Κείμενο του συγγραφέα Γιώργου Σκαμπαρδώνη
O,τι και να κάνει ο Ερντογάν και οι Τούρκοι με την Αγία Σοφία,
δεν μπορούν κατά βάθος να την αγγίξουν, να την καταστρέψουν, να την κατακτήσουν, να την αλλοιώσουν. Δεν μπορούν να την κάνουν δική τους, γιατί οι προαιώνιες φορτίσεις, το νόημα και το φωτοστέφανό της έχουν καθαρά πνευματικό χαρακτήρα και διάσταση.
Και λουτρό να την κάνουν, και κεμπαμπτζίδικο, και ό,τι τους εμπνεύσει το όποιο συμπλεγματικό μίσος, δεν μπορούν να την ακουμπήσουν καν.
Δεν έχουν τη δύναμη να μεταβάλλουν το ιστορικό, μεγαλειώδες, ακραιφνές της έσοπτρο, τις ιερές μνήμες που περιέχει και εκπέμπει συγκινώντας και συγκλονίζοντας όλον τον χριστιανικό κόσμο στο διηνεκές.
Η Αγία Σοφία έχει αρθεί εδώ και αιώνες στην περιωπή ενός οικουμενικού συμβόλου, στέκει ύπερθεν του εαυτού της, είναι μη μου άπτου.
Το μόνο που κάνει ο Ερντογάν είναι να γελοιοποιείται - σαν να μπαίνανε οι Σελτζούκοι και να πίστευαν πως θα αλλοίωναν με οποιοδήποτε τρόπο την αίγλη και τον μύθο της Νοτρ Νταμ.
'Η να πίστευαν οι Χριστιανοί πως μπορούν να κάνουν τη Μέκκα κέντρο της χριστιανοσύνης. Είναι ακριβώς το ίδιο.
Το γράφει προφητικά ο Αλεξανδρινός στο ποίημά του «Ιωνικόν»:
Γιατί τα σπάσαμε τα αγάλματά των
Γιατί τους διώξαμε απ΄ τους ναούς των
Διόλου δεν πέθαναν γι' αυτό οι θεοί.
Ω, γη της Ιωνίας σένα αγαπούν ακόμη
Σένα οι ψυχές των ενθυμούνται ακόμη.
Σαν ξημερώνει επάνω σου πρωί αυγουστιάτικο
Την ατμοσφαίρα σου περνά σφρίγος απ' τη ζωή των
Και κάποτε αιθερία εφηβική μορφή
Αόριστη, με διάβα γρήγορο
Επάνω από τους λόφους σου περνά.
Τώρα που οι Τούρκοι (είναι κάρφος μέσα στα μάτια τους) την κάνανε δήθεν τζαμί, η Αγία Σοφία η πολυκάνδηλος συγκινεί και εμπνέει ακόμα περισσότερο εμάς και τον Δυτικό κόσμο, που πρέπει, πια, ν' αρχίζει να χάνει τις αυταπάτες του.
Και αν οι τοίχοι και τα ένθεα ψηφιδωτά και οι τρούλοι της Μεγάλης Εκκλησίας είναι κατ' επίφαση αιχμάλωτοι και μαγαρισμένοι απ' το σουλτανικό σύμπλεγμα, ωστόσο η ένδον ουσία, η ιστορία και το θρησκευτικό-μεταφυσικό φορτίο της Μεγάλης Εκκλησιάς είναι ανέπαφα και ανώλεθρα, ζουν μέσα στις καρδιές και στο πνεύμα των απανταχού Χριστιανών, ακόμα και των μετριοπαθέστερων, ακόμα κι εκείνων που σχεδόν δεν πιστεύουν καν, ή είναι τύποις πιστοί.
Ακόμα κι εκείνοι, αθέλητα, έχουν μέσα τους εγερθεί, ή συγκλονιστεί από την αναίδεια του πτωχαλαζόνα που φαίνεται να χάνει έδαφος στην πολιτική κονίστρα, παρακμάζει και έφτασε να κάνει αυτό που λέει η τουρκική παροιμία:
«Αν γεράσει το μουλάρι, κατουράει ακόμα και τον τοίχο του τζαμιού».
Παύει, δηλαδή, να έχει αίσθηση και όρια.
Αλλά εν προκειμένω, είτε τα γηρατειά, είτε η μεγαλομανία οδηγούν στην Υβρι. Και η Υβρις θεριεύει τη Νέμεση, η οποία από κάπου θα έρθει αναπόφευκτα, μιας και ο Ερντογάν όχι μόνο προκαλεί με τους λεονταρισμούς του τελευταίως όλο τον δυτικό, χριστιανικό κόσμο, την Αμερική και τη Ρωσία, αλλά επιπλέον τραβάει επίμονα και τις ουρές των πέριξ διαβόλων. Οπότε είναι βέβαιο, πως από κάπου και ξαφνικά θα το 'βρει.
Και δεν μπορεί να μη θυμηθεί κανείς τον τούρκο διανοούμενο που έλεγε προ διετίας πως οι Τούρκοι (κάποιοι, όχι όλοι βέβαια) έχουν ένα αίσθημα κατωτερότητας απέναντι στη Δύση και πάνε να το αναπληρώσουν με την επιθετικότητα, βγαίνοντας επιδεικτικά μπροστά.
Δεν ξέρουμε αν η ερμηνεία είναι σωστή, πάντως κάνουν σαν να αισθάνονται πως ποτέ δεν θα μπορέσουν να κατακτήσουν όντως την Κωνσταντινούπολη, ποτέ δεν θα μπορέσουν να κάνουνε δική τους την Αγία Σοφία. Εξού και οι τελετές «ανακατάληψης» στις 29 Μαΐου και η μανία γενοκτονίας των ιερών και των οσίων. Αλλά υπάρχουν διαστάσεις που καμιά επικαιρική ισχύς δεν μπορεί να υποτάξει. Υπάρχει η εκφαντορική υπερίδρυση του Ναού εντός μας, το άφθεγκτο και τα κρύφια, που κανείς δεν μπορεί να αγγίξει.
Και η επίθεση κατά της Μεγάλης Εκκλησιάς η οποία φαιδρύνεται από άπλετη δόξα, μπορεί να έχει προφανώς πολιτικό (και εκλογικό) στόχο, αλλά τα σύμβολα και οι ιδέες και οι Θεοί παραμένουν εσαεί άτρωτοι, αδιάδοχοι και αδευτέρωτοι. Ζούνε σε εδάφη ιερά, μη απτέα απ' τη μικρότητα - άσχετα τι πιστεύει ή όχι ο καθένας μας.
Πάντως η Δύση ποτέ δεν θα καταδέχονταν να μετατρέψει σε εκκλησία ένα μεγάλο, τζαμί-σύμβολο του Ισλάμ. Δεν έχει αυτό το κόμπλεξ, να βάλει σταυρό πάνω σε μιναρέ. Αλλά όταν, όπου και αν σκάψεις στη Μικρά Ασία ξεπετάγονται απ' το χώμα κίονες και αρχαιοελληνικά, ή ελληνορωμαϊκά κιονόκρανα, τότε είναι περίπου φυσικό να έχεις κάποιο αίσθημα μειονεξίας - και στην Εφεσο, και στην Πέργαμο που πήγα, ο τούρκος ξεναγός δεν έλεγε λέξη για το ποιοι φτιάξανε αυτές τις περίλαμπρες, προφανώς αρχαιοελληνικές πόλεις. Ομως τα υπέροχα, λαξευμένα μάρμαρα, τ' αγάλματα και τα λουτρά και οι ναοί και τα στάδια και τα θέατρα κραύγαζαν από μόνα τους ποιοι τα έχουνε φτιάξει. Η εύλαλη σιωπή τους θα το διαλαλεί για πάντα. Εξάλλου όλες οι πόλεις της Μικράς Ασίας είναι ιδρυμένες και φτιαγμένες απ' τον Ελληνισμό στην πολυκύμαντη ιστορική περιπέτειά του - για ποια «γαλάζια (και μπλε μαρέν) πατρίδα» μας λέει ο άνθρωπος;
Η βέβηλη χειρονομία του Τούρκου διαλύει την όποια οπτιμιστική αφέλεια, ή ευφραντική αυταπάτη είχε η Δύση. Μας συνεφέρνει όλους. Θέλουμε να αγιάσουμε και δεν μας αφήνει η πραγματικότητα. Και η πραγματικότητα είναι αυτό που συμβαίνει, όχι η αφορολόγητη, γλυκερή (και πονηρή) διάθεση που τώρα εξαντλήθηκε, αλλά όχι με δική μας ευθύνη.
Ενας φίλος, συγκινημένος, μου είπε:
«Εγώ, είμαι αδιάφορα, τυπικά Χριστιανός και ο περίβλεπτος ναός κοιμόταν μέσα μου. Αλλά τώρα νιώθω, για πρώτη φορά, πως το μόνο που θα ήθελα αυτές τις μέρες είναι να είμαι ένα απλό ψαλτάκι σε μια εκκλησιά του Γαλατά».
..................................................................................
.....................................................................................
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου