλληλο χῶρο τους καί γιά σωστούς λόγους εἶναι στήν ἀναβίωση καί ἐπέκταση τῆς διδασκαλίας τους στά Μοναχικά τάγματα. Ὑπάρχουν ἄλλοι λόγοι μεγάλης βαρύτητας γιά νά ἐπιθυμῶ νά δῶ μιάν ἀναγέννηση τῆς μοναστικῆς ζωῆς μέσα στήν ποικιλία της, ἀλλά ἡ διατήρηση τῆς χριστιανικῆς μόρφωσης δέν εἶναι λιγότερη ἀναγκαία. Τό πρῶτο μορφωτικό καθῆκον τῶν μοναχικῶν ταγμάτων εἶναι ἡ διατήρηση τῆς ἐκπαίδευσης μέσα στό μοναστήρι ἀμόλυντης ἀπό τόν κατακλυσμό τοῦ βαρβαρισμοῦ ἀπ’ἔξω. 

Τό δεύτερο καθῆκον τους εἶναι ὁ ἐφοδιασμός μέ μόρφωση τῶν κοσμικῶν πού θά εἶναι κάτι περισσότερο ἀπό ἐκπαίδευση γιά τούς πολιτικούς ὑπαλλήλους ἤ γιά τεχνική, ἐπαγγελματική ἀπόδοση ἤ γιά κοινωνική ἤ λαϊκή ἐπιτυχία. Δέν θά εἶναι ἐκεῖνο τό φανταχτερό “ψεύτικο” στόλισμα: μόρφωση γιά τίς ἐλεύθερες ὧρες. Καθώς ὁ κόσμος κατά τό πλεῖστο κοσμικοποιεῖται, ὁλοκληρωτικά ἡ ἀνάγκη γίνεται πιό ἐπιτακτική νά πρέπει ὁ χριστιανικός κόσμος νά ἔχει ὁμολογουμένως μιά μόρφωση χριστιανική, μιά μόρφωση πού νά ταιριάζει καί γι’αὐτόν τόν κόσμο καί γιά τή ζωή τῆς προσευχῆς μέσα σ’αὐτόν τόν κόσμο».[2]

Γιά τόν Ἔλιοτ ἰσχυρός καί ὡς ἕνα σημεῖο μοναδικός λόγος τῆς διατηρήσεως, σπουδῆς καί καλλιεργείας τῶν κλασσικῶν γλωσσῶν εἶναι ἡ κεφαλαιώδης συμβολή τους στήν ἰδιοσυστασία καί ταυτότητα τοῦ Χριστιανισμοῦ.

Κυριολεκτικῶς εἰπεῖν ὁ Χριστιανισμός θά παύσει νά εἶναι αὐτό πού εἶναι, ἄν σβήσουν οἱ κλασσικές γλῶσσες! 

Ἰδιαίτερα στήν ἀποχριστιανισμένη Εὐρώπη ἡ ζωντανή παρουσία τους εἶναι ὅρος sine qua non στήν διατήρηση τοῦ Χριστιανισμοῦ κατά τόν Ἔλιοτ. 

Στό σύγχρονο κόσμο παρατηρεῖται ἀναβίωση τῆς θρησκείας, στήν Εὐρώπη ὅμως τείνει νά κυριαρχήσει ἡ ἀποβολή τοῦ Χριστιανισμοῦ στή δημόσια ζωή, στήν ἐπιστημονική, φιλοσοφική, λογοτεχική περιοχή, ἴσως δέ καί στήν προσωπική ζωή τῶν Εὐρωπαίων.

 Χαρακτηριστικό εἶναι τό κάτωθι δεῖγμα τῆς ἐπιθέσεως πού δέχεται ἡ θρησκεία – καί κυρίως ὁ Χριστιανισμός – στή σύγχρονη Εὐρώπη.

Ὁ Μπερνάρ Ἀνρί-Λεβί ἔθεσε τό ἐρώτημα «Πῶς θά εἶναι ὁ κόσμος σέ 20 χρόνια;» μέ ἀφορμή τή συμπλήρωση εἴκοσι χρόνων ἀπό τήν ἔκδοση τῆς ἐπιθεώρησης «Le regle du jeu» («Ὁ κανόνας τοῦ παιχνιδιοῦ») πού ἵδρυσε. Στήν πρόσκληση τοῦ Λεβί ἀνταποκρίθηκαν περισσότερες ἀπό 90 προσωπικότηες τῆς διανοήσεως μεταξύ τῶν ὁποίων ὁ Salman Rushdie (Σαλμάν Ρουσντί), Βρετανός Ἰνδικῆς καταγωγῆς συγγραφέας, ὁ ὁποῖος ἔγραψε: 

«Δέν μπορῶ νά κάνω καμία πρόβλεψη γιά τό μέλλον. Εἶναι ἤδη ἀρκετά δύσκολο νά ζεῖς στό παρόν καί νά προσπαθεῖς νά τό κατανοήσεις...Ξέρω ὅτι τό μόνο πρᾶγμα γιά τό ὁποῖο μποροῦμε νά εἴμαστε σίγουροι εἶναι ὅτι αὐτό πού θά συμβεῖ θά ξεπεράσει τήν ἱκανότητά μας νά προβλέπουμε. 

Μπορῶ νά πῶ τί θά μοῦ ἄρεσε νά δῶ; λιγότερη θρησκεία, περισσότερη δικαιοσύνη, λιγότερα ριάλιτι, περισσότερη φιλανθρωπία, λιγότερη σύγχυση στά tea parties, περισσότερη εὐφυΐα καί λιγότερο ποδόσφαιρο...Ἀλλά ἐάν εἶχα δικαίωμα σέ μία ἐπιλογή, τό “λιγότερη θρησκεία” θά ἦταν μιά χαρά. Πολύ λιγότερη θρησκεία. Μακάρι ἡ θρησκεία νά μήν ὑπῆρχε καθόλου. Αὐτό θά μείωνε τό ἐπίπεδο τῆς παγκόσμιας ἀνοησίας τοὐλάχιστον στό μισό − ἄν ὄχι περισσότερο. Αὐτό θά ἦταν ἀρκετό» (ἐφημερίδα Νέα 6 Νοεμβρίου 2010, σελ. 33). 

Ἡ σύγχρονη Εὐρωπαϊκή κουλτούρα εἶναι ὡς ἕνα σημεῖο ἄθεη καί ἐχθρική πρός τόν Χριστιανισμό κουλτούρα. 

Σύμφωνα μέ τόν Ἔλιοτ ἔχουμε ἤδη εἰσέλθει στούς «σκοτεινούς αἰῶνες», τούς αἰῶνες τῆς ἀθεΐας καί τοῦ ἀντιχριστιανισμοῦ. 

Καί σύμφωνα πάλι μέ τόν Βρετανό ποιητή καί στοχαστή ἡ διατήρηση τῆς σπουδῆς καί χρήσεως τῶν κλασσικῶν γλωσσῶν εἶναι ἀναγκαία γιά τήν διατήρηση τοῦ Χριστιανισμοῦ τούς σκοτεινούς αὐτούς αἰῶνες.Τοῦτο βέβαια ἴσως ἠχεῖ ὑπερβολικό ἀφοῦ σύμφωνα μέ τά Κυριακά λόγια αἱ πῦλαι τοῦ Ἅδου οὐ καταισχύσωσι τῆς Ἐκκλησίας. Ὁ Χριστιανισμός ἀσφαλῶς καί θά ἐπιβιώσει εἴτε μέ εἴτε χωρίς τίς κλασσικές γλῶσσες. 

Ἐν πάσῃ περιπτώσει ὅμως ἡ ἐγκατάλειψη τῶν κλασσικῶν γλωσσῶν θά ἀποτελέσει ἰσχυρό, ἰσχυρότατο πλῆγμα κατά τοῦ Χριστιανισμοῦ. Ἄν αὐτό ἰσχύει γιά τά Λατινικά πολλῷ μᾶλλον ἰσχύει γιά τά Ἑλληνικά. Στήν Ἑλληνική ἐγράφη πρωτοτύπως σχεδόν τό σύνολον τῆς Καινῆς Διαθήκης, ἡ Πατερική θεολογία, οἱ ὅροι τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων, ἡ Ὑμνογραφία, οἱ θεῖες Λειτουργεῖες.

Ὁ Τόμας Ἔλιοτ θεωρεῖ ἀκόμη χρήσιμες τίς κλασσικές γλῶσσες στή συγκρότηση μιᾶς ὁλοκληρωμένης μορφώσεως. 

Ἄς τόν ἀκούσουμε: «Ἕνας ἄλλος σφαλερός συλλογισμός τῆς ἐλεύθερης σπουδῆς εἶναι ὅτι ὁ σπουδαστής πού προχωρεῖ στό πανεπιστήμιο πρέπει νά καταπιαστεῖ μέ τή σπουδή αὐτοῦ τοῦ ἀντικειμένου πού τόν ἐνδιαφέρει περισσότερο. Γιά ἕνα μικρό ἀριθμό σπουδαστῶν αὐτό ἀποτελεῖ ἕνα οὐσιαστικό δικαίωμα. 

Ἀκόμα στό πρῶτο στάδιο τῆς σχολικῆς ζωῆς μποροῦμε νά ξεχωρίσομε λίγα ἄτομα μέ κάποια κλίση σπουδῶν ἤ μιά ἄλλη. Ὁ κίνδυνος γι’αὐτούς τούς προικισμένους, ἄν ἀφεθοῦν στόν ἑαυτό τους νά ὑπερεξειδικευθοῦν, εἶναι ὅτι θά ἀγνοήσουν τελείως τά γενικά συμφέροντα τῆς ἀνθρώπινης ὕπαρξης. 

Εἴματε ὅλοι κατά τόν ἕνα ἤ τόν ἄλλο τρόπο, φυσικά, τεμπέληδες καί εἶναι πολύ εὐκολότερο νά περιοριστοῦμε στή σπουδή θεμάτων στά ὁποῖα ὑπερέχουμε. Ὅμως ἡ μεγάλη πλειονότητα τῶν ἀνθρώπων πού προορίζονται νά σπουδάσουν εἶναι ἐκεῖνοι πού δέν ἔχουν μιά δυνατή κλίση νά εἰδικευθοῦν, γιατί ἔχουν ὁρισμένα χαρίσματα ἤ γοῦστα. Καί αὐτοί τείνουν σέ ἐλαφρές γνώσεις. 

Ὡστόσο, κανένας δέν μπορεῖ νά μορφωθεῖ πραγματικά ἄν δέν ἀκολουθήσει κάποια σπουδή γιά τήν ὁποία δέν ἔχει ἰδιαίτερο ἐνδιαφέρον – γιατί ἕνα μέρος τῆς πραγματικῆς μόρφωσης εἶναι νά κάνομε ἐνδιαφέροντα θέματα γιά τά ὁποῖα δέν ἔχομε ἰδιαίτερη κλίση. Ἡ ἀρχή νά μελετᾶμε τό θέμα πού μᾶς ἀρέσει – καί αὐτό τό υἱοθετοῦν τώρα οἱ περισσότεροι νέοι – εἶναι καταστρεπτική γιά κείνους πού τά ἐνδιαφέροντά τους βρίσκονται στό πεδίο τῶν μοντέρνων γλωσσῶν ἤ σ’αὐτό τῆς ἱστορίας κι ἀκόμα χειρότερα γιά κείνους πού φαντάζονται ὅτι θά γίνουν συγγραφεῖς. 

Γιατί γι’αὐτούς τούς ἀνθρώπους – καί ὑπάρχουν πολλοί ἀπ’αὐτούς − ἡ ἔλλειψη τῶν Λατινικῶν καί τῶν Ἑλληνικῶν εἶναι ἡ κακοτυχία τους. Ἐκεῖνοι πού ἔχουν μιά πραγματική ἰδιοφυία γιά νά κατέχουν τίς νεκρές γλῶσσες εἶναι ἐλάχιστοι καί εἶναι πολύ πιθανόν ἀπό τήν ἴδια τους τήν ἀπόφαση ν’ἀφοσιωθοῦν στούς κλασσικούς − ἄν τούς δοθεῖ ἡ εὐκαιρία. Ὡστόσο, ὑπάρχουν πολύ περισσότεροι ἀπό μᾶς πού ἔχουν τό χάρισμα νά ἀφοσιωθοῦν στίς μοντέρνες γλῶσσες, ἤ στή δική μας γλώσσα ἤ στήν ἱστορία καί πού δέν ἔχουν μέτρια ἱκανότητα νά μάθουν καλά λατινικά καί ἑλληνικά. 

Σ’αὐτό τό σημεῖο τονίζω πώς στήν ἐφηβική ἡλικία δέν εἴμαστε σέ θέση ν’ἀντιληφθοῦμε ὅτι, δίχως τά θεμέλια τῶν λατινικῶν καί τῶν ἑλληνικῶν, παραμένομε περιορισμένοι στή δύναμή μας πάνω σέ κεῖνα τά ἄλλα θέματα».[3] Ἡ ἐκμάθηση τῶν κλασσικῶν γλωσσῶν ἀποτελεῖ τό γερό θεμέλιο τῆς ἄρτιας μορφώσεως, ὅσο ἐργώδης καί κοπιώδης κι ἄν εἶναι ἡ σπουδή τους. 

Ὁ Μονταίνιος λέγει κάπου στά δοκίμιά του ὅτι τά Λατινικά καί τά ἀρχαῖα Ἑλληνικά ἀποτελοῦν πολύτιμο ἐμπόρευμα, τό ὁποῖο ὅμως κοστίζει ἀκριβά! Σημειωθήτω ἐπίσης ἐν παρόδῳ ὅτι ὁ Τ. Ἔλιοτ γράφει στό δοκίμιό του Σκέψεις μετά τόν Λάμπεθ ὅτι δέν πρόκειται νά προσελκύσουμε τούς νέους στόν Χριστιανισμό κάνοντάς τον εὔκολο.[4]

Ἀξιοσημείωτες εἶναι ἀκόμη καί ὁρισμένες σκέψεις πού ἐκφράζει ὁ Ἀγγλοαμερικανός ποιητής στό δοκίμιό του Ἡ κοινωνική λειτουργία τῆς ποίησης γιά τήν ὑποχώρηση τῆς θρησκευτικῆς πίστεως καί τῆς θρησκευτικῆς ἐμπειρίας καί συναισθήματος κατά τή σύγχρονη ἐποχή:

 «Ἔχουν εἰπωθεῖ πολλά παντοῦ γιά τήν παρακμή τῆς θρησκευτικῆς πίστης· δέν δόθηκε ὅμως ἡ πρέπουσα προσοχή στήν παρακμή τῆς θρησκευτικῆς αἰσθαντικότητας. 

Τό κακό μέ τήν μοντέρνα ἐποχή δέν εἶναι ἁπλῶς ἡ ἀνικανότητά μας νά πιστέψουμε ὁρισμένα πράγματα γιά τόν Θεό καί τόν ἄνθρωπο στά ὁποῖα ἐπίστευαν οἱ πρόγονοί μας, ἀλλά ἡ ἀνικανότητά μας νά αἰσθανθοῦμε ὅπως ἐκεῖνοι γιά τόν Θεό καί τόν ἄνθρωπο. 

Μιά πίστη στήν ὁποία δέν πιστεύεις πιά εἶναι κάτι πού, ὡς ἕνα σημεῖο, μπορεῖς ἀκόμη νά τό καταλάβεις· ὅμως, ὅταν τό θρησκευτικό συναίσθημα ἐξαφανίζεται, οἱ λέξεις μέ τίς ὁποῖες οἱ ἄνθρωποι ἀγωνίσθηκαν νά τό ἐκφράσουν ἀποβαίνουν δίχως νόημα».[5] 

Ἐάν ἑρμηνεύουμε σωστά τή σκέψη τοῦ Ἔλιοτ, ὁ ποιητής πιστεύει ὅτι τό προέχον πέρα ἀπό τήν πίστη εἶναι ἡ ἐμπειρία καί ὅτι προηγεῖται ἡ θρησκευτική ἐμπειρία καί ἕπεται ἡ γλωσσική διατύπωσή της. Ὁ ἀφανισμός τῆς θρησκευτικῆς ἐμπειρίας καθιστᾶ ἀ-νόητη (ἄνευ νοήματος) τήν γλωσσική ἐκφορά της. Ὄχι τό ἐναντίον!

Ἑπομένως τό προέχον εἶναι ἡ τόνωση τῆς θρησκευτικῆς ἐμπειρίας, ἡ ὁποία θά καταστήσει μεστή νοήματος τήν γλωσσική ἐκφορά της. 

Εἶναι χαρακτηριστικές οἱ ἀπόψεις τοῦ Ἔλιοτ γιά τήν ποιότητα τῆς ἐκπαιδεύσεως: «...μπορεῖ νά ἔχουμε ἀνώτερο πνευματικό πολιτισμό μέ λίγη ἐκπαίδευση...Ἡ πολλή ἐκπαίδευση δέν συνεπάγεται πνευματική πρόοδο...Ἄν ἤμασταν ὑποχρεωμένοι νά διαλέξουμε, θά ἔπρεπε νά προτιμήσουμε νά μορφώνουνται λίγοι καί καλά, παρά νά μορφώνουνται ὅλοι μέτρια»[6]. Ἡ ἀνωτέρω ἄποψη τοῦ Ἔλιοτ βρίσκεται στούς ἀντίποδες γιά τή σύγχρονη ἀντίληψη τῆς ἐκπαιδεύσεως ὡς μαζικῆς ἐκπαιδεύσεως. Μπορεῖ βέβαια νά χαρακτηρισθεῖ ἡ ἄποψη τοῦ Ἔλιοτ ὡς “ἐλιτίστικη”, “ἀριστοκρατική” ἀντίληψη γιά τήν ἐκπαίδευση, εἶναι ὅμως ρεαλιστική. 

Τό σύγχρονο μαζικό, “δημοκρατικό” σχολεῖο συνεπέφερε καί δραστική μείωση τῆς ποιότητος τῆς παρεχομένης ἐκπαιδεύσεως. Ὅ,τι κερδίσαμε σέ ποσότητα, χάσαμε σέ ποιότητα. 

Βεβαίως μιά μικρή ἐλίτ συνεχίζει νά ἀπολαμβάνει ὑψηλοτάτη ἐκπαίδευση – κυρίως σέ ὁρισμένα Ἀμερικανικά πανεπιστήμια. 

Ὅμως ἡ πλατιά, μαζική ἐκπαίδευση βρίσκεται σέ χαμηλό ἐπίπεδο.

Ἡ στάθμη τῆς μαζικῆς ἐκπαιδεύσεως εἶναι χαμηλοτάτη. 

Ὁ Κρίστοφερ Λάς ὁμιλεῖ γιά «ἐξάπλωση τῆς ἀποβλάκωσης» καί γράφει ἐπί τοῦ προκειμένου: 

«Ἡ ἐπέκταση τῆς τυπικῆς φοίτησης στά σχολεῖα ὁμάδων παλαιότερα ἀποκλεισμένων ἀπ’αὐτήν εἶναι μία ἀπό τίς πιό ἐντυπωσιακές ἐξελίξεις στήν νεότερη ἱστορία. Ἡ πείρα τῆς Δυτικῆς Εὐρώπης καί τῶν Η. Π. Α. κατά τά διακόσια προηγούμενα χρόνια ὑποδεικνύει ὅτι ἡ μαζική ἐκπαίδευση παρέχει ἕνα ἀπό τά βασικά θεμέλια τῆς οἰκονομικῆς ἀνάπτυξης, καί οἱ ἐκσυγχρονιστές σέ ὁλόκληρο τόν ὑπόλοιπο κόσμο ἔχουν προσπαθήσει νά ἀντιγράψουν τά ἐπιτεύγματα τῆς Δύσης προσφέροντας ἐκπαίδευση στίς μᾶζες. Ἡ πίστη στίς θαυματουργές δυνάμεις τῆς ἐκπαίδευσης ἔχει ἀποδειχθεῖ πώς εἶναι μία ἀπό τίς πιό ἀνθεκτικές συνιστῶσες τῆς φιλελεύθερης ἰδεολογίας, πού εὔκολα ἀφομοιώνεται ἀπό ἰδεολογίες ἐχθρικές πρός τόν ὑπόλοιπο φιλελευθερισμό. Ὡστόσο, ὁ ἐκδημοκρατισμός τῆς ἐκπαίδευσης ἔχει πετύχει λίγα πράγματα πού νά δικαιολογοῦν αὐτή τήν πίστη. Δέν ἔχει βελτιώσει τήν κατανόηση τῆς σύγχρονης κοινωνίας ἀπό τό λαό, δέν ἔχει ἀνεβάσει τήν ποιότητα τῆς λαϊκῆς κουλτούρας καί δέν ἔχει μειώσει τό χάσμα ἀνάμεσα στόν πλοῦτο καί τή φτώχεια, πού παραμένει πλατύ ὅπως πάντα. Ἀπό τήν ἄλλη μεριά, ἔχει συντελέσει στήν παρακμή τῆς κριτικῆς σκέψης καί στή διάβρωση τῶν διανοητικῶν γνωμόνων, ὁπότε μᾶς ἔχει ἀναγκάσει νά ἐξετάσουμε τό ἐνδεχόμενο, πού ὑποστήριζαν σταθερά οἱ συντηρητικοί, ὅτι ἡ μαζική ἐκπαίδευση εἶναι ἐγγενῶς ἀσυμβίβαστη μέ τή διατήρηση ὑψηλῆς ποιότητας στήν ἐκπαίδευση».[7] Οὐσιαστικά ἡ μαζική, “δημοκρατική” ἐκπαίδευση δέν ἀνέτρεψε τόν “ἐλιτίστικο”, “ἀριστοκρατικό” χαρακτῆρα της, ἀφοῦ μία ἐπιστημονική καί τεχνική μειοψηφία, ἀπαραίτητη γιά τήν ἀποτελεσματική διεκπεραίωση τῶν συμφερόντων τῆς παγκόσμιας οἰκονομικῆς ἐλίτ, λαμβάνει ὑψηλοτάτη ἐκπαίδευση στά Ἀμερικανικά κυρίως πανεπιστήμια.

Εἶναι χαρακτηριστικό ὅτι καί ὁ ἡμέτερος Ἰωάννης Συκουτρῆς ἔχει παραπλήσιες ἀπόψεις μέ αὐτές τοῦ Ἔλιοτ ὅσον ἀφορᾶ τήν μαζικότητα τῆς ἐκπαιδεύσεως. Παραθέτουμε τίς σχετικές ἀπόψεις τοῦ Ἰωάννη Συκουτρῆ, τίς ὁποῖες διετύπωσε σέ συνέντευξη πού παρεχώρησε στόν Μανώλη Σκουλούδη καί δημοσιεύθηκε στό περιοδικό Νεοελληνικά Γράμματα, ὄχι ἀποδεχόμενοι αὐτές ἐξ ὁλοκλήρου, ἀλλά γιά νά δείξουμε τό παραπλήσιον μέ τίς ἀπόψεις τοῦ Ἔλιοτ καί ταυτοχρόνως νά δείξουμε ὅτι ὁ κορυφαῖος νεοέλληνας φιλόλογος εἶχε ἐπιφυλακτική ἕως ἀρνητική θέση γιά τήν μαζική μόρφωση τοῦ λαοῦ: «− Ἡ εὔκολη διάδοση δέν συντελεῖ ἴσως στό ξύπνημα τοῦ ἐνδιαφέροντος τοῦ κοσμάκη γιά τό διάβασμα;

Μά τί σχέσιν ἔχει ὁ κοσμάκης μέ τήν πνευματικότητα; Ἴσα-ἴσα αὐτό εἶναι τό τρομερόν πού γίνεται μέ τάς ἐφημερίδας, ὅτι μεταβάλλει ἤ μᾶλλον καταβιβάζει κάθε μορφωμένον ἄνθρωπον εἰς τό ἐπίπεδον τοῦ κοσμάκη. Καταργεῖ μεταξύ τοῦ ἀναγνωστικοῦ κοινοῦ κάθε διαφοροποίησιν ἡλικίας, μορφώσεως, ἥθους, πνευματικῆς καλλιεργείας, καλαισθησίας, ἰδεολογίας. Καί ἡ ἰσοπέδωσις αὐτή, ὅπως κάθε ἰσοπέδωσις, γίνεται εἰς βάρος πάντοτε τῆς ὑπεροχῆς. Εἴδατε σεῖς ποτέ σας ὁδοστρωτῆρα πού νά ἐργάζεται διαφορετικά; Καί εἶναι ὁ χειρότερος ὁδοστρωτῆρας διά τήν πνευματικήν ζωήν ἑνός τόπου ἡ ἐφημερίδα, ἄν τύχῃ νά κατέχῃ τόν πρῶτον ρόλον εἰς τήν πνευματικήν του δίαιταν. Κινητήριος δύναμίς του ἡ εὐκολία, ἡ προχειρότης, ἡ ἁπλοποίησις καί ὅ,τι ἄλλο ἀντιπνευματικόν ὑπάρχει. Διότι πνευματικότης σημαίνει συγκέντρωσις...− Μήπως θά ἔπρεπε νά ἐπιδιωχθῇ ἀπ’ὅλους μας καί ἀπό τό κράτος τό μορφωτικό ἀνέβασμα τοῦ λαοῦ; − Ἀγαπητέ μου, ἄς ἀφήσωμεν τόν λαόν εἰς τήν δυστυχίαν του. 

Ὁ διανοούμενος δέν εἶναι ἀρθογράφος ἐφημερίδος ἤ κοινοβουλευτικός παράγων, ὥστε νά εἶναι ὑποχρεωμένος νά πιστεύῃ (ἤ μᾶλλον νά κάνῃ πώς πιστεύει) εἰς αὐτήν τήν εἰδωλολατρείαν τοῦ Μολώχ τῆς δημοκοπίας, πού λέγεται Λαός. Ὅποιος γνωρίζει ἀπό κοντά τόν λαόν καί τόν ἀγαπᾶ ἀληθινά, ξέρει πώς ἐκεῖνο πού χρειάζεται σήμερα εἶναι κυρίως ψωμί, ὑγεία, καλή διοίκησις, ἠθική πίστις... Αὐτό πρέπει νά τοῦ προσφέρῃ (ἤ νά μήν τοῦ στερῇ τοὐλάχιστον) τό κράτος.

Ἄς ἀφήσωμεν τάς οὐτοπίας ὅτι θά μποροῦν πεινασμένοι ἄνθρωποι, πού ζοῦν μέσα εἰς τήν δυστυχίαν καί τήν σκληρότητα καί ἀδικίαν τῆς βιοπάλης, νά “ἀναβοῦν” πνευματικῶς, προτοῦ νά δοθοῦν αἱ προϋποθέσεις πρός τοῦτο. Ἡ μόρφωσις εἶναι ὡραῖον πρᾶγμα, ἀλλά δέν εἶναι καμμιά θαυματουργός ράβδος, μέ τήν ὁποίαν ἀντεισάγεται ἀντί τῆς μετριότητος ἡ πνευματική ἔξαρσις καί ἀντικαθίσταται ἡ ἀμβλύνοια καί νωθρότης μέ λεπταισθησίαν καί πρωτοτυπίαν. Ὅσον καί νά μορφωθῇ ἕνας λαός θά μείνῃ λαός, δηλαδή ἔξω ἀπό τό πλαίσιον τῆς ἐνεργοῦ πνευματικῆς ζωῆς, ἡ ὁποία καί τά θέματά της καί τούς ἥρωάς της καί τούς φορεῖς της ἀπό τήν ἀριστοκρατίαν πάντοτε ἀντλεῖ. Εἶναι παρατηρημένον ἄλλωστε: ἡ ποιότης τῆς πνευματικῆς τροφῆς μιᾶς ὁμάδος εἶναι ἀντιστρόφος ἀνάλογος πρός τόν ἀριθμόν τῶν προσώπων που τήν ἀπαρτίζουν».[8] Οἱ ἀνωτέρω ἀπόψεις τοῦ Ἰωάννη Συκουτρῆ ἀληθεύουν ἐν μέρει ὄχι ὅμως ἐξ ὁλοκλήρου. Ἰδιαίτερα ὁ ἀριστοκρατικός χαρακτῆρας τῆς μορφώσεως μᾶς εὑρίσκει ἐπιφυλακτικούς καί ἕως, ἕνα σημεῖο τοὐλάχιστον, ἀρνητικούς. Πιστεύουμε ὅτι τό πνευματικό ἀνέβασμα τοῦ λαοῦ εἶναι, ὡς ἕνα ὑψηλό βαθμό, πραγματοποιήσιμο, ἀρκεῖ νά τό ἐπιθυμεῖ ὁ λαός, νά μή ραθυμεῖ διανοητικά καί νά μή τρέφεται πνευματικῶς μέ τά σκουπίδια τῆς τηλεοράσεως. Ἀξιοσημείωτη εἶναι ἡ ἄποψη τοῦ Συκουτρῆ ὅτι ἡ προχειρότητα, ἡ εὔκολία καί ἡ ἁπλοποίηση εἶναι ἀντιπνευματικές ἐνέργειες.

 Σημειώσεις

[1] Βλ. στό βιβλίο τοῦ Ζ. Λορεντζάτου Μελέτες, Γαλαξίας, Ἀθήνα 1967, σσ. 192-193. Παράθεμα ἀπό τό Τ. Σ. Ἔλιοτ, Δέν εἶναι ἡ ποίηση πού προέχει. Δοκίμια γιά τήν ποίηση καί τούς ποιητές, μετάφραση-σχόλια Στέφανος Μπεκατῶρος, ἐκδ. Πατάκη, Ἀθήνα 2001, 2002, σελ. 42.
[2] Thomas Stearns Eliot, “Ἡ μοντέρνα μόρφωση καί ἡ κλασσική”, μετάφραση Μερόπης Οἰκονόμου, στή Νέα Ἐστία, τεῦχος 1219, Ἀθῆναι 15 Ἀπριλίου 1978, σσ. 533-538.
[3] Thomas Stearns Eliot, “Ἡ μοντέρνα μόρφωση καί ἡ κλασσική”, μετάφραση Μερόπης Οἰκονόμου, στή Νέα Ἐστία, τεῦχος 1219, Ἀθῆναι 15 Ἀπριλίου 1978, σσ. 535-536.
[4] Βλ. Τ. Σ. Ἔλιοτ, Δέν εἶναι ἡ ποίηση πού προέχει. Δοκίμια γιά τήν ποίηση καί τούς ποιητές, μετάφραση-σχόλια Στέφανος Μπεκατῶρος, ἐκδ. Πατάκη, Ἀθήνα 2001, 2002, σελ. 41.
[5] Τ. Σ. Ἔλιοτ, ἔν. ἀν., σελ. 230.
[6] Τ.Σ. Ἔλιοτ, “Οἱ εὐθύνες τοῦ Λογοτέχνη”, Ἀγγλοελληνική Ἐπιθεώρηση, τόμος Α‘, Μάϊος 1945, σελ. 166. Παρατίθεται καί στό Τ. Σ. Ἔλιοτ, Δέν εἶναι ἡ ποίηση πού προέχει. Δοκίμια. γιά τήν ποίηση καί τούς ποιητές, μετάφραση-σχόλια Στέφανος Μπεκατῶρος, ἐκδ. Πατάκη, Ἀθήνα 2001, 2002, σελ. 40.
[7] Κρίστοφερ Λάς, Ἡ κουλτούρα τοῦ ναρκισσισμοῦ, μετάφραση Βασίλη Τομανᾶ, ἐκδ. Νησίδες, Ἀθήνα χ.χ., σελ. 127.
[8] Ἰωάννου Συκουτρῆ, Ἐκλογή ἔργων, ἐκδ. Κάκτος, Ἀθήνα 1997, σσ. 564-565-567.

Πρώτη έντυπη δημοσίευση περιοδικό Κοράλλι, τεῦχος 11, Δεκέμβριος 2016.

 Ο ζωγραφικός πίνακας που πλαισιώνει τη σελίδα είναι έργο του Ιταλού (1665 – 1747) Giuseppe Maria Crespi. 

πηγή κειμένου: Aντίφωνο