(επανάληψη από το https://salograia.blogspot.com/2017/06/blog-post_77.html )
..................................................
Μικρό αετόπουλό μου...
Όταν ο Παντοδύναμος και Τρισάγιος Θεός, επιθυμεί να βοηθήσει τον άνθρωπο, σπανιότατα παρουσιάζεται οφθαλμοφανώς στην παρούσα χωροχρονική διάσταση. όπου εμείς οι θνητοί, νυχθημερόν ξετυλίγουμε και υφαίνουμε τα μυστικά, άλλοτε ζοφώδη και άλλοτε φαεσφόρα νήματα των σκέψεων και συναισθημάτων μας.
Συνήθως, ο Κύριος, (εκεί που ούτε καν το διανοούμαστε, εφόσον, βέβαια, Του προσφέρουμε και τo ανάλογο δοχείο της αγαθής προαίρεσης), μας δυναμώνει με ένα "σημαδιακό" (όπως συνειδητοποιούμε εκ των υστέρων) γεγονός ή με ένα πρόσωπο το οποίο μέσα από «τυχαία» σκηνικά, προσφέρει την εκ μέρους Του, στην αποπροσανατολισμένη ψυχή μας, απαραίτητη ενίσχυση, πνευματική ωρίμαση, και σωτηρία.
Αυτό το έχω παρατηρήσει να συμβαίνει ουκ ολίγες φορές τόσο στη δική μου ζωή όσο και στην καθημερινότητα των εν Χριστώ αδελφών και φίλων που μοιράζονται μαζί μου πολύχρωμες και σπάνιες ψηφίδες από τα δικά τους είτε θετικά είτε και αρνητικά βιώματα.
Έχουμε και λέμε λοιπόν,
σκηνικό πρώτο:
Θα ήταν πριν δεκαπέντε,
ή και πριν είκοσι χρόνια.
Τόπος, η πόλη της Πάτρας.
Μπαίνοντας στην αρχή κάποιου σχολικού έτους για μάθημα,
σε τμήμα της Α΄τάξης του Εσπερινού Λυκείου,
πρόσεξα έναν -περίπου είκοσι ετών- μαθητή, το Χρήστο Σ.,
που καθόταν στο πρώτο θρανίο, δίπλα στην πόρτα της τάξης,
με αποτυπωμένη μια μόνιμη έκφραση βαθιάς ηττοπάθειας
στην ευγενική φυσιογνωμία του.
Ο Χρήστος, ερχόταν στο τμήμα καθημερινά, χωρίς βιβλίο,
χωρίς τετράδιο, χωρίς ένα μολύβι στην κωλότσεπη.
Ευτυχώς για κείνον, όμως, δεν έκανε κοπάνες.
Δεν κινδύνευε, τουλάχιστον από απουσίες.
Από ανύπαρκτη επίδοση, από πλήρη αδιαβασιά
και υψηλότατου βαθμού αυτοεγκατάλειψη, κινδύνευε μόνον.
Ο Χρήστος, δεν ενοχλούσε τους διπλανούς.
Καθόταν στη θέση του σιωπηλός,
έως εξαιρετικά λιγομίλητος πάντα,
και ανησυχητικά κατάχλωμος.
Κυρίως τον εαυτόν του...
(ήταν εμφανές ακόμη και σε βλέμμα
μη προσεκτικού παρατηρητή)
...κατέστρεφε.
-Με τι τον κατέστρεφε , μωρή Σαλογραία;
-Νομίζω με το παμπόνηρο αλκοόλ.
Δεν ξέρω αν "φτιαχνότανε" και με άλλα χειρότερα.
Φοβόμουνα να ρωτήσω.
Εξάλλου δεν ήμουν ο ειδικός
που θα μπορούσε να δώσει λύση σε τέτοια ζόρικη περίπτωση.
Πάντως, την υπερκατανάλωση ποτών, τη "έπιανα" αμέσως.
Κάποιες μέρες, μύριζε οινόπνευμα από χιλιόμετρα, το παιδί.
Το αλκοόλ, ως γνωστόν,
τυγχάνει φίλος απερίγραπτα ύπουλος.
Στην αρχή, το κερασμένο στο ξενυχτάδικο σφηνάκι, ας πούμε,
υποκρίνεται ότι νοιάζεται για σένα, ότι δήθεν και καλά,
σου κάνει κάποιο είδος εσωτερικού..μασάζ και σε χαλαρώνει ...
("παίζουν" προς τούτο, και οι υπνωτιστικές διαφημίσεις,
ρόλο δολιοτάτων σειρήνων που ασκούν με το παραισθησιογόνο τραγούδι τους,
στα κουτορνίθια νέα παιδιά, καταστροφική αποπλάνηση...)
... και, μετά, αν δώσεις μπέσα, αν εμπιστευτείς αυτόν το "φίλο", υπέρ το δέον
ή πέραν του δέοντος, τέλος πάντων, και καταφεύγεις όλο και τακτικότερα στα μπαρ και στα σκοτεινά μπουκάλια του, είτε παρέα με πρόθυμη μπαργούμαν, είτε ακόμη χειρότερα, μόνος σου, τότε, αργά αλλά σταθερά, αυτός ο τάχατέ μου "φίλος", σου καταστρέφει ολοσχερώς το νευρικό σύστημα, το μυικό σύστημα, τους πνεύμονες, το συκώτι, τη μνήμη, τον εγκέφαλο, δηλαδή σου διαλύει ολόκληρο το σώμα και την ψυχή σου..
-Τις ξέρω, γριά καλλικατζούνα, τις κακές συνέπειες.
Διάλεξη περί εθισμών, δόξα τω Θεώ, δε χρειάζομαι!
Τα βρίσκω άμα θέλω,και στο διαδίκτυο!
Πού προσπαθείς, αν επιτρέπεται,
να την σούρεις σήμερα,
τής γεροντικής σου εξομολόγησης τη..βαλίτσα;
-Προσπαθώ να ξεκαθαρίσω
ότι αυτό το καταθλιπτικό προσωπείο του Χρήστου,
με προβλημάτιζε, ιδιαίτατα ως δασκάλα.
Με πονούσε.
Ανέσκαπτε την αρχαία οδύνη του εσωτερικού μου,
λυπημένου παιδιού
- τα θυμάσαι από παλιότερες αναρτήσεις.
Τα έχουμε ξαναπεί:
"Όποιος έχει στενοχωρηθεί πολύ στη ζωή του,
μοιάζει με κείνον που ξέρει πολλές γλώσσες.
Μπορεί να καταλαβαίνει πολλούς
και πολλοί να τον καταλαβαίνουν"
..............................................................
Η κατάσταση, του Χρήστου, επικινδυνότατη,
με παρακινούσε κάτι να πράξω ως άνθρωπος,
μήπως και μπορέσω-χάριτι θεία- να τον βοηθήσω.
-Τι όμως να κάνω;
Ψυχολόγο π.χ. στο σχολείο, δυστυχώς, δεν είχαμε.
Ούτε και έναν ιερέα της προκοπής.
-Πώς να ενισχύσεις- η αδαής εκπαιδευτικός- έναν, ας υποθέσουμε, έφηβο,
που μοοοόλις και φαίνεται, υπαρξιακά να ανασαίνει;
Που αναδιπλώνεται και αποσύρεται προκειμένου να αυτοφυλακιστεί,
σαν σαλιγκάρι στο εύθραυστο, περίκλειστο κέλυφός του;
Που δεν επιτρέπει να τον πλησιάσεις;
Πού φαίνεται αποφασισμένος να παραδοθεί αυτοπροαιρέτως
στα δρακουλιάρικα, χέρια πρόωρου και απαρηγόρητου θανάτου;
-Εν προκειμένω, η επιθυμητή βοήθεια, μοιάζει ανέφικτη, βάβω μ',
με όλο το σεβασμό να παρατηρήσω.
-Εκόμισες γλαύκα εις Αθήνας, δηλαδή, σιγά την είδηση!
Το γνωρίζω. Όπως και συ, άριστα το γνωρίζεις.
Εκ πρώτης, δευτέρας και τρίτης όψεως
η διάσωση του δυσλειτουργικού μαθητή, φαινόταν αδύνατη,
όμως...τι θα γινόταν,
άν καλούσα ως επίκουρο, τον Κύριο;
-Ποιον Κύριο;
Το γκριζομάλλη, κουλτουριάρη Διευθυντή του Εσπερινού Λυκείου, εννοείς;
-Άρχισες πάλι τις σάχλες-για Όνομα!
Και αυτόν, βέβαια, αλλά όχι μόνον αυτόν.
Τον άλλο Κύριο εννοωώ!
Τον Κύριο του Ουρανού και της Γης!
Το Δημιουργό κάθε ύπαρξης μέσα στο Σύμπαν!
- Εντάξει! Εντάξει!
Μη μου συγχίζεσαι. Κατάλαβα!
Πάντα στη γνωστή, μεταφυσική κοσμάρα σου, εσύ, ως συνήθως.
Για παρακάτ'...που λέει και ο Σάκης...
-Παρακάτ'... τι άλλο να κάνω;
προσευχόμενη σιωπηλά, παρακάλεσα για στοιχειώδη φώτιση...
Και ο Κύριος, μετά τη σύντομη επίκληση στην Χάρη Του, με ώθησε μίαν ειρηνικήν εσπέραν να μιλήσω επί θεολογικού στίχου, στον καταπτοημένο από την μέχρι τότε ζωή του, Χρήστο Σ. και στους λοιπούς, σκληρά κοπιώντας και πεφορτισμένους την ημέρα, συμμαθητές του, τους- με την ψυχή στα δόντια-, φοιτώντες στο Γενικό Εσπερινό Λύκειο Πατρών.
Αφορμή...
...κάποιο σημείο στο μάθημα,
το οποίο με έκανε να θυμηθώ
τη γνωστή, ευαγγελική φράση που διασαλπίζει:
" Εί δύνασαι πιστεύσαι,
π ά ν τ α δυνατά τω πιστεύοντι",
δηλαδή, αν μπορείς να πιστέψεις
[στη δύναμη του Θεού
που μπορεί να σε ενισχύσει, αν της το ζητήσεις ]
ό λ α είναι δυνατά
γι αυτόν που θα πιστέψει...
επειδή με τη δύναμη της Πίστεως
στην Παντοκρατορική Πρόνοια του Τριαδικού Θεού,
ενεργοποιούνται θετικές δυνάμεις
και μέσα μας
και έξω μας
και, μπορεί να φανεί,
εκεί που λογικά δεν το περιμένουμε,
εμπρός μας, θαυμαστή λύση
έως και σανίδα μεγάλης σωτηρίας!
Δεν θυμάμαι πόσα λεπτά κράτησε
στο τμήμα της Α΄ Λυκειακής τάξης
η κάπως εκτενέστερη ας πούμε προσωπική μου τοποθέτηση
πάνω στο συγκεκριμένο λόγο του Ευαγγελίου.
Και πιθανόν, εκείνη την ώρα,
αν με άκουγε κάποιος αυστηρότατος
-με την ακρίβεια τηρήσεως
τoυ προγράμματος της διδακτέας ύλης-,
σεβαστός Σύμβουλος,
να με στραβοκοίταγε ενοχλημένος.
-Σκορδοκαήλα σου, μανδάμ Σαλογραία!
-Μπράβο! αν και καθήμενη, ομίλησες ορθώς.
Μάλιστα! Μάλιστα!
Σκορδοκαήλα μου!
........................................................................................
.......................................................................................................
"Νααα! κι άν στραβομουτσούνιαζε ο σεβαστός Σύμβουλος
ναααα! κι αν δε στραβομουτσούνιαζε!", θα μπορούσε να γρυλίσει ο συχωρεμένος ο μπαμπάς, που ψιλονταλικερόφερνε όταν επρόκειτο να εκφράσει αντίθεση προς κάποιον ή κάτι....
- α όχι όοοχι! άσεμνη χειρονομία, εκ μέρους μου, δεν επακολούθησε, είμαι... χμ... κορίτσι του κατηχητικού κατά βάθος και ας μη μου φαίνεται εκ πρώτης όψεως...απλά ένα σχήμα λόγου έριξα- να σπάει η πεζότητα της σύντομης αφήγησης..
Δεν είχε εκδοθεί εξάλλου, τότε, στη Μέση Εκπαίδευση, αντίΧριστη, απειλητική ντιρεκτίβα που να λέει ότι απαγορεύεται ο Χριστιανικός λόγος στην τάξη του Ελληνικού σχολείου από μη θεολόγους δασκάλους.
Εφόσον εκπεμπόταν αυτή η χριστιανική, μίνι διάλεξη, στα πλαίσια του παραδειγματισμού και της ηθικής εμψύχωσης των διδασκομένων ημεδαπών μαθητών, ουδείς νουνεχής Διευθυντής σχολείου, θα τη θεωρούσε, ωσάν του διδάσκοντος, εκπαιδευτικόν "ατόπημα" προς θάνατον, όπως τείνουν να το ερμηνεύουν σήμερα, για να μην... προσβληθούν -λέει - οι εις τα σχολεία μας, φοιτώντες, και με γεωμετρική πρόοδο ...καθημερινά αυξανόμενοι, άθεοι ή και αλλόθρησκοι, από διάφορα κράτη προερχόμενοι μαθητές, -ω λα λααα! τώρα άντε! "όπου νά 'ναι θα σημάνουν κι οι καμπάνες"!, τουτέστιν θα αποκαθηλωθούν και τα χριστιανικά εικονίσματα από τις αίθουσες, (εψηφίσθη ο σχετικός νόμος; νομίζω, ναι, εψηφίσθη και ουδείς σκοτίζεται για το γεγονός ότι θίγονται τα θρησκευτικά συναισθήματα των ιθαγενών χριστιανών μαθητών που είναι και οι περισσότεροι προς το παρόν ) όλα τούτα και άλλα τρισχειρότερα, εν σπουδή, βιαστικά, νομοθετούνται προκειμένου να μη θιχτούν πάντες οι ηθικώς και πολιτικώς αντιφρονούντες, και για να μη κακοκαρδιστούν οι νομίμως ή λαθραίως μεταναστεύοντες στη χώρα των πάλαι ευσεβών Ελλήνων, χώρα που ξελευτερώθηκε πριν δυο αιώνες, από εξεγερμένους μπαρουτοκαπνισμένους γενναίους που πολεμούσαν και "για του Χριστού την πίστιν την Αγία", ω τέμπερες , ω μώρες και κασσίδες και δεν υπάρχει καραφλοφάρμακο Ευαγελάτε τρελογιατρέ μ' , να σου σταματήσω την τριχόπτωση που προέκυψε ως ψυχολογικό κάζο, από τα γύρωθεν, απροσδοκήτως τεκταινόμενα...βαβαί, ολοφυρόμενη βάβω μ'....
(σ' αυτό το σημείο μπορείς να πάρεις μια μικρή ανάσα, εκ της μακροπεριόδου αναγνώσεως, κοτσάροντας επί τέλους και μια οξυγονούχα τελίτσα στην πρόταση, ω εσύ, πάσχον, έτι και έτι, από πολιτισμικόν σοκ, περιστεράκι μου).
.....................................................................................
......................................................................................
Οφείλω να προσθέσω στη μικρή μου αφήγηση ότι εκτός από τη γενικότερη πνευματική αναφορά στο τμήμα εκείνο της Α΄ Λυκείου, έπιασα το Χρήστο Σ., ιδιαιτέρως , στο διάλειμμα, προσπαθώντας -χάριτι θεία, επιμένω, διότι άνευ της χάριτος τίποτε αληθινά καλό δεν προκύπτει- ως δασκάλα - και μητέρα του
που ήμουν και άποψη ηλικίας, να τον εμψυχώσω.
Ο Χρήστος, όμως, δε σάλευε βλέφαρο.
Ψυχολογικά φαινόταν να έχει γκρεμοτσακιστεί στα Τάρταρα της απελπισίας
και της ματαίωσης, που λέν' και οι πσυχίατροι.
Αρχικά, βέβαια, με άκουσε.
Τι άλλο μπορούσε να κάνει;
Πώς να με αποφύγει τη διδάσκουσα;
ωστόσο...αφού με άκουσε, στο τέλος μουρμούρισε:
-Κυρία Παναγοπούλου!
Τι κάθεστε και λογαριάζετε χωρίς τον ξενοδόχο, κυρία Παναγοπούλου!
Εγώ είμαι τελειωμένος!
Έχω επαναλάβει τ ρ ε ι ς φορές την Α΄ Λυκείου, διότι από χημεία δε σκαμπάζω, γρι, τίποτα σας λέω, αδύνατον να μάθω το ρημαδομάθημα και τρεις φορές, τρεις χρονιές, δηλαδή, με έχει "κόψει" στις εξετάσεις ο χημικός του σχολείου σας.
Ε, θα με κόψει και φέτος, για τέταρτη φορά, το ξέρω!
Το έχω πάρει εκ των προτέρων απόφαση...
Μάταιος ο κόπος μου, έστω και που έρχομαι όπως έρχομαι...
Δε γίνεται, δεν πρόκειται να γίνει τίποτα!
.................... (αν δεν ντρεπόταν τους συμμαθητές,
πιστεύω θα μπορούσε να μπήξει και τα κλάματα, γοερά, ως πεντάχρονο...)
.................................
Έτσι κατέληγε τη σκέψη του ο πελαγωμένος Χρήστος,
Έτσι κατέληγε τη σκέψη του ο πελαγωμένος Χρήστος,
όσες φορές τον συμβούλεψα με έγνοια
ότι π ρ έ π ε ι να προσπαθήσει να αλλάξει τη μοίρα του.
Εκείνο το "π ρ έ π ε ι" της προσπάθειας,
σαν κακοτράχαλο βουνό, υψωνόταν στα μάτια του.
Μάλλον προτιμούσε να πεθάνει
παρά να κουνήσει το μικρό του το δάχτυλο...
Τόσο πλεόναζε η ψυχική του οδύνη.
-Με εννοείς;
-Σε εννοώ. Παρακάτω.
-Δύσκολη περίπτωση.
Σαν επιχειρούμενη ανάβαση στην κορυφή της Αίτνας που σου έγραφα σε αναρτήσεις παλιότερα...Όμως δεν έλεγα να τα παρατήσω..όποτε ερχόταν κάποια αφορμή... είτε πλαγίως και σύντομα είτε ευθέως και αναλυτικότερα, επιχειρηματολογούσα, ανέφερα..στάσεις ζωής ελπιδοφόρες απ' το βίο διάφορων προσωπικοτήτων, είχα μάθει βλέπεις, καλώς ή κακώς, ότι οι δάσκαλοι χρειάζεται ακούραστοι να διδάσκουμε και θεωρητικά και με -από την πραγματικότητα προερχόμενα- σωστικά παραδείγματα ... ακούραστα να σπέρνουμε λόγια αληθείας στων ψυχών τα χωράφια...Το τι θα καρπίσει, ποιος μπορεί γνωρίζει;
" Ο καθένας μπορεί να μετρήσει τους σπόρους μέσα σ' ένα μήλο.
Κανείς δεν μπορεί να μετρήσει τα μήλα μέσα σε ένα σπόρο"
έτσι δεν είναι;
-Έτσι ζουρλοτάτη μου!
-"Ου του τρέχοντος, ουδέ του θέλοντος,
αλλά του Ελεούντος Θεού", δε γράφει κάπου το Ευαγγέλιο;
-Ναι κάπου το γράφει και τούτο.
Βαριέμαι τώρα να το γκουγκλάρω
αλλά κάπου το γράφει οπωσδήποτε!
-Και λοιπόν;
Για προχώρα, χριστιανή μου, στο παρασύνθημα,
ανεμογκάστρι θα μας προκύψει με τη σημερινή την φλυαρία σου, έλεος!
-Τς..τς..τς...Αναιδής όπως συνήθως....
χάλασε η νεολαία και η γηραλέα ακόμη, στις μέρες μας..
όμως δε θα σε συνεριστώ, ξέρω, τραβάς και συ ζόρια με τα προσωπικά σου
τα διάφορα...λοιπόν..με τούτα και με κείνα, "κύλισαν οι μήνες οργισμένοι"...
("μήνες οργισμένοι " επειδή η κατάθλιψη κρύβει από κάτω της τεράστια οργή ισχυρίζονται κάποιοι σε θέματα ψυχικής υγείας, ειδήμονες )
....για το Χρήστο Σ. που λέει και το δημοτικόν άσμα
και φτάσαμε στο τέλος εκείνης, της ευλογημένης σχολικής χρονιάς.
Ολοκληρώναμε τα αποτελέσματα των προαγωγικών εξετάσεων.
Μήνας Ιούνιος. Χρυσό, αναζωογονητικό φώς..Καταγάλανος ουρανός.
Μέτρια σε ένταση, η ζέστη.
Το σχολείο μας, τότε, πριν μετακομίσει στην Ασημάκη Φωτήλα, των Ψηλών Αλωνίων, στεγαζόταν επί της οδού Μαιζώνος και Τριών Ναυάρχων στην Πάτρα, σε δυο ορόφους και στο ισόγειο.
Το γραφείο των καθηγητών βρισκόταν στον τελευταίο όροφο. Οι εξετάσεις είχαν περατωθεί. Βγάζαμε αποτελέσματα και τα περνάγαμε ήρεμα και ευσυνείδητα στις μεγάλες τετράγωνες καφέ καρτέλες της τελικής επίσημης απόδοσης των μαθητών μας.
Ακόμη δεν θυμάμαι μηχανοργάνωση με υπολογιστές στο σχολείο.
Το Χρήστο και τις θεολογικές κουβέντες μας- εντός και εκτός τμήματος -
τις είχα καταχωνιάσει στης μνήμης μου, ένα μισόκλειστο, ακατάστατο συρτάρι... άλλες ήταν, βλέπεις, των ημερών οι προτεραιότητες...
Και εκεί που είχα σχεδόν ξεχάσει τις συζητήσεις με τον απεγνωσμένο μαθητή μας,
συνέβη μια σ ύ μ π τ ω σ η.
-Υπάρχουν συμπτώσεις, γρια κουκουβάγια;
- Άντε πάλι! Θες να με εκνευρίσεις;
Τα ίδια με ρώταγες, καχύποπτα και σε περασμένη ανάρτηση.
Δεν υπάρχουν συμπτώσεις λέμεεε! Θεία πρόνοια, μόνο υπάρχει,
επίσης υπάρχει και ο θείος Τάκης οικονομολόγος στην οικογένεια που για όλες τις δυσκολίες μας, του ζητάμε βοήθεια και μας βγάζει ασπροπρόσωπους- καλή του ώρα, όπου και αν βρίσκεται αυτή τη στιγμή.
-Ω Θεέ μου..πάλι πλατειάζεις!
-Κατάλαβέ με. Θέλω ν' ...αγιάσω και δε μ' αφήνουνε τα τρόλια της αντιλογίας, του σαλεμένου μυαλού μου...Λοιπόν, επαναλαμβάνω ότι δεν υπάρχουν συμπτώσεις και ότι ενώ βγάζαμε τα τελικά αποτελέσματα του Ιουνίου για εκείνο το αλησμόνητο σχολικό έτος πριν δεκαπέντε ή είκοσι χρόνια (τo επαναλαμβάνω για όποιον αφαιρείται διαβάζοντας, όπως εγώ αφαιρούμαι συνήθως, και ξεχνάει τις προηγούμενες δέκα σειρές τι έγραφαν ), εντελώς απροσδόκητα, ξαναλέω, κάποια στιγμή, βρέθηκα όρθια πάνω από τον ώμο του καθηγητή της χημείας που καθισμένος σ' ένα γραφείο, κράταγε εκείνη τη στιγμή, στα χέρια του μια μεγάλη καφέ καρτέλααα!
Πέφτοντας το βλέμμα μου, μηχανικά, στην καφετιά επιφάνεια που κρατούσε, παρατηρώ πως ήταν...ήταν η επίσημη καρτέλα
των σχολικών επιδόσεων του Χρήστου Σ!
Μαρμαρώνω.
Ανοίγουν τα μάτια μου διάπλατα.
-Χρήστος Σ..! φωνάζω, σαν να ξύπνησα ξαφνικά,
από ελαφρύ- με μπερδεμένα όνειρα- διακοπτόμενο ύπνο.
-Τι έγινε; περνάει την τάξη;
ρωτάω εναγωνίως τον χημικό συνάδελφο, καρτελοκράτορα.
-Όχι βέβαια! Πώς να περάσει!
Σχεδόν λευκή κόλλα μου έδωσε.
Σχεδόν δεν έγραψε τίποτα.
"Κόβεται!"
Και κόβεται με τέσσερα!
(για να περάσει, εν προκειμένω χρειαζόταν πέντε,
η βάση ήταν το δέκα, το άριστα είκοσι,
αλλά αν έπαιρνε πέντε στη χημεία,
στην επόμενη τάξη, προβιβαζόταν...)
Εκείνη τη στιγμή άρχισαν στο μυαλό μου
να ηχούν σειρήνες ασθενοφόρων που έτρεχαν για βοήθεια σε ημιθανή θύματα πνευματικού τροχαίου:
-Ίου ίου ίου ίου!..
-Παναγίτσα μου!
Ο Χρήστος Σ., έπρεπε να περάσει τα εμπόδια των εξετάσεων και να μπεί στην θεραπευτική επίδραση της επόμενης τάξης, που ο κόσμος να χάλαγε!
Ατάκα και επί τόπου, ( "πάραυτα" θα γράφαν οι αρχαιότεροι ημών πρόγονοι), έπεσα στα νοερά γόνατα και προσκύνησα παρακαλεστικά, τον άρχοντα της χημείας του σχολείου μας.
-Αφέντη των αδιάβαστων μαθητών μας,
ω εσύ ψηλέ και όμορφε και ευγενικέ συνάδελφε, Αρτέμη, Αρτεμάκο μου,
(Αρτέμη, ναι, τον έλεγαν, Αρτέμη, όχι! Δεν ήταν ο Σώρρας, για Όνομα! )
-Αρτέμη μου, πληηηζ! Στόπ εδώ και δείξε ένα μικρό χριστιανικό έλεος!
Μη στείλεις στην καρμανιόλα της τέταρτης απόρριψης, τον Χρήστο Σ.
Είναι καλό, και έξυπνο παλικάρι.
Τόσο όμως βασανισμένο.
Τόσο από το ανώριμο της νεότητας και τα μύρια προσωπικά του αποπροσανατολισμένο.
Σε παρακαλώ! Σε θερμοπαρακαλώ!
Τι είναι για σένα ένας βαθμούλης;
Τίποτα δεν είναι ένας βαθμούλης!
Σε θερμοπαρακαλώ!
Με ένα βαθμούλη μπορεί να βοηθηθεί το παλικάρι.
Να αλλάξει η ψυχολογία του.
Να βγει από το τέλμα.
Να αλλάξει η ζωή του.
Πληηζ!
Βάλτου ένα πέντε να περάσει!
απνευστί, με όλη μου την καρδιά- ικέτεψα ...
Ο δικαιοκρίτης, εκλεκτός συνάδελφος, ακούγοντάς με,
αρχικά, έμεινε ασάλευτος σαν τον αγέρωχο βράχο, στο ποίημα
που μιλάει για το "βράχο και το κύμα" του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη..
Ανένδοτος.
Ανενδοτότατος.
Αντέλεξε, αμέσως, αυστηρά και αγέλαστα ότι ο μαθητής "δεν ξέρει την τύφλα του από χημεία και του αξίζει να μείνει για τέταρτη φορά στην ίδια τάξη", και όσο πέταγε νοερά τον μαθητή στον Καιάδα, ως μη άρτιο τέκνο της χημικής γνώσης και επομένως ανάξιο για να ζήσει στον κόσμο της σχολικής προαγωγής, τόσο εγώ από δίπλα, με υγρά μάτια -αγαπησιάρη πλην εντελώς λυπημένου- σκύλου, έκανα επίκληση στα συναισθήματά του, ζητώντας για τον πολλαπλώς, μωλωπισμένο ψυχικά μαθητή μας, ΤΟ έλεος.
Και το έλεος εν τέλει , ο καθηγητής της χημείας,
-α! πάντα θα τον ευχαριστώ!- το έδειξε,
αποδεικνύοντας εν τη πράξει
τη διαφορά της παιδαγωγικής μεγαλοψυχίας του Έλληνα συναισθηματικού δασκάλου, από εκείνην της συνειδήσεως, του μέχρι θανάτου, ίσως, αλύγιστου, εκπαιδευτικού Γερμανού ή και Εγγλέζου τοιούτου..
-Άντε! Τι να σου κάνω! βρυχήθηκε απότομα.
Επειδή...επειδή παρακαλάς...
εντάξει!..το τέσσερα (που και πολύ του έπεσε ) θα το κάνω πέντε,
να πάει στο καλό, να περάσει! ξεφύσηξε.
Και λέγοντας αυτά, άλλαξε, επί τόπου, με σβήσιμο στην καρτέλα
(παρότι απαγορευόταν το σβήσιμο),
το προηγούμενο απορριπτικό νούμερο,
γράφοντας το νούμερο της σωτηρίας.
Γράφοντας το πενταράκι που χρειαζόταν
για την προαγωγή στην επόμενη τάξη.
Και ο Χρήστος Σ...εκείνο τον Ιούνιο, πριν δεκαπέντε ή είκοσι χρόνια,
την Α΄ Λυκείου Εσπερινού, που την επαναλάμβανε γιατρίτη χρονιά,
ε π ι τ υ χ ώ ς την επέρασε!
-Χαράς Ευαγγέλια!
Είδα το μαθητή, όταν ανέβαινε
για τον τελευταίο όροφο του γραφείου μας.
Στεκόμουν στο κεφαλόσκαλο.
Θυμάμαι, φορούσα λευκά, δροσερά ρούχα.
Η μέρα ξεφάντωνε κάνοντας αιθέρια μακροβούτια στο καλοκαιριάτικο φως.
Κοντά μεσημέρι όταν ολοκληρώσαμε τ' αποτελέσματα.
-Χρηστάκη μου,
Πέρασες την τάξη!
φώναξα με ενθουσιασμό, βλέποντάς τον.
-Τα έμαθα κ. Παναγόπουλου, τα έμαθα! απάντησε, λάμποντας ενώ ανέβαινε σβέλτα
( για πρώτη φορά) τα σκαλοπάτια του τελευταίου ορόφου, προκειμένου να δεί "ιδίοις όμμασιν"( με τα ίδια του τα μάτια πάει να πει, νεαρό μου τζόβενο), το όνομά του στις καταστάσεις προβιβαζόμενων που είχαν ήδη αναρτηθεί στον τοίχο,
έξω από το γραφείο του συλλόγου των διδασκόντων.
-Θυμάσαι που σου τα λεγα, Χρήστο μου;
χοροπηδώντας σαν πεντάχρονο, ανέκραξα.
Εί δύνασαι πιστεύσαι,
πάντα δυνατά τω πιστεύοντι!
-Θυμόταν!
Για πάντα θα το θυμόταν!
..................................................
Ο Χρήστος, εκείνη την αξέχαστη μέρα των αποτελεσμάτων,
πρώτη φορά, μετά από χρόνια και ζαμάνια,
ένιωθε τόσο ανάλαφρος!
-Μια μάχη, είχε κερδηθεί!
-Μένει να κερδηθεί
και όλος ο πόλεμος, γραιοτάτη!
-Θα κερδηθεί,
του Κυρίου Συνεργούντος, τίμιε πάτερ...
Και η αναπτερωμένη καρδιά των μαθητών,
μοιάζει ανεκτίμητο δώρο,
για τους κοπιώντες και πεφορτισμένους δασκάλους τους,
μπορείς να το αισθανθείς, φίλε, ευγενικέ αναγνώστη, έτσι δεν είναι;
.................................................................................................................
.................................................................................................................
Σκηνικό δεύτερο.
ΔΕΚΑΠΕΝΤΕ ή ΕΙΚΟΣΙ χρόνια ΜΕΤΑ,
από το πρώτο εκείνο περιστατικό με το μαθητή μου Χρήστο Σ..
έχει καταφθάσει λαμπροφορούσα, η Διακαινήσιμη εβδομάδα του Πάσχα 2017.
Κατευθύνομαι στο μαγαζί με είδη ένδυσης, "Di Giorgio" στην οδό Γούναρη, στην Πάτρα, όπου μπαίνω, κρατώντας για επιδιόρθωση ένα παντελόνι.
Η εσωτερική, πνευματική κατάστασή μου, παρά το γεγονός ότι περάσαμε όμορφα και οικογενειακά τις άγιες ημέρες που προηγήθηκαν, δεν ήταν και η καλύτερη, το ομολογώ.
Στα πλαίσια της τρεπτότητας της ανθρώπινης φύσης, εκείνη την ώρα που πάταγα το πόδι μου στο μαγαζί, ένιωθα σαν ρούχο πεσμένο και σερνάμενο στο δάπεδο, ενώ, πνευματικά, θα έμοιαζε πιο αναμενόμενο, χαλαρά να αναπαύομαι στης Αναστάσιμης ευφροσύνης, την ευλογημένη κρεμάστρα...
Μπαίνοντας στο κατάστημα, αμέσως παρατήρησα εντός, άγνωστό μου, μουσάτο νεαρό, που πρόβαρε ένα (όπως έμαθα λίγο αργότερα), γαμπριάτικο κοστούμι μπροστά σε ολόσωμο καθρέφτη. Τον φρόντιζε στις λεπτομέρειες της δοκιμής, η ξανθιά, κομψή κυρία του καταστήματος, η κ.Ράνια.
Δίπλα του, παρακολουθούσε την πρόβα με ενδιαφέρον,
μια γλυκιά, καστανή κοπελιά.
Ο άγνωστος νεαρός ευθύς μόλις με πρόσεξε να μπαίνω,
και πριν ανταλλάξουμε οποιαδήποτε άλλη κουβέντα,
χαμογέλασε, άστραψε το πρόσωπό του,
και μου φώναξε με ενθουσιώδη τόνο στη φωνή του.
-Κυρία Παναγοπούλου!
Ει δύνασαι πιστεύσαι,
πάντα δυνατά τω πιστεύοντι!
(πώς ήξερε το όνομά μου, αυτός ο άγνωστος νέος;
και πώς ήξερε αυτό το Ευαγγελικό ρητό;
Αποσβολώθηκα!)
.......................................................................................
.......................................................................................
ΕΔΩ ΣΤΟΠ ΚΑΡΕ
για εσωτερικούς, λωλούς, μονολόγους- διαλόγους:
Έμεινα άναυδη!
-Ποιος ήταν ο νεαρός;
-Τι ακούγαν τα αφτιά σου, μωρή Σαλογραία;
-Πώς μετά από τόσα χρόνια
βρισκόταν κάποιος άγνωστος, νέος άνδρας μπροστά μου...
(όχι δεν ήταν ο Χρήστος Σ., αυτόν θα τον θυμόμουν όσα χρόνια και αν πέρναγαν, πώς να το κάνουμε; είχα έντονα πυκτεύσει με τους αντιρρησίες λογισμούς του συναδέλφου μου, για τον προβιβασμό του, στην επόμενη τάξη...)
...και ενώ σερνόμουν μέσα μου, μυστικά,
αυτός ο άγνωστος, μουσάτος νέος, στο κατάστημα με τα ρούχα,
εκτόξευσε τις αξέχαστες ευαγγελικές φράσεις, σαν βέλος ζωηφόρο που ελευθερώνεται από χέρια δυνατού, πλην άριστα γυμνασμένου στρατιώτη, πετυχαίνοντας την αποκαρωμένη καρδιά μουκατάστηθα και ανασταίνοντας, αυτοστιγμεί τη λιγοθυμισμένη ελπίδα της...
" Εί δύνασαι πιστεύσαι!" "Εί δύνασαι πιστεύσαι!"
"Πάντα δυνατά!" " πάντα δυνατά! "
"πάντα δυνατά τω πιστεύοντι!"
....Πόσες πιθανότητες υπήρχαν
ΜΕΤΑ από ΕΙΚΟΣΙ ΧΡΟΝΙΑ ,
να ακούσω ξαφνικά σε ένα μαγαζί
να ακούσω ξαφνικά σε ένα μαγαζί
από έναν εκ πρώτης όψεως άγνωστο σε μένα νεαρό τούτο το ρητό;
πόσες πιθανότητες να βιώσω τούτο το σκηνικό το απροσδόκητο,
όταν δια στόματος του αγνώστου,
ο Θεός, μου επέστρεψε
μια Ευαγγελική φράση
με την οποία φράση,
πριν δυο δεκαετίες περίπου,
με θερμή εκπαιδευτική διάθεση,
είχα αγωνιστεί να εμψυχώσω ως δασκάλα,
τους κουρασμένους, Εσπερινούς μαθητές μου, στην τάξη;
Όλο τούτο το συναπάντημα υπήρξε για μένα μια συγκινητικότατη,
και απροσδόκητη "σύμπτωση!"
-Δεν υπάρχουν συμπτώσεις, λέμε μωρή Σαλογραίααα!
-Κοντεύω και γω να το πιστέψω!
-Μάλλον δεν υπάρχουν συμπτώσεις.
Τελεία και παύλα!
Και καμία ευλογημένη κουβέντα δεν πηγαίνει χαμένη.
Και καμία ευλογημένη κουβέντα δεν πηγαίνει χαμένη.
........................................................................................
.................................................................................................
-Θα τρελαθώ Παναγία μου!
αναφώνησα, μόλις συνήλθα από το σοκ
αναφώνησα, μόλις συνήλθα από το σοκ
των πρώτων του φράσεων.
-Ποιο περιστεράκι είσαι εσύ;
πλησιάζοντας προς το μέρος του νεαρού,
κατάπληκτη, ρώτησα.
κατάπληκτη, ρώτησα.
- Να συστηθώ:
Βίκτωρ Γ. παλιός μαθητής σας!
Από Αλβανία!
Μου είχατε χαρίσει, κ. Παναγοπούλου,
εδώ και πολλά χρόνια , τότε στο σχολείο,
ένα πνευματικό βιβλίο
και είχατε γράψει μέσα, στο εσώφυλλο,
ως αφιέρωση, τη φράση:
"Ει δύνασαι πιστεύσαι
πάντα δυνατά τω πιστεύοντι!".
Τη θυμάμαι πάντα αυτή τη φράση, κ. Παναγοπούλου!
Πάντα θα τη θυμάμαι!
Και τώρα που με βρίσκετε εδώ, ετοιμάζομαι να παντρευτώ.
Να η κοπελιά που βλέπετε, είναι η Μαρία, η μνηστή μου!
-Μέγας εί Κύριε και θαυμαστά τα έργα Σου
και ουδείς λόγος εξαρκέσει
προς ύμνον των θαυμασίων Σου!
προς ύμνον των θαυμασίων Σου!
Αυτό που έζησα, στο κατάστημα Di Giorgio,
εκείνη τη στιγμή δεν υπήρχε!
Ασπάστηκα στη συνέχεια το ζευγαράκι που ετοιμαζόταν για το γάμο τους,
τους ξαναφίλησα, τους ευχήθηκα βίον ανθόσπαρτον,
παιδόσπαρτον και ευλογημένο!
-Τι ανεκτίμητη, για μένα, συνάντηση!
Ας τους δώσει όλα τα δώρα, στη νέα ζωή τους,
η κυρία των Αγίων Αγγέλων,
η Πάντων η Άνασσα!
..........................................................................................................
............................................................................................................
Το βράδυ στο σπίτι, ο Πετρής μου,
έμεινε και κείνος με ανοιχτό το στόμα
ακούγοντας τα απροσδόκητα.
Θαύμασε και κείνος ακούγοντας
το πώς... πώς μου επιστράφηκε ο θείος λόγος,
προς δική μου εμψύχωση αυτή τη φορά,
δεκαπέντε ή είκοσι χρόνια
αργότερα!
-Υπάρχει Θεός, σου λέω, μωρή Σαλογραία!
-Υπάρχει Θεός!
Γκλόρυ, γκλόρυ αλλελούιαααα!
-Υπάρχει Θεός!
-Οχι μόνο υπαρχει Θεός αλλά και...
κανένας λόγος του Θεού,
όταν εκπέμπεται με γνήσιο, αφιλοκερδές ενδιαφέρον,
κανένας τέτοιος λόγος
δεν πηγαίνει χαμένος, όσα χρόνια και να περάσουν.
-Αλλελούγιααα!
-Γράψ' το μου, το ρητό, χαζοβιολάκι μου, γράψ' το μου
άλλη μια φορά, να το μάθω και γω απέξω κι ανακατωτά,
να το θυμάμαι!
-Ει δύνασαι πιστεύσαι, πάντα δυνατά τω πιστεύοντι!
-Σήκω, λοιπόν, το κεφάλι, σαχλογραία μου.
-Μην απελπίζεσαι με τους Δουνουτούδες
και τις λοιπές συφορές που πλακώνουν το Ελλαδιστάν μας...
-Υπάρχει ελπίδα!
Και τους Χριστιανούς αγωνιστές
μέχρι τη Συντέλεια των Αιώνων, με την δική Του μοναδική Παρουσία,
θα τους εμψυχώνει ο Αναστημένος Χριστούλης,
μέσα από μύρια συναπαντήματα,
που μόνο τυχαία δεν είναι!
...........................................................
Εκείνο το βράδυ κοιμήθηκα με πλεονάζουσα ειρήνη
και στον νυχτερινό ουρανό της ψυχής μου
σκάγαν πολύχρωμα πυροτεχνήματα!
Η μόνη μικρή σκιά στις σκέψεις
της συγκεκριμένης μέρας,
της συγκεκριμένης μέρας,
ήταν που ξαναθυμήθηκα
τον εθισμένο παλιό μαθητή μου, Χρήστο Σ.
Από τότε που είχε περάσει στην Β Λυκείου, για κείνον
δεν είχα μάθει κάτι δικό του, κάτι νεότερο.
-Άραγε τι να απόγινε, αυτό το παιδί, μετέπειτα;
-Τι καλά να μπορούσα
από κάπου κάτι να άκουγα...σκέφτηκα...
Και κοίτα τώρα, ευλογημένο μου,
λίγες μέρες αργότερα
τι πληροφορίες-ανελπίστως- μου δόθηκαν:
........................................................................................
.........................................................................................
Σκηνικό τρίτο,
Αρχές Μαίου στα 2017
και απέξω από το ζαχαροπλαστείο του Λοτσάρη,
στη Μαιζώνος, στην Πάτρα πάντα,
τρώμε παγωτό φράουλα, νηστίσιμο
(πεντανόστιμο και ας είναι νηστήσιμο,
τώρα τι νηστεία είναι τούτη με πεντανόστιμα,
μην το συζητήσουμε!)
με μια κολλητή φίλη...
(πεντανόστιμο και ας είναι νηστήσιμο,
τώρα τι νηστεία είναι τούτη με πεντανόστιμα,
μην το συζητήσουμε!)
με μια κολλητή φίλη...
Επειδή μου είναι πρόσφατες
οι συγκινητικές για μένα εντυπώσεις
από την ενθύμηση του ρητού "εί δύνασαι πιστεύσαι"
της αφηγούμαι τα σχετικά με τους δυο μαθητές μου.
-Πώς είπες τον έλεγαν τον πρώτο σου μαθητή; με ρώτησε η φίλη.
-Χρήστο Σ., απάντησα.
-Πώς ήταν; πώς έμοιαζε; ηλικία;
Έδωσα τις σχετικές συντεταγμένες.
-Αυτός είναι! αναπήδησε η φίλη μου.
Αυτός είναι!
-Ποιος αυτός; ρώτησα.
Μου εξήγησε:
-Ο γνωστός μου ασθενής.
Ο εθισμένος που κόντευε να πεθάνει απάνω στα καλύτερά του νιάτα.
Ο Χρήστος Σ. έχει κι έναν άδερφό!
Εθισμένος και κείνος.
Ο αδερφός, ίσως, σε λιγότερα χάλια από τον ίδιο το Χρήστο.
Μια μέρα πριν όχι πολύν καιρό, ωστόσο,
σαν να ήρθε μια φώτιση στον αδερφό, και πίεζε με αγάπη το Χρήστο, να πάνε για προσκύνημα στην Παναγία της Τήνου. Να ανάψουν ένα κερί. Να ζητήσουν από τη Χάρη Της λύτρωση διότι, το έβλεπε, δεν ήταν τυφλός, από τους εθισμούς, είχε πλησιάσει πολύ κοντά τους ο θάνατος.
Εκείνος, ο Χρήστος, βρισκόταν σε κακό χάλι, δεν άντεχε να ταξιδέψει.
Ένιωθε ήδη πτώμα για τόσο μακρινό ταξίδι, διαβαίνοντας θάλασσα.
Ο αδερφός του, όμως, επέμενε.
-Πάμε βρε Χρήστο μου στην Τήνο, στην Παναγιά.
Τόσοι πάνε και τους ακούει. Και τους δίνει βοήθεια!
Πάμε σου λέω, θα δείς!
Μπορεί να γίνει το θαύμα.
-Μπορεί!
Ήταν τόση η καλοπροαίρετη μουρμούρα που τελικά, μάζεψε ο Χρήστος τα κουρέλια της ψυχικής του διάθεσης και τα δυο αδέρφια ξεκίνησαν.
Πήγαν με το καράβι. Έφτασαν στην -το πάλαι- περιστερόεσσα νήσο
Άναψαν το κερί τους στην Παναγιά,
προσευχήθηκαν με βαθύ πόνο, μπροστά στην εικόνα της
και εν συνεχεία πάλι στην Πάτρα επέστρεψαν.
-Και μετά;
Προέκυψε κάτι μετά, μωρή βάβω;
-Θα σου πω:
Έπειτα από το κατανυκτικό προσκύνημα στην Τήνο, στη Χάρη Της,
..συνέβη ο Χρήστος, (πώς ακριβώς, δεν έχω τις λεπτομέρειες),
συνέβη να γνωρίσει μια κοπελιά που ζεί
σε άλλη ήπειρο.
Μακρινή.
Έγιναν φίλοι αρχικά.
Της μίλησε για το βαρύτατο, προσωπικό του πρόβλημα.
Εκείνη τον άκουσε.
Εκτίμησε στο Χρήστο Σ., το διαμάντι το χαμένο στις λάσπες.
Έσκυψε, λοιπόν και πήρε το διαμάντι με τρυφερότητα στα χεράκια της.
Τον κάλεσε ως φιλοξενούμενο στην μακρινή ήπειρο, όπου έμενε κι εργαζόταν.
Τον πήγε σε ειδικό θεραπευτή που σε θέματα εθισμών, λέει, έκανε θαύματα.
Ο Χρήστος την άκουσε.
Επειδή την αγάπησε και εκείνος, την άκουσε.
Πήγε στο θεραπευτή.
Και για να μη σε κουράζω με λεπτομέρειες,
ο Χρήστος, του Χριστού συνεργούντος,
τίμιε πάτερ, ολοκληρωτικά ελευθερώθηκε.
Έγινε ένας καινούργιος άνθρωπος!
Τον στήριξε εκείνη, στη συνέχεια, ώστε να βρει
και μια καλή για τον ίδιον δουλειά στη μακρινή ήπειρο.
Στη συνέχεια...
Αποφάσισαν, και παντρεύτηκαν με τις ευλογίες της Κυράς του Κόσμου...
Απέκτησαν πρόσφατα και χαριτωμένο γιό!
-Γκλόρυ γκλόρυυυυυ, λόγια δεν έχωωω!
Τα εξιστορούσε με ενθουσιασμό, όλα τούτα, ο αδερφός του, στην κολλητή μου.
Ετοιμαζόταν τώρα κι ο ίδιος, να πάει κοντά τους, στην μακρινή ήπειρο.
Να κάνει, μαζί τους, και κείνος, μια νέα αρχή.
-Α! Αν δεν ντρεπόμουν τον κόσμο,
μαθαίνοντας τις θετικές εξελίξεις
του παλιού μαθητή μου Χρήστου Σ., από την κολλητή,
του παλιού μαθητή μου Χρήστου Σ., από την κολλητή,
ένα κουβαδάκι με δάκρυα ευχαριστίας
θα γέμιζα από τη συγκίνηση, μωρή τρελογραία.
Δάκρυα ευχαριστίας για τον μαθητή μου Χρήστο Σ.,
που επιτέλους, κατάλαβε, ωρίμασε και πήρε τα πάνω του.
Δάκρυα ευγνωμοσύνης στο Θεό, για το Χρήστο Σ.,
που νεκρός ήν και ανέζησεν, δια του Σταυρού του Κυρίου,
απολωλώς ήν και ανευρέθη, στης Πίστεως την ενδοχώρα,
στη θεία αγκαλιά της Παναγίας Ελπίδος και Φοβεράς Προστασίας
πάντων των θλιβομένων και καταπονουμένων,
και το Φοβερόν και Άγιον και Σωτήριον Όνομα
του Υιού Της, επικαλουμένων...
-
........................................................................................................
..........................................................................................................
Μικρός επίλογος:
-Παιδί μου, Χρήστο Σ., όπου και αν βρίσκεσαι,
παιδί μου, Βίκτορα Γ., από την Αλβανία,
παιδί μου, Δημήτρη Λ...
παιδιά μου, όλων των σχολείων
από όπου για πολλά χρόνια
πρόσφερα ό,τι μπορούσα
-με το στοιχειώδες εκπαιδευτικό ενδιαφέρον μου,
σας θερμοπαρακαλώ,
σημειώστε του Ευαγγελίου του Χριστού
τα άγια λόγια, τα αληθινά, τα άφθαρτα,
πάνω στις καρδιές
και μη φοβάστε
κανέναν Εχθρό
των πολύτιμων ψυχών σας.
-Ισχύει και θα ισχύει στους Αιώνες:
"Εί δύνασαι πιστεύσαι,
πάντα δυνατά τω πιστεύοντι!"
(Μαρκ. θ΄17-31)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου