Κεφάλαια περί προσευχής

"Όταν ο νους προσεύχηται καθαρώς και απαθώς, τότε οι δαίμονες δεν προσβάλλουν πλέον εκ των αριστερών, αλλ'εκ των δεξιών.

Του υποβάλλουν, λοιπόν, την ιδέα ότι έχει φθάσει εις το ακρότατον μέτρον της προσευχής και δι αυτό του αποκαλύπτουν, συγγενή προς τας αισθήσεις, φώτα και σχήματα, ως τάχα θεία.

Αυτό, είπε τις πνευματικός άνθρωπος, γίνεται υπό του πάθους της κενοδοξίας και υπό του δαίμονος όστις εφάπτεται εις το κατάλληλον σημείον του εγκεφάλου.

Νομίζω ότι ο δαίμων αυτός, εφαπτόμενος του εγκεφάλου, μεταβάλλει όπως θέλει το φως του νού.

Και ούτω κινούμενον το πάθος της κενοδοξίας υπό του δαίμονος, με λογισμούς υπερηφανίας, μορφούται εις τον νούν φως πλάνης, δια να υποθέσει από κουφότητα φρενών , ότι έλαβε θείαν και ουσιώδη γνώσιν.

Πλανώμενος δε, ότι δεν ενοχλείται απο σαρκικά και ακάθαρτα πάθη, αλλ'αντιθέτως ότι παρίσταται εις την προσευχήν με καθαρότητα, νομίζει ότι καμία πλέον δαιμονική ενέργεια δεν τον προσβάλλει.

Ως εκ τούτου εκλαμβάνει την δαιμονικήν απάτην ως θείαν παρουσίαν.

Ο δαίμων με πολλήν πανουργίαν αλλοιώνει το φυσικόν φως του νου, δι επαφής εις τον εγκέφαλον και δημιουργεί , ως προείπομεν, φαντασίας.

Όταν ο άγγελος του Θεού έλθη αφανώς, εις αυτήν την περίπτωσιν, μόνον με τον λογον του διαλύει όλην την δαιμονικήν ενέργειαν και αποκαθιστά το φως του νου εις την φυσικήν του απλανή κατάστασιν.

Ωσάν έμπειρος πολεμιστής να είσαι πάντοτε έτοιμος.

Και αν αιφνιδίως, εις την προσευχήν σου , φανερωθούν δαίμονες, να μη φοβηθείς.

Εστω και αν ίδης γυμνωμένον ξίφος στρεφόμενον κατά σου ή φλόγα κινουμένην προς το πρόσωπόν σου, μη ταραχθής.

Και αν ίδης μορφήν απαισίαν και αιματώδη , μη δειλιάσης.

Αλλά στάσου ανδρείως απαγγέλλων το Σύμβολον της Πίστεως και αμέσως θα ίδης τους εχθρούς σου αφανιζομένους.

Είναι απαραίτητον να γνωρίζης και αυτόν τον δαιμονικόν δόλον.
Χωρίζονται μεταξύ των εις δύο παρατάξεις.
Και μόλις ζητήσης θείαν βοήθειαν, η μία παράταξις εμφανίζεται με αγγελικά σχήματα καταδιώκουσα την άλλην, δια να σε εξαπατήσουν, ότι είσαι άξιος αγγελικών οπτασιών.

Μη επιθυμής να ίδης αγγέλους ή τον Χριστόν δια των αισθητών οφθαλμών , δια να μη χάσης τελείως τας φρένας σου, δεχόμενος λύκον αντί ποιμένος και ούτω προσκυνήσης δαίμονα.

Αρχή της πλάνης του νου, είναι η κενοδοξία.

Εκ της οποίας κινούμενος ο νους προσπαθεί να περιγράψει το θείον με σχήματα και διαφόρους μορφάς.

Πολλάκις οι δαίμονες, σου υποβάλλουν λογισμούς ακαθάρτους. Εν συνεχεία δε σου υποβάλλουν τον λογισμόν να προσευχηθείς κατ'αυτών ή να αναλάβης αντιρρητικόν πόλεμον. Μετά δε ταύτα αναχωρούν μόνοι των.
Και τούτο το κάνουν δια να σε ρίψουν εις την οίησιν, ότι ήρχισες να νικάς τους λογισμούς και να σε φοβούνται οι δαίμονες.

Εάν ωφελήσης αδελφόν θα βλαβής υπό άλλου, όπως αδικούμενος ενεργήσης ή είπης ή ενεργήσης τι κακόν και ούτω σκορπίσης κακώς ό, τι καλώς συνήγαγες.
Αυτά κάμνουν οι πονηροί δαίμονες, δια τούτο έχε τον νουν σου.

Η αξία της προσευχής δεν έγκειται εις την ποσότητα αλλά εις την ποιότητα.

Και τούτο απεδείχθη με τους αναβάντας εις το ιερόν , Φαρισαίον και Τελώνην.
Αλλά αυτό δεικνύει και ο λόγος του Κυρίου:"υμείς προσευχόμενοι μη βαττολογήσητε ώσπερ οι εθνικοί"και τα εξής" (Ματθ σ΄ 7)

(Ευαγρίου Ποντικού τα ΡΝΓ Κεφάλαια περί προσευχής , εκδόσεις Σπηλιώτη, μετάφραση Θεοκλ. Διονυσιάτου)