Κίνα – Το κράτος θα ορίζει την κοινωνική θέση
των πολιτών ανάλογα με τις αγορές που κάνουν.
σ.σ. Όσο περισσότερο αποσυνδεόμαστε από τα παραδοσιακά ‘περιβάλλοντα’ (π.χ. ανεξάρτητο εθνικό κράτος, κοινότητα, παραδοσιακές αξίες, κουλτούρα αυτάρκειας, παραδοσιακοί τρόποι οικονομικής συναλλαγής με το κράτος) τα οποία σμίλευαν και περιφρουρούσαν την οικονομική μας δραστηριότητα δίνοντάς μας μια κάποια ανεξαρτησία και δυνατότητα προσωπικής επιλογής και έκφρασης, άλλο τόσο συνδεόμαστε σε ένα απρόσωπο τεχνολογικο-οικονομικό σύστημα ως απλά εξαρτήματα.
Στην Κίνα αυτή τη στιγμή ίσως να συντελείται το μεγαλύτερο πείραμα της νέας τάξης, ένα εφιαλτικό πείραμα κοινωνικής μηχανικής … σύντομα και στη γειτονιά μας. Εταιρείες κολοσσοί συνεργαζόμενες με την ίδια την κυβέρνηση εφαρμόζουν απίστευτα προγράμματα, αδιανόητα για τα δικά μας δεδομένα πίσω από τον μανδύα αξιών και μιας ιδεολογίας. Η ιδέα βασίζεται σε ένα από τα βασικά ρεύματα της Ψυχολογίας τον Συμπεριφορισμό και ειδικότερα στα πειράματα του Μπάροουζ Φρέντερικ Σκίνερ ο οποίος παρατήρησε ότι μπορεί να προγραμματίσει μία συγκεκριμένη συμπεριφορά μέσω της επιβράβευσης.
Ο Σκίνερ τότε έδινε τροφή στο περιστέρι, τούτοι εδώ χρησιμοποιούν ως ‘τυράκι’ για να εμπνεύσουν εμπιστοσύνη διάφορες ‘αξίες’ κάτι που θυμίζει λίγο τη ‘δημοκρατία’ και τον ‘αντιρατσισμό’ του Σόρος. Το σημείο κλειδί εδώ είναι ότι οι αξίες παύουν να είναι κτήμα του ίδιου του ανθρώπου αλλά γίνονται κτήμα (πνευματική ιδιοκτησία) και εργαλείο χειραγώγησης ολιγαρχικών οικονομικών συμφερόντων. Αυτό είναι κάτι που δυστυχώς πολλοί καλοπροαίρετοι αδυνατούν να δουν.
Το θέμα είναι ΤΕΡΑΣΤΙΟ και δουλεύει σε ΠΟΛΛΑ ΕΠΙΠΕΔΑ αρκεί να δούμε ότι αυτή η νοοτροπία της επιβράβευσης έχει ήδη εγκατασταθεί ‘αθώα’ και στην Ελλάδα κυρίως στην οικονομία της αγοράς (αγόρασε αυτό για να πάρεις δώρο άλλο ένα), στα ηλεκτρονικά παιχνίδια (με αποκορύφωμα ίσως την υστερία του Pokemon Go), στις τηλεφωνικές εταιρείες και αλλού. Σε άλλο επίπεδο ‘τρέχει’ και το πρόγραμμα αποκτήνωσης του ανθρώπου και αποδιοργάνωσής του μέσω της ομοφυλοφιλικής ατζέντας έτσι ώστε να εμπεδώσει καλύτερα τον ρόλο του ως ‘εξάρτημα’ του αναδυόμενου διαβολικού Οργουελικού συστήματος.
***
Κίνα: Χρήση μαζικών δεδομένων για την δημιουργία Συστήματος Κοινωνικής Πίστωσης.
Πόσο καλός πολίτης είσαι; Η Κίνα ελπίζει να δώσει απάντηση σε αυτό το ερώτημα για κάθε πολίτη ξεχωριστά με τη χρήση ενός αριθμητικού συστήματος αξιολόγησης το οποίο θα βασίζεται στην οικονομική τους κατάσταση, το ποινικό τους μητρώο και την συμπεριφορά τους στα κοινωνικά μέσα δικτύωσης. Μια νέα μετάφραση των σχεδίων της κυβέρνησης για ένα‘σύστημα κοινωνικής πίστωσης’ ρίχνει φως στο πως η Κίνα σκοπεύει να χρησιμοποιήσει τα μαζικά δεδομένα έτσι ώστε να φέρει όλους τους πολίτες προ των ευθυνών τους για τις οικονομικές και ηθικές τους επιλογές.
Τα σχέδια της Κίνας για την εγκατάσταση ενός συστήματος αξιολόγησης των πολιτών βρίσκονται στα σκαριά εδώ και χρόνια. Ο Rogier Creemers του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, ειδικός στα θέματα της Κίνας, δημοσίευσε πρόσφατα μια μετάφραση ενός εγγράφου που κυκλοφόρησε σε διάφορους κύκλους της κυβέρνησης, στο οποίο παρουσιάζεται λεπτομερώς η υλοποίηση του εξαετούς σχεδίου. Σύμφωνα με ανακοίνωσή του Συμβουλίου του Κράτους η κεντρική κυβέρνηση ελπίζει ότι μέχρι το 2020 θα έχει εκδώσει σε κάθε ενήλικα στην Κίνα έναν κωδικό πίστωσης επιπροσθέτως της εκδοθείσας από την κυβέρνηση ταυτότητας.
«Η επιτάχυνση της δημιουργίας ενός συστήματος κοινωνικής πίστωσης αποτελεί σημαντικό θεμέλιο για την συνολική εφαρμογή της επιστημονικής εξέλιξης και της οικοδόμησης μιας αρμονικής σοσιαλιστικής κοινωνίας» αναφέρει το σημείωμα, προσθέτοντας ότι έχει «σπουδαία σημασία για την ενίσχυση της ειλικρινούς συνείδησης των μελών της κοινωνίας.» Η «κατευθυντήρια ιδεολογία», τίτλος μιας υποπαραγράφου στο υπόμνημα, αναφέρει ότι η βασική αρχή του συστήματος είναι η «επιβράβευση από την κυβέρνηση».
Αν και η χρήση οικονομικών, διαδικτυακών και άλλων δεδομένων για την αξιολόγηση ατόμων δεν είναι καινούριο φαινόμενο, η Κίνα είναι πιθανώς το πρώτο κράτος που το κάνει δημοσίως και που έχει συστηματοποιήσει και εκλογικεύσει αυτήν την πράξη σε έναν αριθμητικό δείκτη. Σε μία συνέντευξη στην Ολλανδική εφημερίδα De Volkskrant, ο Creemers επισημαίνει ομοιότητες με το σύστημα της Ανατολικής Γερμανίας, αλλά λέει ότι οι Κινέζοι το πάνε ακόμα παραπέρα.
«Ο στόχος των Γερμανών περιοριζόταν στην αποφυγή μιας επανάστασης εναντίον του καθεστώτος. Ο σκοπός των Κινέζων είναι πολύ πιο φιλόδοξος: Αναμφισβήτητα είναι μία προσπάθεια δημιουργίας ενός νέου πολίτη» δήλωσε ο Creemers στη συνέντευξη, εξηγώντας ότι το πρόγραμμα θα παρέχει κίνητρα για συγκεκριμένες συμπεριφορές. «Είναι μια σκόπιμη προσπάθεια της Κινεζικής κυβέρνησης να προωθήσει ‘σοσιαλιστικές αξίες’ στους πολίτες όπως τον πατριωτισμό, τον σεβασμό στους ηλικιωμένους, την σκληρή εργασία και την αποφυγή υπερβολικής κατανάλωσης.»
Σε μια πιο σύγχρονη εκδοχή θα μπορούσε να συγκριθεί με το υποτιθέμενο σχέδιο εξόρυξης δεδομένων PRISM της Υπηρεσίας Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ, το οποίο αποκάλυψε ο Έντουαρντ Σνόουντεν, πρώην συνεργάτης της CIA. Η αποκάλυψη ήταν ότι η κυβέρνηση είχε πρόσβαση σε δεδομένα χρηστών από τις μεγαλύτερες εταιρείες υψηλής τεχνολογίας της χώρας όπως τις Google, Apple, Facebook. Και ενώ οι διευθυντές στη Silicon Valley αρνήθηκαν επίγνωση του σχεδίου εξόρυξης δεδομένων δηλώνοντας ότι εάν συλλέχθηκαν πληροφορίες που αφορούσαν τους χρήστες αυτό έγινε εν αγνοία τους, η Κίνα θέλει οι πολίτες της να γνωρίζουν ότι παρακολουθούνται και ότι η κοινωνική τους θέση θα επηρεαστεί από την συμπεριφορά τους.
Σε αντίθεση με την Δύση, στην Κίνα η συνεργασία κυβέρνησης και τεχνολογικών εταιρειών είναι «συμβιωτική», σύμφωνα με τον Creemer, και αυτή η σχέση πιθανότατα να συνεχιστεί όταν θα εφαρμόζεται το Σύστημα Κοινωνικής Πίστωσης. «Η κυβέρνηση και οι μεγάλες εταιρείες του διαδικτύου στην Κίνα θα μπορούν να χρησιμοποιούν τα μαζικά δεδομένα με έναν τρόπο που είναι αδιανόητος στη Δύση», δήλωσε.
Για του λόγου το αληθές, σύμφωνα με την εφημερίδα de Volkskrant η Ant Financial*, θυγατρική της Alibaba και μία από τις μεγαλύτερες Κινεζικές εταιρείες του ηλεκτρονικού εμπορίου, ξεκίνησε πρόσφατα το δικό της σύστημα βαθμολόγησηςβάσει των καταναλωτικών συνηθειών των χρηστών της δημοφιλούς υπηρεσίας πληρωμών Alipay. Η πίστωση ενός ατόμου υπολογίζεται σε μία κλίμακα 350 έως 950 και το αποτέλεσμα της βαθμολόγησης δεν βασίζεται μόνο στα ποσά δανεισμού και δαπανών του χρήστη αλλά και στο που πηγαίνουν τα χρήματα.
«Αν οι φίλοι έχουν κακό ιστορικό δανεισμού αυτό αντανακλά άσχημα στον χρήστη, όπως και η παρατεταμένη χρήση βιντεοπαιχνιδιών», αναφέρει η έκθεση. «Το να αγοράζει κανείς πάνες υποδεικνύει υπευθυνότητα και συνεπώς παίρνει καλή βαθμολογία.»
«Σίγουρα αισθάνεται κανείς κάτι από τον Οργουελικό εφιάλτη», δήλωσε στην de Volkskrant ο Michael Fertik, επιχειρηματίας στη Silicon Valley και συγγραφέας του ‘The Reputation Economy’. «Είναι ακριβώς αυτό που κάθε αυταρχικό κράτος θα επιθυμούσε να κάνει με τα δεδομένα.»
***
μετάφραση Φαίη για το ΑΒΕΡΩΦ.
[σ.σ. * Η Ant Financial θυμίζω είναι η εταιρεία που επίσης έχει ξεκινήσει και το νέο ‘πρωτοποριακό’ σύστημα πληρωμών μέσω αναγνώρισης προσώπου. Για να κατανοήσουμε τον εταιρικό / μονοπωλιακό χαρακτήρα του όλου εγχειρήματος.]
Σημείωση: Αξίζει να διαβαστεί το μέμο που κυκλοφόρησε (η πρώτη πηγή μέσα στο κύριο άρθρο) στο οποίο παρουσιάζεται το σχεδιάγραμμα υλοποίησης του προγράμματος κοινωνικής πίστωσης στην Κίνα που θα ολοκληρωθεί το 2020. Το πρόγραμμα είναι εξαετές και η εγκατάστασή του έχει ξεκινήσει από το 2014. Παρουσιάζω εδώ μία ενδεικτική παράγραφο:
«Ένα σύστημα κοινωνικής πίστωσης αποτελεί σημαντικό τμήμα του σοσιαλιστικού συστήματος της οικονομίας της αγοράς και του συστήματος κοινωνικής διακυβέρνησης. Θεμελιώνεται σε νόμους, κανονισμούς, πρότυπα και καταστατικούς χάρτες. Βασίζεται σε ένα πλήρες δίκτυο που καλύπτει τα πιστωτικά στοιχεία των μελών της κοινωνίας και την πιστωτική υποδομή. Υποστηρίζεται από τη νόμιμη εφαρμογή πιστωτικών πληροφοριών και ενός συστήματος πιστωτικών υπηρεσιών. Θεμελιώδεις απαιτήσεις του συστήματος είναι η δημιουργία της ιδέας μιας κουλτούρας ειλικρίνειας και η διατήρηση της ειλικρίνειας και των παραδοσιακών αρετών. Ως μηχανισμούς κινήτρων χρησιμοποιεί την ενθάρρυνση για να διατηρήσει την εμπιστοσύνη και περιορισμούς όταν αυτή παραβιάζεται. Ο στόχος της είναι να αυξήσει την ειλικρινή νοοτροπία και τα επίπεδα πίστωσης ολόκληρης της Κοινωνίας.» !!
..........................................................................................
.................................[και τα σχόλια που ακολούθησαν κάτω από την συγκεκριμένη ανάρτηση, τα βρήκα πολύ ενδιαφέροντα:]
.................................................................................
Το παραδοσιακό ή μη "περιβάλλον" δεν είναι πλέον επιλογή είναι απλά μια πραγματικότητα που καλείται ο άνθρωπος να αντιμετωπίσει. Αν ζει στην υποσαχάρια Αφρική ή στη ζούγκλα του Αμαζονίου θα έχει μια υποτυπώδη δραστηριότητα ανταλλακτικής οικονομίας.Αν ζει στο Δυτικό κόσμο αναγκαστικά θα αναπτύξει την οικονομική του δραστηριότητα με βάση την μηχανοποιημένη μαζική παραγωγή του σύγχρονου καπιταλισμού, που σήμερα περιλαμβάνει επιπλέον την ψηφιοποίηση μέσω των Η/Υ, προϊόντων και υπηρεσιών, με ότι αυτό συνεπάγεται.
Καθώς λοιπόν όλο και περισσότερο συνδέονται τα πάντα μεταξύ τους οδηγούμαστε σε μια τεράστια ΚΟΙΝΗ βάση δεδομένων που περιλαμβάνει πλέον όχι μόνο δεδομένα Τραπεζών και πιστωτικών καρτών ή δεδομένα των απλών καρτών που εκδίδουν τα σούπερ μάρκετ στις οποίες είναι καταγεγραμμένες ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΑ όλες οι καταναλωτικές συνήθειες των πολιτών, αλλά και πολλά άλλα "ειδικού τύπου" δεδομένα, που από οικονομική-καταναλωτική μετατρέπεται πλέον σε κοινωνική-πολιτική
(το εξηγώ: δεν τους ενδιαφέρει μόνο αν έχεις την καταναλωτική συνήθεια π.χ. "να αγοράζεις βιβλία", ώστε "να πουλήσουν" αλλά και ποιό είναι το περιεχόμενό τους, το ίδιο συμβαίνει και με ποιές ειδήσεις σε ενδιαφέρουν)
ΚΑΙ με την κατάλληλη επεξεργασία δίνει τη δυνατότητα πρόβλεψης πολιτικών κρίσεων, και άλλων μορφών εμφάνισης πολιτικών και οικονομικών ασταθειών..
Τα δεδομένα αυτά χρησιμοποιούνται από οποιονδήποτε. Οι άμεσα ενδιαφερόμενοι δεν είναι πλέον μόνο οι πολυεθνικές εταιρίες αλλά και οι μυστικές υπηρεσίες (και όχι μόνο) των κρατών.
Οι τεράστιες βάσεις δεδομένων τροφοδοτούν συγκεκριμένα προγράμματα Η/Υ ειδικά σχεδιασμένα για την κατάλληλη επεξεργασία και εξαγωγή συμπερασμάτων.
Αυτά συμβαίνουν εδώ και πολλά χρόνια.
Υπάρχει επιπλέον και ο "μεγάλος κατάσκοπος" η GOOGLE.. Το διαδίκτυο είναι επίσης μια τεράστια "αποθήκη δεδομένων". Αυτή είναι η "οικονομία της αγοράς".
Και φυσικά η πρωτοπορία σε όλα αυτά υπάρχει εδώ και χρόνια στην μητρόπολη του καπιταλισμού τις ΗΠΑ.
[Γνωρίζουμε τις αποκαλύψεις του Σνόουντεν και του Άσανζ. Ακούσαμε τόσο ακραία πράγματα που αδυνατεί το μυαλό να τα συλλάβει, όπως για παράδειγμα ότι υπάρχουν κάποιες λέξεις-κλειδιά που όταν τις προφέρει κάποιος π.χ. σε μια καφετέρια που πίνει τον καφέ του ή σε ένα κλειστό δωμάτιο, αρχίζει αυτόματα το κινητό του να καταγράφει την συνομιλία (!!)].
Η Κίνα έπεται. Υποτίθεται ότι προσπαθεί να βάλει μια τάξη στην ανεξέλεγκτη κατάσταση που προέκυψε κυρίως από την πληθυσμιακή έκρηξη των τελευταίων δεκαετιών
[ειδικότερα προσπαθεί να κάνει "προβλέψιμο" τον πληθυσμό της, κυρίως σε χώρους στυγνής εκμετάλλευσης των μεσαιωνικού τύπου "στρατοπέδων εργασίας" των πολυεθνικών που την έχουν κατακλύσει λόγω της εξευτελιστικά φτηνής εργασίας].
Μάλιστα όπως διαβάζουμε επιβραβεύει την "συνετή κατανάλωση" και όχι την ανεξέλεγκτη όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες. Είναι λοιπόν μια διαφορετική περίπτωση άσχετα αν το "εργαλείο" που χρησιμοποιείται είναι το ίδιο (η μαζική καταγραφή δεδομένων).
Καθώς λοιπόν όλο και περισσότερο συνδέονται τα πάντα μεταξύ τους οδηγούμαστε σε μια τεράστια ΚΟΙΝΗ βάση δεδομένων που περιλαμβάνει πλέον όχι μόνο δεδομένα Τραπεζών και πιστωτικών καρτών ή δεδομένα των απλών καρτών που εκδίδουν τα σούπερ μάρκετ στις οποίες είναι καταγεγραμμένες ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΑ όλες οι καταναλωτικές συνήθειες των πολιτών, αλλά και πολλά άλλα "ειδικού τύπου" δεδομένα, που από οικονομική-καταναλωτική μετατρέπεται πλέον σε κοινωνική-πολιτική
(το εξηγώ: δεν τους ενδιαφέρει μόνο αν έχεις την καταναλωτική συνήθεια π.χ. "να αγοράζεις βιβλία", ώστε "να πουλήσουν" αλλά και ποιό είναι το περιεχόμενό τους, το ίδιο συμβαίνει και με ποιές ειδήσεις σε ενδιαφέρουν)
ΚΑΙ με την κατάλληλη επεξεργασία δίνει τη δυνατότητα πρόβλεψης πολιτικών κρίσεων, και άλλων μορφών εμφάνισης πολιτικών και οικονομικών ασταθειών..
Τα δεδομένα αυτά χρησιμοποιούνται από οποιονδήποτε. Οι άμεσα ενδιαφερόμενοι δεν είναι πλέον μόνο οι πολυεθνικές εταιρίες αλλά και οι μυστικές υπηρεσίες (και όχι μόνο) των κρατών.
Οι τεράστιες βάσεις δεδομένων τροφοδοτούν συγκεκριμένα προγράμματα Η/Υ ειδικά σχεδιασμένα για την κατάλληλη επεξεργασία και εξαγωγή συμπερασμάτων.
Αυτά συμβαίνουν εδώ και πολλά χρόνια.
Υπάρχει επιπλέον και ο "μεγάλος κατάσκοπος" η GOOGLE.. Το διαδίκτυο είναι επίσης μια τεράστια "αποθήκη δεδομένων". Αυτή είναι η "οικονομία της αγοράς".
Και φυσικά η πρωτοπορία σε όλα αυτά υπάρχει εδώ και χρόνια στην μητρόπολη του καπιταλισμού τις ΗΠΑ.
[Γνωρίζουμε τις αποκαλύψεις του Σνόουντεν και του Άσανζ. Ακούσαμε τόσο ακραία πράγματα που αδυνατεί το μυαλό να τα συλλάβει, όπως για παράδειγμα ότι υπάρχουν κάποιες λέξεις-κλειδιά που όταν τις προφέρει κάποιος π.χ. σε μια καφετέρια που πίνει τον καφέ του ή σε ένα κλειστό δωμάτιο, αρχίζει αυτόματα το κινητό του να καταγράφει την συνομιλία (!!)].
Η Κίνα έπεται. Υποτίθεται ότι προσπαθεί να βάλει μια τάξη στην ανεξέλεγκτη κατάσταση που προέκυψε κυρίως από την πληθυσμιακή έκρηξη των τελευταίων δεκαετιών
[ειδικότερα προσπαθεί να κάνει "προβλέψιμο" τον πληθυσμό της, κυρίως σε χώρους στυγνής εκμετάλλευσης των μεσαιωνικού τύπου "στρατοπέδων εργασίας" των πολυεθνικών που την έχουν κατακλύσει λόγω της εξευτελιστικά φτηνής εργασίας].
Μάλιστα όπως διαβάζουμε επιβραβεύει την "συνετή κατανάλωση" και όχι την ανεξέλεγκτη όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες. Είναι λοιπόν μια διαφορετική περίπτωση άσχετα αν το "εργαλείο" που χρησιμοποιείται είναι το ίδιο (η μαζική καταγραφή δεδομένων).
Όπως λέει ο Frank Schirrmacher στο ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ βιβλίο : "Εγώ. Το παιχνίδι της ζωής"
(είναι ότι καλύτερο και πληρέστερο έχω διαβάσει σχετικά με αυτά τα θέματα),
στο κεφάλαιο Big Data:"
..ο υπολογιστής προσφέρει την δυνατότητα υπολογισμού της συμπεριφοράς ολόκληρης της ανθρώπινης κοινωνίας, σαν να ήταν μηχανή.
Ερευνητές εξήγησαν στην «New York Times», πως οι αποθήκες του "Big Data", θα είναι για πρώτη φορά σε θέση να αποκαλύψουν κοινωνιολογικούς νόμους της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Θα δώσουν την δυνατότητα πρόβλεψης πολιτικών κρίσεων, επαναστάσεων και άλλων μορφών εμφάνισης πολιτικών και οικονομικών ασταθειών, με τον ίδιο τρόπο που οι φυσικοί και χημικοί προβλέπουν τα φυσικά φαινόμενα».
Το τι σημαίνει αυτό, μας το λέει με αξιοσημείωτη σαφήνεια και χαρά, ο καθηγητής κοινωνιολογίας στο Harvard Nicholas Christakis:
«Αν ρωτούσε κανείς έναν κοινωνιολόγο πριν 20 χρόνια, ποιο είναι το μεγαλύτερο όνειρο του, θα έλεγε: θα ήταν απίστευτο, εάν είχαμε ένα μικροσκοπικό Black-Hawk ελικόπτερο, το οποίο να σας περιτριγυρίζει διαρκώς και παρακολουθεί τα πάντα-που βρίσκεστε, με ποιον μιλάτε, τι αγοράζετε, τι σκέφτεστε. Και να το κάνει αυτό αδιάκοπα σε πραγματικό χρόνο για εκατομμύρια ανθρώπους. Ακριβώς αυτό έχουμε σήμερα».
Αυτό ακούγεται συναρπαστικό για τεχνοκράτες, αλλά τρομακτικό για τους ανθρωπιστές, που βλέπουν πως μεγαλώνει η σκιά του μεγάλου αδελφού. Μια μαύρη σκιά που μεγαλώνει τόσο γρήγορα, ώστε ένας από τους βασικούς συμμετέχοντες στην κατασκευή της νέας αυτής βιομηχανίας, να επισημάνει, πως ο «George Orwell δεν είχε γράψει με αρκετή φαντασία το 1984».
Ο φόβος όμως για το μέλλον που περιγράφει η επιστημονική φαντασία, υποτιμά την πραγματικότητα στην οποία ζούμε.
Το θέμα δεν είναι αν ο μεγάλος δικτάτορας θα χτυπήσει και θα μετατρέψει την κοινωνία σε φυλακή. Αυτό με το οποίο έχουμε να κάνουμε είναι μια κοινωνία που πορεύεται προς μια παγίδα από την οποία δεν μπορεί να βγει.
Το να παραπονούμαστε πως τα Big-Data-Computer μειώνουν την συμπεριφορά του ανθρώπου σε ανεπίτρεπτο βαθμό σε μαθηματικά μοντέλα, λες και οι άνθρωποι είναι μετοχές και οι πράξεις τους συναλλαγές, και το να πούμε πως πρέπει να μπει ένα όριο στον υπολογισμό του ανθρώπου, δεν σημαίνει τίποτα άλλο παρά το ότι χρειαστήκαμε πολύ καιρό να αντιδράσουμε: σημαίνει ότι αδικούμε τον υπολογιστή και αθωώνουμε την κοινωνία που τον δημιούργησε.
Το Big Data θα δουλέψει με συστήματα πολλαπλών πρακτόρων, που δεν μπορούν να κάνουν κάτι άλλο, από το να αναλύουν τον κόσμο στο κοινωνικό επίπεδο, χρησιμοποιώντας το εγώ του «νούμερο 2» και εξισώσεις της θεωρίας των παιγνίων.
Ο νέος μας τεχνολογικός κόσμος αναπαράγει μέχρι λεπτομέρειας την εικόνα του κόσμου που ανέπτυξαν οι νεοκλασικοί και νεοφιλελεύθεροι οικονομολόγοι από την δεκαετία του ‘50και έπειτα. Γιατί αυτό που συμβαίνει σήμερα δεν είναι μια τεχνολογική-επιστημονική επανάσταση.
Κάθε iPhone, κάθε ιδιοφυής αλγόριθμος, οικονομικός, διαφημιστικός, αναζήτησης, είναι εν πρώτοις ένα γεγονός στα πλαίσια της κοινωνικής φυσικής, και σκοπό έχει την εγκατάσταση του ανθρώπου σε ένα νέο οικονομικό σύστημα. «Το αυτόματο προσομοιώνει τον άνθρωπο, εάν ο άνθρωπος έχει προσομοιωθεί έτσι ώστε να είναι συμβατός με το αυτόματο».
Όποιος διαβάζει αυτό το βιβλίο ως E-Book θα το καταλάβει αμέσως: τα δεδομένα των αναγνωστών του E-Book -υπογραμμίσεις, σελίδες ή κεφάλαια που προσπέρασε χωρίς να διαβάσει, διάρκεια ανάγνωσης- παραπέμπονται στα κέντρα που βγάζουν τα συμπεράσματα τους. Τα συμπεράσματα είναι τόσο συγκεκριμένα, ώστε γράφτηκαν εκ νέου ήδη έτοιμα βιβλία, με βάση το φαινόμενο της ανάδρασης (βάσει δηλαδή των παραπάνω δεδομένων). Ο αναγνώστης ενός E-Book, είναι ένας συναλλασσόμενος πράκτορας σε μια αγορά, από την στιγμή που αρχίζει την ανάγνωση.
(είναι ότι καλύτερο και πληρέστερο έχω διαβάσει σχετικά με αυτά τα θέματα),
στο κεφάλαιο Big Data:"
..ο υπολογιστής προσφέρει την δυνατότητα υπολογισμού της συμπεριφοράς ολόκληρης της ανθρώπινης κοινωνίας, σαν να ήταν μηχανή.
Ερευνητές εξήγησαν στην «New York Times», πως οι αποθήκες του "Big Data", θα είναι για πρώτη φορά σε θέση να αποκαλύψουν κοινωνιολογικούς νόμους της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Θα δώσουν την δυνατότητα πρόβλεψης πολιτικών κρίσεων, επαναστάσεων και άλλων μορφών εμφάνισης πολιτικών και οικονομικών ασταθειών, με τον ίδιο τρόπο που οι φυσικοί και χημικοί προβλέπουν τα φυσικά φαινόμενα».
Το τι σημαίνει αυτό, μας το λέει με αξιοσημείωτη σαφήνεια και χαρά, ο καθηγητής κοινωνιολογίας στο Harvard Nicholas Christakis:
«Αν ρωτούσε κανείς έναν κοινωνιολόγο πριν 20 χρόνια, ποιο είναι το μεγαλύτερο όνειρο του, θα έλεγε: θα ήταν απίστευτο, εάν είχαμε ένα μικροσκοπικό Black-Hawk ελικόπτερο, το οποίο να σας περιτριγυρίζει διαρκώς και παρακολουθεί τα πάντα-που βρίσκεστε, με ποιον μιλάτε, τι αγοράζετε, τι σκέφτεστε. Και να το κάνει αυτό αδιάκοπα σε πραγματικό χρόνο για εκατομμύρια ανθρώπους. Ακριβώς αυτό έχουμε σήμερα».
Αυτό ακούγεται συναρπαστικό για τεχνοκράτες, αλλά τρομακτικό για τους ανθρωπιστές, που βλέπουν πως μεγαλώνει η σκιά του μεγάλου αδελφού. Μια μαύρη σκιά που μεγαλώνει τόσο γρήγορα, ώστε ένας από τους βασικούς συμμετέχοντες στην κατασκευή της νέας αυτής βιομηχανίας, να επισημάνει, πως ο «George Orwell δεν είχε γράψει με αρκετή φαντασία το 1984».
Ο φόβος όμως για το μέλλον που περιγράφει η επιστημονική φαντασία, υποτιμά την πραγματικότητα στην οποία ζούμε.
Το θέμα δεν είναι αν ο μεγάλος δικτάτορας θα χτυπήσει και θα μετατρέψει την κοινωνία σε φυλακή. Αυτό με το οποίο έχουμε να κάνουμε είναι μια κοινωνία που πορεύεται προς μια παγίδα από την οποία δεν μπορεί να βγει.
Το να παραπονούμαστε πως τα Big-Data-Computer μειώνουν την συμπεριφορά του ανθρώπου σε ανεπίτρεπτο βαθμό σε μαθηματικά μοντέλα, λες και οι άνθρωποι είναι μετοχές και οι πράξεις τους συναλλαγές, και το να πούμε πως πρέπει να μπει ένα όριο στον υπολογισμό του ανθρώπου, δεν σημαίνει τίποτα άλλο παρά το ότι χρειαστήκαμε πολύ καιρό να αντιδράσουμε: σημαίνει ότι αδικούμε τον υπολογιστή και αθωώνουμε την κοινωνία που τον δημιούργησε.
Το Big Data θα δουλέψει με συστήματα πολλαπλών πρακτόρων, που δεν μπορούν να κάνουν κάτι άλλο, από το να αναλύουν τον κόσμο στο κοινωνικό επίπεδο, χρησιμοποιώντας το εγώ του «νούμερο 2» και εξισώσεις της θεωρίας των παιγνίων.
Ο νέος μας τεχνολογικός κόσμος αναπαράγει μέχρι λεπτομέρειας την εικόνα του κόσμου που ανέπτυξαν οι νεοκλασικοί και νεοφιλελεύθεροι οικονομολόγοι από την δεκαετία του ‘50και έπειτα. Γιατί αυτό που συμβαίνει σήμερα δεν είναι μια τεχνολογική-επιστημονική επανάσταση.
Κάθε iPhone, κάθε ιδιοφυής αλγόριθμος, οικονομικός, διαφημιστικός, αναζήτησης, είναι εν πρώτοις ένα γεγονός στα πλαίσια της κοινωνικής φυσικής, και σκοπό έχει την εγκατάσταση του ανθρώπου σε ένα νέο οικονομικό σύστημα. «Το αυτόματο προσομοιώνει τον άνθρωπο, εάν ο άνθρωπος έχει προσομοιωθεί έτσι ώστε να είναι συμβατός με το αυτόματο».
Όποιος διαβάζει αυτό το βιβλίο ως E-Book θα το καταλάβει αμέσως: τα δεδομένα των αναγνωστών του E-Book -υπογραμμίσεις, σελίδες ή κεφάλαια που προσπέρασε χωρίς να διαβάσει, διάρκεια ανάγνωσης- παραπέμπονται στα κέντρα που βγάζουν τα συμπεράσματα τους. Τα συμπεράσματα είναι τόσο συγκεκριμένα, ώστε γράφτηκαν εκ νέου ήδη έτοιμα βιβλία, με βάση το φαινόμενο της ανάδρασης (βάσει δηλαδή των παραπάνω δεδομένων). Ο αναγνώστης ενός E-Book, είναι ένας συναλλασσόμενος πράκτορας σε μια αγορά, από την στιγμή που αρχίζει την ανάγνωση.
Ζητώ συγγνώμη που καταχράστηκα τόσο χώρο αλλά θεωρώ πολύ σημαντικά τα επόμενα γιατί αποτυπώνουν επακριβώς με ποιο τρόπο έχει συμβεί η ΜΕΤΑΛΛΑΞΗ του "δυτικού ανθρώπου" η οποία επεκτείνεται πλέον σε παγκόσμιο επίπεδο.
Παραθέτω ένα ακόμα απόσπασμα από το βιβλίο για να καταλάβουμε ότι τα πράγματα είναι πολύ προχωρημένα, δεν είμαστε δηλαδή στο επίπεδο "καταγράφονται και επεξεργάζονται οι πληροφορίες",(όπως νομίζουμε με βάση το ξεπερασμένο οργουελιανό "μοντέλο"),
αλλά είμαστε εδώ και δεκαετίες (ήδη από μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο), στο επίπεδο "δημιουργούνται οι πληροφορίες, ως αυτοεκπληρούμενη προφητεία".
Εν προκειμένω οι προτιμήσεις και οι συμπεριφορές.
Ο πραγματικός λοιπόν κίνδυνος δεν είναι αυτή η ίδια η παρακολούθηση αλλά η ΜΕΤΑΛΛΑΞΗ που έχει υποστεί ο σύγχρονος άνθρωπος από τον καπιταλισμό της πληροφορίας.
Γράφει ο συγγραφέας:
"Βιώνουμε την νέα εποχή του καπιταλισμού της πληροφορίας. Αυτός ο καπιταλισμός άρχισε να (οδηγεί) μεταβάλλει τον κόσμο σε μια πνευματική κατάσταση. Κάνει και σχεδιάζει μεγάλα πράγματα. Θέλει να διαβάζει, να ελέγχει και να πουλά τις σκέψεις. Θέλει να προβλέπει κινδύνους, να τους εκτιμά και να τους απαλείφει.
Ο εγκέφαλος του δουλεύει συνέχεια με σκοπό να ανακαλύψει τι κάνουν οι άνθρωποι, τι λένε, τί αγοράζουν και ποιες είναι οι επόμενες κινήσεις που σχεδιάζουν. Όπου και να τον συναντήσετε, συναντάτε ένα σύστημα που τα ξέρει όλα καλύτερα. Αφαιρεί από τους ανθρώπους το δικαίωμα να προσλάβουν το περιβάλλον ως κάτι διαφορετικό από τους ίδιους. Ότι και να κάνουν, αυτό ισχυρίζεται ότι το κάνουν προς ίδιον όφελος.
Ο καπιταλισμός της πληροφορίας δεν γνωρίζει συμπεριφορές «χωρίς λόγο». Φιλία, εντιμότητα, αγάπη, έχουν μπροστά στα μάτια του λόγους που εξυπηρετούν το ίδιον όφελος του ατόμου. Για τον λόγο αυτό υπάρχει παντού ένας πληθωρισμός «incentives», επιβραβεύσεων, που ξεκινούν από τα boni στη Wall Street και φτάνουν μέχρι τα εικονικά παράσημα και τα «Like it» για τα πιο προσωπικά πράγματα.
Η οικονομία της πληροφορίας μυρίζει σαν ατμόσφαιρα όπου παίζεται πόκερ. Ο κόσμος της είναι ένας κόσμος όπου κανείς δεν λέει και δεν κάνει αυτό που πραγματικά σκέφτεται. Ο καθένας όμως και καθεμιά γίνεται διαφανής όταν υποτεθεί ότι έχει εγωιστικές βλέψεις.
Για τον λόγο αυτό υπάρχει αυτή η τεράστια ανάγκη για πληροφορία.
Γι’ αυτό και ο καταναγκασμός προς παραποίηση, μπλόφα και παραπλάνηση.
Αλγόριθμοι αποκρύβουν συναλλαγές μετοχών, ώστε να παραπλανηθούν αρπακτικοί αλγόριθμοι.
Οι αρπακτικοί αλγόριθμοι όμως μπορεί και να τροφοδοτούν με ταχύτητα φωτός μεσάζοντες με ψευδείς πληροφορίες, ώστε να εκτιναχθούν οι τιμές στα ύψη. Οι άνθρωποι προσλαμβάνουν ψεύτικες ταυτότητες, δημιουργούν ένα προφίλ στο Facebook, για να αρέσουν στον διευθυντή προσωπικού ή την τράπεζα. Ολόκληρα κράτη στέλνουν εσφαλμένα σήματα για να συγχύσουν τις αγορές.
Αυτή είναι μια κοινωνία, όπου οι άνθρωποι όχι απλά δεν εμπιστεύονται τους άλλους, αλλά ούτε και τον εαυτό τους. Όποιος έχει φτάσει σε ένα τέτοιο σημείο, υποθέτει ότι η μόρφωση του, η εμπειρία του, η ζωή του δεν σημαίνουν αυτό που πίστευε ότι σημαίνουν.
Η υπόσχεση ότι θα βρεθούν απαντήσεις σε ερωτήσεις οι οποίες ακόμα δεν έχουν τεθεί, ο ισχυρισμός ότι γνωρίζουν περισσότερα για τον άνθρωπο απ’ όσα γνωρίζει ο ίδιος για τον εαυτό του, οι προβλέψεις για το τι θέλει ο καθένας, χωρίς ακόμα να το γνωρίζει, η συμβουλή ποιος πρέπει να είναι φίλος, όλα αυτά είναι ταυτόσημα (δομικά) με τους αλγόριθμους παρακολούθησης που χρησιμοποιούν οι μυστικές υπηρεσίες, οι οποίες ξέρουν για εγκλήματα τα οποία ο εγκληματίας ίσως να μην υποψιάζεται ότι μπορεί να γίνουν.
Έχει φανεί, πως άνθρωποι που έρχονται σε επαφή με αυτή την νοοτροπία, αλλάζουν την συμπεριφορά τους. Μια κοσμοθεωρία που πίσω από κάθε ανθρώπινη πράξη βλέπει την αναπόφευκτη λογική του ιδίου συμφέροντος, παράγει εγωισμό σαν σε κορδέλα συναρμολόγησης2. Τελευταίως όμως ο καθένας μας έρχεται σε επαφή με αυτό το δεδομένο.
Παραθέτω ένα ακόμα απόσπασμα από το βιβλίο για να καταλάβουμε ότι τα πράγματα είναι πολύ προχωρημένα, δεν είμαστε δηλαδή στο επίπεδο "καταγράφονται και επεξεργάζονται οι πληροφορίες",(όπως νομίζουμε με βάση το ξεπερασμένο οργουελιανό "μοντέλο"),
αλλά είμαστε εδώ και δεκαετίες (ήδη από μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο), στο επίπεδο "δημιουργούνται οι πληροφορίες, ως αυτοεκπληρούμενη προφητεία".
Εν προκειμένω οι προτιμήσεις και οι συμπεριφορές.
Ο πραγματικός λοιπόν κίνδυνος δεν είναι αυτή η ίδια η παρακολούθηση αλλά η ΜΕΤΑΛΛΑΞΗ που έχει υποστεί ο σύγχρονος άνθρωπος από τον καπιταλισμό της πληροφορίας.
Γράφει ο συγγραφέας:
"Βιώνουμε την νέα εποχή του καπιταλισμού της πληροφορίας. Αυτός ο καπιταλισμός άρχισε να (οδηγεί) μεταβάλλει τον κόσμο σε μια πνευματική κατάσταση. Κάνει και σχεδιάζει μεγάλα πράγματα. Θέλει να διαβάζει, να ελέγχει και να πουλά τις σκέψεις. Θέλει να προβλέπει κινδύνους, να τους εκτιμά και να τους απαλείφει.
Ο εγκέφαλος του δουλεύει συνέχεια με σκοπό να ανακαλύψει τι κάνουν οι άνθρωποι, τι λένε, τί αγοράζουν και ποιες είναι οι επόμενες κινήσεις που σχεδιάζουν. Όπου και να τον συναντήσετε, συναντάτε ένα σύστημα που τα ξέρει όλα καλύτερα. Αφαιρεί από τους ανθρώπους το δικαίωμα να προσλάβουν το περιβάλλον ως κάτι διαφορετικό από τους ίδιους. Ότι και να κάνουν, αυτό ισχυρίζεται ότι το κάνουν προς ίδιον όφελος.
Ο καπιταλισμός της πληροφορίας δεν γνωρίζει συμπεριφορές «χωρίς λόγο». Φιλία, εντιμότητα, αγάπη, έχουν μπροστά στα μάτια του λόγους που εξυπηρετούν το ίδιον όφελος του ατόμου. Για τον λόγο αυτό υπάρχει παντού ένας πληθωρισμός «incentives», επιβραβεύσεων, που ξεκινούν από τα boni στη Wall Street και φτάνουν μέχρι τα εικονικά παράσημα και τα «Like it» για τα πιο προσωπικά πράγματα.
Η οικονομία της πληροφορίας μυρίζει σαν ατμόσφαιρα όπου παίζεται πόκερ. Ο κόσμος της είναι ένας κόσμος όπου κανείς δεν λέει και δεν κάνει αυτό που πραγματικά σκέφτεται. Ο καθένας όμως και καθεμιά γίνεται διαφανής όταν υποτεθεί ότι έχει εγωιστικές βλέψεις.
Για τον λόγο αυτό υπάρχει αυτή η τεράστια ανάγκη για πληροφορία.
Γι’ αυτό και ο καταναγκασμός προς παραποίηση, μπλόφα και παραπλάνηση.
Αλγόριθμοι αποκρύβουν συναλλαγές μετοχών, ώστε να παραπλανηθούν αρπακτικοί αλγόριθμοι.
Οι αρπακτικοί αλγόριθμοι όμως μπορεί και να τροφοδοτούν με ταχύτητα φωτός μεσάζοντες με ψευδείς πληροφορίες, ώστε να εκτιναχθούν οι τιμές στα ύψη. Οι άνθρωποι προσλαμβάνουν ψεύτικες ταυτότητες, δημιουργούν ένα προφίλ στο Facebook, για να αρέσουν στον διευθυντή προσωπικού ή την τράπεζα. Ολόκληρα κράτη στέλνουν εσφαλμένα σήματα για να συγχύσουν τις αγορές.
Αυτή είναι μια κοινωνία, όπου οι άνθρωποι όχι απλά δεν εμπιστεύονται τους άλλους, αλλά ούτε και τον εαυτό τους. Όποιος έχει φτάσει σε ένα τέτοιο σημείο, υποθέτει ότι η μόρφωση του, η εμπειρία του, η ζωή του δεν σημαίνουν αυτό που πίστευε ότι σημαίνουν.
Η υπόσχεση ότι θα βρεθούν απαντήσεις σε ερωτήσεις οι οποίες ακόμα δεν έχουν τεθεί, ο ισχυρισμός ότι γνωρίζουν περισσότερα για τον άνθρωπο απ’ όσα γνωρίζει ο ίδιος για τον εαυτό του, οι προβλέψεις για το τι θέλει ο καθένας, χωρίς ακόμα να το γνωρίζει, η συμβουλή ποιος πρέπει να είναι φίλος, όλα αυτά είναι ταυτόσημα (δομικά) με τους αλγόριθμους παρακολούθησης που χρησιμοποιούν οι μυστικές υπηρεσίες, οι οποίες ξέρουν για εγκλήματα τα οποία ο εγκληματίας ίσως να μην υποψιάζεται ότι μπορεί να γίνουν.
Έχει φανεί, πως άνθρωποι που έρχονται σε επαφή με αυτή την νοοτροπία, αλλάζουν την συμπεριφορά τους. Μια κοσμοθεωρία που πίσω από κάθε ανθρώπινη πράξη βλέπει την αναπόφευκτη λογική του ιδίου συμφέροντος, παράγει εγωισμό σαν σε κορδέλα συναρμολόγησης2. Τελευταίως όμως ο καθένας μας έρχεται σε επαφή με αυτό το δεδομένο.
Ο καπιταλισμός της πληροφορίας έχει υποσκάψει την ανθρώπινη σκέψη, δημιουργώντας ένα λαβύρινθο από διαδρόμους και φρέατα, και το υλικό που ανασύρει και εκμεταλλεύεται, το επεξεργάζεται με μηχανές.
Είναι σε θέση, μέσα σε μια νύχτα να σβήσει ολόκληρα έθνη ή να προσδώσει και σε ένα άτομο ακόμα, που συνδέεται μαζί του, την δύναμη ενός ολόκληρου κράτους.
Η μηχανή του καπιταλισμού της πληροφορίας είναι ο ηλεκτρονικός υπολογιστής. Η μηχανή όμως από μόνη της είναι αθώα. Σημασία έχει ποιος και για ποιο σκοπό την χρησιμοποιεί. Εάν ο ανθρώπινος εγωισμός εκφραστεί με ένα μαθηματικό τύπο, όπως συμβαίνει στις μέρες μας, δίνεται η δυνατότητα στον υπολογιστή να υπολογίσει μια ολόκληρη κοινωνία.
Οι οικονομολόγοι δημιούργησαν ένα σύστημα όπου ο καθένας κάνει αυτό που είναι το καλύτερο για τον εαυτό του. Αυτό το σύστημα το εφηύραν ως αντίποδα, ωθούμενοι ψυχολογικά από τον φόβο, ότι τα ολοκληρωτικά συστήματα όπως η Σοβιετική Ένωση, θα αφαιρούσαν από τους ανθρώπους την ελευθερία της γνώμης, υποστηρίζοντας ότι ξέρουν τι είναι το καλύτερο γι’ αυτούς. Αυτό το νέο σύστημα είχε καταστεί ένα από το πιο σημαντικά στρατηγικά όπλα του Ψυχρού Πολέμου, με το οποίο η Δύση κέρδισε το παιχνίδι των υπερδυνάμεων.
Αυτό όμως δεν ήταν το τέλος, αλλά η αρχή. Το παιχνίδι των υπερδυνάμεων είχε τελειώσει, το παιχνίδι με την κοινωνία μπορούσε να ξεκινήσει.
(...) Η αφορμή για την συγγραφή δόθηκε από την κρίση, όχι όμως από τα οικονομικά, αλλά τα κοινωνικά φαινόμενα που προκαλεί.
Η κρίση είναι ένα σύμπτωμα. Δείχνει την αστάθεια όχι μόνο των αγορών, αλλά των κοινωνιών, όπου οι κοινωνίες είναι οργανωμένες όπως τις αγορές και οι άνθρωποι ως «homo oeconomicus». Αυτό φαίνεται στα μάτια μου ως η πρώτη περίπτωση της συστημικής αποτυχίας της οικονομίας της πληροφορίας.
Η κρίση την οποία αντιμετωπίζουμε σήμερα, δεν είναι μια κρίση που έχει ως αντικείμενο μόνο το χρήμα, το κέρδος, την χρεοκοπία της Lehman ή την κρίση στην Ευρώπη. Αυτή είναι απλή πτυχή του γεγονότος, που είναι και η πιο εύκολα προσβάσιμη προς ανάλυση. Ποιος ξέρει, ίσως λυθεί και οι άνθρωποι επιστρέψουν πάλι στην καθημερινότητα.
Η οικονομία της πληροφορίας αξιολογεί τα αισθήματα, την εμπιστοσύνη, τις κοινωνικές επαφές με τον ίδιο τρόπο που αξιολογεί τις μετοχές ή τα εμπορεύματα.
Για πρώτη φορά στην ιστορία έχει τα τεχνικά μέσα να το κάνει αυτό όλο και πιο τέλεια. Το να θεωρεί κανείς αυτονόητο, πως σε μια συναλλαγή ή πλειστηριασμό, ο ενδιαφερόμενος σκέφτεται μόνο τον εαυτό του ή προσπαθεί να ξεγελάσει τους άλλους, είναι διαφορετικό από το να γίνεται η κοινωνική ζωή εμπόριο και πλειστηριασμός, ένας κόσμος της εμπορευματοποίησης του εγώ με ξεκάθαρους κανόνες της οικονομίας.
Καχυποψία, μπλόφα, παραπλάνηση είναι κανόνας σε αυτόν τον κόσμο, έστω και αν χρησιμοποιούνται μόνο για να «κατευνάσουν τις αγορές». Δεν αφορούν όμως μόνο τα κράτη, αλλά σε αυξανόμενο βαθμό και τα άτομα επίσης.
Όλοι αυτοί οι κανόνες είναι κάπου γραμμένοι. Ήταν υποθέσεις, βοηθητικές κατασκευές, μοντέλα, που απέδιδαν στους ανθρώπους ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΕΣ, και όχι ψυχικές ιδιότητες.
«Δεν ήταν ποτέ στόχος των οικονομολόγων να εγκαταστήσουν ανθρώπους με σάρκα και αίμα στα οικονομικά μοντέλα», είναι η κεντρική γραμμή ενός βιβλίου που αποδεικνύει το ακριβώς αντίθετο.
Γιατί τα μοντέλα ζωντάνεψαν, και δεν είναι πια απλές οδηγίες εμπορίου, τις οποίες πρέπει να ακολουθεί κανείς όπως αυτές ενός συστήματος πλοήγησης, αλλά κάνουν πολύ περισσότερα:
κάνουν τον άνθρωπο να γίνει όπως τον περιγράφουν.
Και τον περιγράφουν, παρ’ όλους τους περιορισμούς που το σύστημα θέτει στον εαυτό του, ως εγωιστή.
Είναι σε θέση, μέσα σε μια νύχτα να σβήσει ολόκληρα έθνη ή να προσδώσει και σε ένα άτομο ακόμα, που συνδέεται μαζί του, την δύναμη ενός ολόκληρου κράτους.
Η μηχανή του καπιταλισμού της πληροφορίας είναι ο ηλεκτρονικός υπολογιστής. Η μηχανή όμως από μόνη της είναι αθώα. Σημασία έχει ποιος και για ποιο σκοπό την χρησιμοποιεί. Εάν ο ανθρώπινος εγωισμός εκφραστεί με ένα μαθηματικό τύπο, όπως συμβαίνει στις μέρες μας, δίνεται η δυνατότητα στον υπολογιστή να υπολογίσει μια ολόκληρη κοινωνία.
Οι οικονομολόγοι δημιούργησαν ένα σύστημα όπου ο καθένας κάνει αυτό που είναι το καλύτερο για τον εαυτό του. Αυτό το σύστημα το εφηύραν ως αντίποδα, ωθούμενοι ψυχολογικά από τον φόβο, ότι τα ολοκληρωτικά συστήματα όπως η Σοβιετική Ένωση, θα αφαιρούσαν από τους ανθρώπους την ελευθερία της γνώμης, υποστηρίζοντας ότι ξέρουν τι είναι το καλύτερο γι’ αυτούς. Αυτό το νέο σύστημα είχε καταστεί ένα από το πιο σημαντικά στρατηγικά όπλα του Ψυχρού Πολέμου, με το οποίο η Δύση κέρδισε το παιχνίδι των υπερδυνάμεων.
Αυτό όμως δεν ήταν το τέλος, αλλά η αρχή. Το παιχνίδι των υπερδυνάμεων είχε τελειώσει, το παιχνίδι με την κοινωνία μπορούσε να ξεκινήσει.
(...) Η αφορμή για την συγγραφή δόθηκε από την κρίση, όχι όμως από τα οικονομικά, αλλά τα κοινωνικά φαινόμενα που προκαλεί.
Η κρίση είναι ένα σύμπτωμα. Δείχνει την αστάθεια όχι μόνο των αγορών, αλλά των κοινωνιών, όπου οι κοινωνίες είναι οργανωμένες όπως τις αγορές και οι άνθρωποι ως «homo oeconomicus». Αυτό φαίνεται στα μάτια μου ως η πρώτη περίπτωση της συστημικής αποτυχίας της οικονομίας της πληροφορίας.
Η κρίση την οποία αντιμετωπίζουμε σήμερα, δεν είναι μια κρίση που έχει ως αντικείμενο μόνο το χρήμα, το κέρδος, την χρεοκοπία της Lehman ή την κρίση στην Ευρώπη. Αυτή είναι απλή πτυχή του γεγονότος, που είναι και η πιο εύκολα προσβάσιμη προς ανάλυση. Ποιος ξέρει, ίσως λυθεί και οι άνθρωποι επιστρέψουν πάλι στην καθημερινότητα.
Η οικονομία της πληροφορίας αξιολογεί τα αισθήματα, την εμπιστοσύνη, τις κοινωνικές επαφές με τον ίδιο τρόπο που αξιολογεί τις μετοχές ή τα εμπορεύματα.
Για πρώτη φορά στην ιστορία έχει τα τεχνικά μέσα να το κάνει αυτό όλο και πιο τέλεια. Το να θεωρεί κανείς αυτονόητο, πως σε μια συναλλαγή ή πλειστηριασμό, ο ενδιαφερόμενος σκέφτεται μόνο τον εαυτό του ή προσπαθεί να ξεγελάσει τους άλλους, είναι διαφορετικό από το να γίνεται η κοινωνική ζωή εμπόριο και πλειστηριασμός, ένας κόσμος της εμπορευματοποίησης του εγώ με ξεκάθαρους κανόνες της οικονομίας.
Καχυποψία, μπλόφα, παραπλάνηση είναι κανόνας σε αυτόν τον κόσμο, έστω και αν χρησιμοποιούνται μόνο για να «κατευνάσουν τις αγορές». Δεν αφορούν όμως μόνο τα κράτη, αλλά σε αυξανόμενο βαθμό και τα άτομα επίσης.
Όλοι αυτοί οι κανόνες είναι κάπου γραμμένοι. Ήταν υποθέσεις, βοηθητικές κατασκευές, μοντέλα, που απέδιδαν στους ανθρώπους ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΕΣ, και όχι ψυχικές ιδιότητες.
«Δεν ήταν ποτέ στόχος των οικονομολόγων να εγκαταστήσουν ανθρώπους με σάρκα και αίμα στα οικονομικά μοντέλα», είναι η κεντρική γραμμή ενός βιβλίου που αποδεικνύει το ακριβώς αντίθετο.
Γιατί τα μοντέλα ζωντάνεψαν, και δεν είναι πια απλές οδηγίες εμπορίου, τις οποίες πρέπει να ακολουθεί κανείς όπως αυτές ενός συστήματος πλοήγησης, αλλά κάνουν πολύ περισσότερα:
κάνουν τον άνθρωπο να γίνει όπως τον περιγράφουν.
Και τον περιγράφουν, παρ’ όλους τους περιορισμούς που το σύστημα θέτει στον εαυτό του, ως εγωιστή.
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου