Κυριακή 29 Νοεμβρίου 2009

Ο πάγος της λογικής και τα βαθιά νερά τού συναισθήματος


Μια και έθιξες, πάλι το θέμα των συναισθημάτων, περιστεράκι μου, ας σχολιάσουμε με αφορμή την εικόνα...
Ας ορίσουμε-άλλη μια φορίτσα- τι εννούμε όταν μιλάμε για συναίσθημα.
Τα λεξικά λένε διάφορα.
Προσωπικά, και πολύ απλά, θα σου πώ: ως συναίσθημα εννοώ οτιδήποτε με κάνει να χαίρομαι, να αγαπώ, να ερωτεύομαι, να μισώ, να λυπούμαι, να αγχώνομαι, να νευριάζω,να προσεύχομαι, να βρίζω, να μνησικακώ, να ζηλεύω, να τσιγκουνεύομαι, να είμαι γενναιόδωρη, να θυσιάζομαι για τους άλλους δίνοντας -αν χρειαστεί- και τη ζωή μου ακόμη...

Στο εξαιρετικά ενδιαφέρον βιβλίο τού Γκόλμαν(το έχω ξαναπεί) με τίτλο <Καταστροφικά Συναισθήματα>(εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα) διάβασα ότι κάποιοι ερευνητές έχουν μετρήσει 89.000 αποχρώσεις ποικίλων συναισθημάτων, να το πιστέψω;

-Μανδάμ, δεν θα μιμηθούμε τον άπιστο Θωμά, τώραααα!
Άμα μιλάει η επιστήμη, και τα σκυλιά δεμέναααα!
Το είπαμε!
Και ο Στανισλάφσκι, θα συμφωνούσε μάλλον μαζί τους!

Η βασική κλίμακα, λοιπόν, των συναισθημάτων, τόσο η αρνητική, όσο και η θετική, είναι περίπου γνωστή σε όλους.

Εκείνο που σίγουρα μας εκπλήσσει είναι τα νούμερα, τα οποία μας δείχνουν το βάθος των βιωμάτων, με ένα πολύχρωμο,και πολυδιάστατο τρόπο, στις μέρες τής καλπάζουσας -ίδια ξαμολυμένο άλογο κούρσας - επιστήμης μας.

Λέγοντας λογική, εννοώ, τόσο τους συλλογισμούς της τυπικής λογικής -που μπορεί να εμφανίζονται και ως παραλογισμοί ή ως σοφίσματα από τη μεριά του χρήστη του λόγου- αλλά και τα συλλογιστικά επιχειρήματα που αναπτύσσει ο οποιοσδήποτε μιλάει ή γράφει, προσπαθώντας μέσω συγκεκριμένου αριθμού προτάσεων και συμπερασμάτων, να θεμελιώσει μία πραγματικά ορθή άποψη.
Τη λογική τη θεωρεί ο πολύς κόσμος, ότι είναι απαλλαγμένη από συναισθήματα κάθε είδους, ότι είναι κάτι σαν σκέψη καθαρή, κάτι σαν μαθηματική εξίσωση, που οφείλεις να τη δεχτείς είτε σου αρέσει είτε όχι.

-Είναι έτσι, άραγε;

-Μπορεί να ισχύει όταν πρόκειται για πρακτικές κατασκευές, αντικειμένων κάθε λογής.

Όταν πρόκειται για αξιολογήσεις ανθρώπων, θρησκειών, πολιτικών συστημάτων, σχέσεων κοινωνικών, πόσο η λογική μας, ανεπηρέαστη από συναισθήματα, παραμένει;

-Φοβούμαι πώς δεν μένει!

Φοβούμαι ότι τελικά, σε σχέση με τα ανθρώπινα, τόσο το συναίσθημα,όσο και η λογική μας, είναι οι δυο όψεις, ενός και του αυτού νομίσματος:

Της εσωτερικής μας προαίρεσης, της προσωπικής μας επιλογής δηλαδή, ανάμεσα σε ό,τι θεωρεί έκαστος ως καλό ή κακό, ωραίο ή άσχημο,αληθινό ή επίπλαστο.

Και τελικά, για να μη σε κουράσω περισσότερο, αγαπημένο μου, θα κρατήσω τόσο για τη λογική όσο και για το συναίσθημα, την εικόνα που σου έδωσα στην αρχή αυτού του κειμένου.

-Το συναίσθημα, είναι η βαθιά λίμνη που διαποτίζει ή και αναζωογονεί την ύπαρξή μου, σιωπηλά και επί έτη.

Η λογική μου, φαντάζει σαν κομμάτια πάγου, στην επιφάνεια αυτής της λίμνης.

Καμιά φορά τα κομμάτια πάγου, φαίνονται τόσο δυνατά, τόσο γερά που αντέχουν και παγοδρομίες!

Μοιάζουν άθραυστα!

Μοιάζουν. Και όλοι λένε:

-Ναι, είναι ένας πολύ δυνατός χαρακτήρας!

- Σε γελάσανε!

Αρκεί ένα απότομο ανέβασμα της θερμοκρασίας, αρκεί μια πρόσκρουση δυνατή, και ο πάγος αρχίζει να λιώνει, κινδυνεύει να σπάσει, και τότε ο ανέμελος χορευτής- το Εγώ μου- ο ανυποψίαστος άνθρωπος- κινδυνεύει να βυθιστεί σε σκοτεινά και κρύα ύδατα που μπορούν να τον θανατώσουν...

Και διαφωνούσα για χρόνια με κάποιους, πάνω στο ερώτημα:

- Η κότα έκανε το αβγό ή το αβγό την κοτούλα;

Έφτιασε η λογική μας το συναίσθημα ή τα συναισθήματα, δομήσαν τις λογικές μας;

Κι αν η λογική μας είναι παγωμένο συναίσθημα;

Κι αν το συναίσθημά μας, είναι ρευστοποιημένη λογική, που εκτρέπεται σε σκολιούς δρόμους, σαν ένα μικρό, ή μεγάλο, τρελαμένο ποτάμι;

Από το βύθισμα, στα κρύα, σκοτεινά νερά των αρνητικών μας συναισθημάτων ποιος θα μας σώσει;

-Ισχυρή μου προσωπική εμπειρία: Μόνο ο Χριστός σώζει!

Για τα θετικά συναισθήματα εν Κυρίω, για τα Δώρα του Παναγίου Πνεύματος :αγάπη, χαρά, ειρήνη, μακροθυμία, χρηστότητα, αγαθωσύνη, πίστη, πραότητα, εγκράτεια
(προς Γαλάτας, κεφ.5, στ.22) γι αυτά, ούκ έστι νόμος που λέει η Γραφή, δηλαδή, δεν υπάρχουν κακές συνέπειες.

Όλα τα άλλα, τα εν τω κόσμω, ψευδοσυναισθήματα, που είναι απομιμήσεις των ΑγιοΠνευματικών Δωρεών, αποτελούν επίπλαστη παρηγοριά και αλίμονο σε όποιον αυτό, δεν μπορεί να το καταλάβει...

Σαλογραία

11 σχόλια:

  1. Γρηγόρης Ζαγοραίος30 Νοεμβρίου 2009 στις 1:53 μ.μ.

    Οι τελευταίες τέσσερεις γραμμές σου, νομίζω θέτουν στην σωστή τροχιά το ούτως ή άλλως μεγάλο και ανεξάντλητο θέμα των συναισθημάτων...
    Επέτρεψέ μου να τά ονόμασω όλα με μιά λέξη, "Φλόγα", καρδιακή φλόγα!
    και μιά παρατήρηση: μέχρι νάρθει ο "Νοικοκύρης" να ξεκαθαρίσει το τοπίο της "βαθείας καρδίας" και για να μην αποκάμουμε "εξερευνώντες εξερευνήσεις", ας διϋλίζομε το κάθε σκίρτημα της καρδιάς μας μέσα από το φίλτρο της "πείρας" {και της προσωπικής μα και της συλλογικής (εκκλησιαστικής, κοινωνικής κ.α) αφού σαν πρόσωπα μεμονωμένα είμαστε ανεπαρκείς} και της "διάρκειας" μέσα στον χρόνο...
    Υ.γ. Ζητώ και γώ με την σειρά μου να εύχεσαι. Άν μη τι άλλο οι πτωχές προσευχές μας ισχυροποιούν τον συνδεσμο της αγάπης!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. M' αρέσει ο τρόπος σου.
    Παρότι έχεις πάθος και μεγάλη διάθεση να κατακεραυνώσεις ίσως τον άλλο(συγχώρεσέ μου την έκφραση), για να πείσεις το συνομιλητή σου, κρύβεις τη μαχητικότητά σου, το εντελώς δασκαλίστικο ύφος και επιστρατεύεις το σωτήριο χιούμορ

    Καλό σου απόγευμα και καλή συνέχεια Εύα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Γρηγόρη μου
    με βρίσκεις απόλυτα σύμφωνη...
    Τα θέτεις συνετά και φωτισμένα τα θέματα...
    Άραγε θα τοποθετηθεί ο φίλος μου ο Κυπριανός, οσονούπω; :-)
    Διάβασα αυτές τις μέρες το βιβλίο του για τις μεταμοσχεύσεις(άσχετο με το εδώ θέμα ή μήπως και όχι;) και πολύ μου άρεσε...

    meril, αγαπημένο μου,
    αν δεν κάναμε και λίγη πλακίτσα, θα ήμουνα πραγματικά πραγματικότατα, σαλογραία για τα μεγάλα σίδερα! :-)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Γρηγόρης Ζαγοραίος1 Δεκεμβρίου 2009 στις 12:10 μ.μ.

    @meril
    με έχει εντυπωσιάσει κι'εμένα ο τρόπος που εκφράζει τις "απόλυτες" πεποιθήσεις της...
    Δέν είναι μόνο σαλή γραία είναι και σαλή δασκάλα! Αλήθεια, είναι δασκάλα?
    Σου προσφέρει το πικρό ιαματικό φάρμακο σαν γλυκό σιρόπι...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Γρηγόρη μου,
    τώρα μόλις σε σκεφτόμουν ήρθε το μήνυμά σου.
    Να είσαι καλά!
    η Meril πάντως, είναι δασκάλα και εξαιρετική μάλιστα!
    Και δεν ξέρω άν θα δει εγκαίρως το σχόλιό σου.
    Και σ'ευχαριστώ για την αγάπη.
    Η αγάπη είναι δωρεά που δε μας τη χρωστάει κανένας.
    Είναι επιλογή και αγαθή προαίρεση...και το γνωρίζω καλά, πως κάθε θετικό σχόλιο-όταν είναι ειλικρινές- πηγάζει αενάως από την εν Κυρίω αγάπη...αν χαθεί η αγάπη,χάνεται το φως μας και τότε, αναποδογυρίζουν οι κρίσεις μας για καταστάσεις και πρόσωπα...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Γρηγόρης Ζαγοραίος1 Δεκεμβρίου 2009 στις 1:06 μ.μ.

    Άχ! γιατί ερημώσαμε τόσο την ζωή μας, την καθημερινότητά μας...?
    γιατί παντού πρέπει να μπαίνει η κρίση?
    Πρίν την τελική ΚΡΙΣΗ, ας κρατήσουμε όσο μπορούμε την αγάπη, κι ας ζητήσουμε από τον Χριστό μας να μας φυλάξει από τον κίνδυνο της ιδιοτέλειας.
    Ούτως ή άλλως ο καθένας ό,τι μπορεί κάνει...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Γρηγόρη μου
    μπαίνει παντού η Κρίση, διότι αυτή την παιδεία λαμβάνουμε...και η αγάπη χάνεται εξ αιτίας του ότι πληθύνεται η λάθος συμπεριφορά ό λ ω ν μας και ο ένας πληγώνει τον άλλον,κάνοντάς τον να κουμπώνεται και να απομακρύνεται...
    Πιστεύω ότι μόνο οι αληθινοί μοναχοί-σαλοί, σήμερα θα μπορούσαν να έχουν μια γνησιότητα και ένα πλούτο αγάπης χωρίς κρίση...
    Για τους εμπλεκόμενους στα του κόσμου,λαικούς, είναι πολύ πιο δύσκολο να αφήσουν τις προσωπικές τους κρίσεις στην άκρη και να εφαρμόσουν με ΑΚΡΙΒΕΙΑ(και πώς να το πετύχουν χωρίς έμπειρη καθοδήγηση, από άξιους εν Χριστώ, αλείπτες;) το Θέλημα του Κυρίου.
    Για ψυχές παλαιότερων εποχών των οποίων δεν είχε διαφθείρει τόσο άγρια την ψυχή , η κακή πληροφορία-εμπειρία,ίσως- λέω ίσως- ήταν πιο εύκολα...
    Φαίνονται ζόρικα τα πράγματα σήμερα, αλλά...δεν τα παρατάμε...την παλεύουμε όπως το χαζό βατραχάκι του μύθου, που τα κατάφερε τελικά, χάρη στην υπομονετική του προσπάθεια να γλυτώσει! :-)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Γρηγόρης Ζαγοραίος1 Δεκεμβρίου 2009 στις 2:19 μ.μ.

    θα σου διηγηθώ κάποιο περιστατικό και θα κλείσω το θέμα.
    Μια "καλλωπισμένη" κυρία αγαπούσε πολύ την Ταρσώ και όποτε εύρισκε ευκαιρία την επισκέπτετο με πολλή ευλάβεια, χωρίς όμως ποτέ να "διορθώσει" κάτι στην εξωτερική της εμφάνιση (π.χ.να βάλει μαντήλι όπως συνηθίζουν οι παλαιοημερολογίτες για να καλύψει την βαμμένη της κόμη).
    Η μοναχή που την συνόδευε πάντα, η οποία επίσης έτρεφε άκρα ευλάβεια στην Ταρσώ, σε κάποια επίσκεψή τους της είπε:
    -Σας παρακαλώ συμβουλέψτε την να μη βάφει τα μαλλιά της, για να της δώσει κι ο Πνευματικός ευλογία να κοινωνήσει...
    και η Μεγάλη την άφησε άναυδη με την απάντησή της:
    -Zηλεύεις που είναι όμορφη!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Γρηγόρη μου
    τώρα σε κατάλαβααα!
    Που είπες για την Ταρσώ...α ναι!
    Είχε δίκιο η ευλογημένη!
    Και μένα ένας παπάς μια φορά, έκανε παρατήρηση στη μάνα μου, κρατώντας το άγιο Ποτήριο στα χέρια, και ενώπιον όλων, να μη βάφει τα μαλλιά της!
    Η έρμη η μανούλα μου, ξύλιασε.
    Επιτέλους είχε και άντρα, οχτώ χρόνια μικρότερό της!
    Αλλά ο παπάς δεν ήξερε την τύφλα του, δυστυχώς, Κύριε ήμαρτον! :-)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Γρηγόρη
    Πές και ένα λόγο υπέρ αναπαύσεως για το φίλο Άλκη...
    Σε μια ώρα γίνεται η ακολουθία της εξόδου του...
    Η ίδια, έδωσα το όνομά του, σε μοναστήρι για σαρανταλείτουργο...
    Ο άγιος Ιωάννης Μαξιμόβιτς, θεωρούσε μεγάλη βοήθεια για την ψυχή τις σαράντα θείες λειτουργίες μετά την κοίμηση, και είχε αφήσει ρητές εντολές στα πνευματικά του τέκνα, αυτό να το φροντίσουν μετά την αναχώρησή του....

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Γρηγόρης Ζαγοραίος2 Δεκεμβρίου 2009 στις 8:08 π.μ.

    Έκαμες ότι καλύτερο για την Ψυχή του φίλου σου...
    Ο Θεός να σε έχει πάντα καλά!
    Κι από δώ θα λάβει την ελάχιστη μας συνεισφορά, ό,τι μπορούμε.

    ΑπάντησηΔιαγραφή