Το Ταξίδι στην Κίνα
του Εμμανουήλ
Πεκίνο: Ανάκτορα
720.000 τμ. Δέος και φόβος μπροστά στο απέραντο, στο απόλυτο μηδέν που κρύβεται
πίσω του. Μπαίνεις από την βόρια είσοδο. Πίσω σου ένας λόφος προστατεύει από
τον βορά, σύμφωνα με το Φένγκ Σούι. Το δέος αρχίζει να υποχωρεί μπροστά σε ένα
απέραντο που χρειάζεται προστασία. Μέσα η αρχιτεκτονική έχει απόλυτη αρμονία και
μικρό ύψος σε σχέση με την επιφάνεια του συγκροτήματος Οι γραμμές λιτές,
ξεπερνούν τον κτήτορα. Το δέος, ο φόβος, αρχίζουν να συνυπάρχουν με την
αγαλλίαση. Το απέραντο περατώνεται, ξεπερνιέται, όχι προς το απόλυτο μηδέν αλλά
προς στην απρόσωπη θαλπωρή της ουράνιας αρμονίας. Το πέρασμα από τον φθαρτό
γιγαντισμό της οικοδομής στην άφθαρτη αρμονία εγκαθιστά στο αρχιτεκτόνημα το
αληθεύειν που, σαν κίνηση από την λήθη στην αλήθεια, το καθιστά έργο τέχνης.
Οκόσμος που διανοίγει η αλήθεια του έργου είναι κόσμος υποταγής, υποταγής στον
αυτοκράτορα, υποταγής στην ουράνια αρμονία.
Όμως η απεραντοσύνη δεν επιτρέπει να βρεις τον άλλον, η απόλυτη αρμονία δεν
επιτρέπει την αβεβαιότητα της σχέσης. Απαγορευμένη η Πόλις.
Πεκίνο: πλατεία Τιεν-Αν-Μεν
Η μεγαλύτερη του κόσμου. Τα κτίρια της κυβέρνησης δεν έχουν αρχιτεκτονική
αρμονία. Είναι όμως χαμηλότερα από το ψηλότερο κτίριο της Απαγορευμένης Πόλης.
Πεκίνο: Μεγάλο Τείχος
Μόνο αν έχεις δει την Απαγορευμένη Πόλη έχεις κουράγιο να σταθείς μπροστά στο ότι
πιο γιγαντιαίο έχει φτιάξει ο άνθρωπος. Ίσως τότε να το δεις να αγκαλιάζει τις
κορυφογραμμές και τα διάσελα όσο φτάνει το βλέμμα, να περατώνεται γινόμενο
πέρασμα μεταξύ γης και ουρανού, να υποτάσσεται ανυπότακτο.
Πεκίνο: οδός Βανγκφουτζίνγκ
O Καρτιέ καταλαμβάνει τετράγωνο. Παρακάτω η αντιπροσωπία της Λαμποργκίνι.
Οιφωτισμοί έντονοι και αταίριαστοι Κόσμος πολύς φορτωμένος με ψώνια.
Καθέτως τοστενό της παραδοσιακής νυκτερινής αγοράς.
Τα σουβλάκια από σκορπιούς, αστερίες,νυχτερίδες (άφθονες στον νυκτερινό ουρανό).
Ότι κινείται τρώγεται.
Πεκίνο: οδός Βανγκφουτζίνγκ, πρώτη παράλληλος
Σχεδόν μεσάνυχτα. Άνδρες και γυναίκες σκάβουν σε ένα γιαπί για το νέο εμπορικό κέντρο.
Πεκίνο: τύμβοι της δυναστείας Μίνγκ
Σαράντα τετραγωνικά χιλιόμετρα. Η νεκρική πομπή περνάει τα επτά χιλιόμετρα του
Δρόμου των Πνευμάτων και καταλήγει στο χώμα.
Ο τάφος του αυτοκράτορα βαθιά μέσα στο γη.
Πεκίνο: οδός Γκούι Γιε
Δρόμος γεμάτος εστιατόρια, με κράχτη και παρκαδόρο. Τα Χ5 και τα Καγιέν
παρκαρισμένα πάνω στο πεζοδρόμιο, φάτσα.
Πεκίνο: ναός των Λάμα
Μοναστήρι και κέντρο του βουδισμού.
Τρεις Βούδες αντιστοιχούν στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον. Ο μελλοντικός φτιαγμένος σε κορμό δέντρου 18 μέτρων που το έσυραν από το Θιβέτ.
Πεκίνο: σε ένα εστιατόριο
Η καθώς πρέπει κυρία με τα πολύ καλά αγγλικά μας πιάνει την κουβέντα.
Με υπερηφάνεια μας λέει ότι ο γιος της σπουδάζει στην Αμερική.
Πεκίνο: Χουτόνγκ
Οι παλιές γειτονιές, όσες για την ώρα γλύτωσαν την μπουλντόζα. Τα χαμόσπιτα ίδια.
Οι αποστάσεις ανύπαρκτες. Οι άνθρωποι ζούνε ο ένας πάνω στον άλλο. Εγγύτητα
ασφυκτική. Ιδιωτικός χώρος, χώρος περισυλλογής, δεν φαίνεται να υπάρχει.
Ηετερότητα μοιάζει να χάνεται στον γιγαντισμό της νέας πόλης και να συνθλίβεται στον συνωστισμό της παλιάς.
Πεκίνο - Ντατόγκ: στο τραίνο
Οι Κινέζοι συνεπιβάτες μας προσπαθούν να επικοινωνήσουν μαζί μας. Η κυρία είναι
δασκάλα. Ο γιος της μαθαίνει γιαπωνέζικα. Την Σιλά (Ελλάδα στο κινέζικα) την ξέρουν.
Ντατόγκ: πόλη με ορυχεία κάρβουνου
Το ξενοδοχείο έχει ένα μεγάλο κήπο με αναγεννησιακά αγάλματα από γύψο και
διάφορα συντριβάνια. Απέναντι η λέσχη του Λαϊκού Στρατού, με πλαστικά φυτά και
λιμνούλες, ανοικτή για όλους. Οι σερβιτόροι σερβίρουν με στολές παραλλαγής.
Χουνιάν: Κρεμαστός Ναός
Σε λεπτούς ξύλινους πασσάλους στηρίζεται το κτίριο στο σχεδόν κάθετο φαράγγι σε
ύψος 75 μέτρων. Στην ίδια μικροσκοπική αίθουσα κάθονται ο Κομφούκιος, ο Βούδας
και ο Λαοζί (ιδρυτής του Ταοϊσμού) συμπροσκυνούμενοι από τους ντόπιους.
Φαίνεται να δέχονται τα πράγματα όπως είναι, όπως τα δίνει η παράδοση. Δεν τους νοιάζει
ποιος από τους τρεις έχει δίκιο.
Χουνιάν: στο μικρό εστιατόριο της κωμόπολης
Τρώνε οι αρχές, ο αστυνομικός και οι αξιωματικοί του γειτονικού στρατοπέδου. Δίπλα
τους μαυρισμένοι από τον ήλιο εργάτες. Παντού τραπεζομάντιλα
Ντατόγκ: κέντρο
Οι νέες κατοικίες-ουρανοξύστες, ολόιδιοι. Αδύνατο να αναγνωρίσει κανείς το
διαμέρισμα του από μακριά. Τοπίο εφιαλτικό το σούρουπο. Οι κάτοικοι
συγκεντρωμένοι στην μεγάλη πλατεία τραγουδούν. Η ποικιλία τόνων της γλώσσας
προσπαθεί να στολίσει το μπετόν.
Ντατόγκ: σπηλιές του Γιουνγκάνγκ
Ο τεχνίτης ανέβηκε στον βράχο και άρχισε να σκαλίζει ένα άνοιγμα. Όταν βρέθηκε
αρκετά μέσα στο εσωτερικό άρχισε να κινείται προς τα κάτω σμιλεύοντας στο
κατέβασμα το άγαλμα του Βούδα. Όταν έφτασε κάτω σκάλισε μια δίοδο προς τα έξω.
252 σπηλιές με 51.000 αγάλματα του Βούδα σε όλα τα μεγέθη, από 17 μέτρα μέχρι 2
εκατοστά. Το άγαλμα αναδύεται από την συμπαγή μάζα του βράχου όχι για να βγει
έξω μα για να μείνει μέσα της. Ανοίγει έναν κόσμου μικρό, ακίνητη φυσαλίδα στον
παγωμένο ωκεανό της μάζας του βράχου. Η υπέρβαση του κόσμου αυτού οδηγεί μόνο
στην απρόσωπη αιωνιότητα της ατάραχης μάζας.
Κάπου στην επαρχία Σαανσί: κοιτώντας τα χωράφια από το τραίνο
Οι τάφοι των προγόνων δεν είναι σε νεκροταφείο αλλά σκορπισμένοι παντού,
ανακατεύονται με τους ανθρώπους που καλλιεργούν την γη. Η αιώνια απουσία βγάζει
την γη από την χρηστικότητα, την φανερώνει σαν γη των προγόνων.
Σιάν: αρχαιολογικό μουσείο
Υποδειγματικό, με ευρήματα από όλη την πορεία αυτού του πανάρχαιου πολιτισμού.
Σιάν: φυτοφαγικό εστιατόριο σε καλή συνοικία
Θαμώνες πιστοί Βουδιστές και μοναχοί. Τα ακριβά τζιπ καταλαμβάνουν το πεζοδρόμιο.
Ο χρυσός ανακλιμένος Βούδας, ο εισερχόμενος στην νιρβάνα, κοσμεί το παρμπρίζ ενός Καγιέν.
Σιάν: Πήλινος Στρατός
8000 πήλινοι στρατιώτες συνοδεύουν τον πρώτο αυτοκράτορα στο τάφο του, όλοι
διαφορετικοί μεταξύ τους. Κάθε ένας πιστό αντίγραφο ενός πραγματικού στρατιώτη.
Ο αυτοκράτορας δεν ήθελε να πάρει μαζί του μόνο αριθμούς.
Τσοντσίν: η μεγαλύτερη πόλη του κόσμου
32 εκ. κάτοικοι, 500 χιλιόμετρα διάμετρος, 8 ώρες χρειάζονται από την μια άκρη μέχρι την άλλη.
Ποταμός Γιανγκτσέ: Φενγκντού
Η στάθμη του ποταμού ανέβηκε εκατό σχεδόν μέτρα μετά το πέρας του τεράστιου
φράγματος των Τριών Φαραγγιών αφανίζοντας αρχέγονες κοιτίδες πολιτισμού. Ανάμεσα
τους η νεκρόπολη του Φενγκντού. Σώθηκε μόνο το ψηλότερο σημείο, η πύλη της
κόλασης. 75 ναοί, Βουδιστικοί και Ταοιστικοί μαζί, είναι στην περιοχή, περιβάλουν την
κόλαση. Η αναπαράσταση της κόλασης μοιάζει με αντίγραφο της δυτικής, έχει όλον
τον γνωστό εξοπλισμό. Λείπουν όμως τα καζάνια και οι φουφούδες, η κινεζική κόλαση
είναι τόπος (κατα)ψύξεως.
Ποταμός Γιανγκτσέ: γεύμα στο πλοίο
Οι Κινέζοι συνταξιδιώτες μας τρώνε πολύ γρήγορα. Φεύγουν για να ασχοληθούν με
κάτι, να παίξουν Μαγιάνγκ (παιχνίδι σαν σκάκι), να πάρουν φωτογραφίες, να δουν
βίντεο. Οι υπόλοιποι μένουμε για να συζητήσουμε, να αναλύσουμε ότι είδαμε.
Η Κινέζα της Αυστραλίας δίπλα μας πήγε ένα χρόνο στην γενέτηρά της, την Σανγκάη, και
ξαναέφυγε. Δεν άντεξε τον γρήγορο ρυθμό.
Ποταμός Γιανγκτσέ: παγόδα Σιμπάο Ζάι
Φτιαγμένη από ξύλο χωρίς ούτε ένα καρφί γέρνει για να στηριχτεί στον βράχο στο
ψηλότερο σημείο της περιοχής. Ο θρύλος λέει πως από μια μικρή τρύπα έβγαινε ρύζι
αρκετό να θρέψει τους μοναχούς. Όταν κάποιος μεγάλωσε την τρύπα για να βγει πιο
πολύ ρύζι ώστε να το πουλήσει το ρύζι σταμάτησε να βγαίνει. Στην βάση το άγαλμα
του Βούδα, παραπάνω το άγαλμα του κυβερνήτη που αυτοκτόνησε μαζί με την έγκυο
γυναίκα του αρνούμενος να υποταχθεί σε ξένη διακυβέρνηση.
Το ιερό, η θυσία, ο θρύλος, η μορφή, η θέση, είναι οι πυλώνες που στήριζαν το έργο στην αλήθεια.
Όμως ο κόσμος που διάνοιγε αυτή η αλήθεια, ο κόσμος των μετόχων της, είναι τώρα
βαθιά κάτω από τα θολά νερά του ποταμού. Το φράγμα των Τριών Φαραγγιών
μετέτρεψε τον ποταμό σε χείμαρρο λήθης. Το μικρό ημικυκλικό φράγμα που
προστατεύει την παγόδα από την ανεβασμένη στάθμη δεν προστατεύει παρά μόνο ένα
τουριστικό αξιόθεατο, ένα ακριβό μπιμπελό.
Ποταμός Γιανγκτσέ: κρεμαστά φέρετρα
Οι αρχαία φυλή των Μπα δεν έθαβε τους νεκρούς της. Τα φέρετρα κρεμιόταν σε
χαράδρες στο πιο ψιλό σημείο. Το φέρετρο και ο πλούτος έχουν την ίδια λέξη.
Ποταμός Γιανγκτσέ: φράγμα των Τριών Φαραγγιών
Το μεγαλύτερο υδροηλεκτρικό έργο του κόσμου. Ντόπιοι και ξένοι τουρίστες παίρνουν
μανιακά φωτογραφίες. Το πούσι της τροπικής ζέστης καλύπτει σχεδόν τα πάντα, σαν να θέλει να
κρύψει την νέα αλήθεια, την αποκάλυψη του ποταμού σαν γιγάντιο απόθεμα νερού, σαν απόθεμα
υδραυλικής πίεσης.
Το απόθεμα απαιτεί πέντε δεξαμενές για να γεφυρωθούν τα 100 μέτρα διαφορά ύψους από τα διερχόμενα πλοία, τις μεγαλύτερες του κόσμου.
Το απόθεμα απαιτεί ένα καινούργιο ανελκυστήρα
πλοίων, τον μεγαλύτερο του κόσμου. Το απόθεμα απαιτεί έναν νέο υπόγειο σταθμό
παραγωγής ρεύματος, τον μεγαλύτερο του κόσμου. Απαιτεί τεράστιο δίκτυο μεταφοράς
ρεύματος, αδηφάγους καταναλωτές. Η υποταγή στις απαιτήσεις του απόθεματος είναι
ο δρόμος που διανοίγει η νέα αλήθεια, ο δρόμος που οδηγεί στον μεγάλο καταναλωτή,
την Σανγκάη.
Σανγκάη: Πουντόγκ (ανατολικά του ποταμού Που)
Οι ουρανοξύστες συναγωνίζονται στο ύψος. Πρώτος ήταν ο Οριένταλ Πέρλ, το
παρατηρητήριο στα 350 μέτρα. Τον ξεπέρασε το κτίριο Γιν Μάο, το παρατηρητήριο στα
366 μέτρα.
Ξεπεράστηκε και αυτό από το κτίριο του Παγκόσμιου Οικονομικού Κέντρου,
το παρατηρητήριο στα 474 μέτρα.
Θα ξεπεραστεί και αυτό από τον υπό κατασκευή
Πύργο της Σανγκάη, το παρατηρητήριο στα 565 μέτρα. Η αρχιτεκτονική των κτιρίων
προσπαθεί με αλλόκοτα σχήματα να προσδώσει ετερότητα στα κτίρια. Η απόληξη του
ενός μοιάζει με άνθος λωτού, του άλλου με ανοιχτήρι από μπουκάλι. Το τερατώδες
ύψος όμως δεν κρύβεται. Ο αριθμός καταπίνει την ψευδο-ετερότητα, ο αριθμός που θα
τον καταπιεί ο μεγαλύτερος αριθμός.
Σανγκάη: Maglev (Magnetic Levitation Train)
Η μοναδική γραμμή στον κόσμο του πανάκριβου μαγνητικού τραίνου.
Οι γραμμές-μαγνήτες είναι σε υπερυψωμένους πυλώνες. Το τραίνο μας πάει στο
αεροδρόμιο. Κανείς δεν κοιτάει έξω. Όλοι κοιτούν την ένδειξη της ταχύτητας: 301 χλμ
την ώρα. Σε 7 λεπτά διανύσαμε τα 30 χλμ μέχρι το αεροδρόμιο. Αυτό ήταν λοιπόν;
Το 301 είχε είδη καταποθεί από την προσμονή του 302.
Σανγκάη: Πουσί (δυτικά του ποταμού Που)
Πεζόδρομος Ναντζίγκ Λου, γεμάτος πολυκαταστήματα. Η λαοθάλασσα είναι εκεί κάθε
μέρα από το πρωί μέχρι τις δέκα το βράδυ. Ψωνίζουν ασταμάτητα. Ανάμεσα στους
ουρανοξύστες οι παραδοσιακές συνοικίες. Σαν τα Χουτόνγκ του Πεκίνου μόνο ακόμη
πιο στενά, πιο στριμωγμένα. Οι κάτοικοι κάνουν ακόμη παραδοσιακά επαγγέλματα,
πουλάνε τα πάντα. Μέχρι γρύλους για κατοικίδια. Ζουν με το όνειρο της αντιπαροχής,
της μεταστέγασης σε διαμέρισμα κάποιου μελλοντικού ουρανοξύστη.
Σανγκάη: διεθνής έκθεση EXPO 2010
Όλες οι χώρες του κόσμου έχουν περίπτερα σε έναν χώρο αχανή. 600.000 επισκέπτες
ήλθαν μόνο την μέρα που πήγαμε εμείς. Τα περίπτερα των ασιατικών χωρών τεράστια.
Από τις 5 το πρωί η ουρά έξω από το περίπτερο της Κίνας. 5 ώρες αναμονή για το
περίπτερο της Ιαπωνίας. Σύνθημα του δήμου της Σανγκάη: “Better city better life”.
Τα ευρωπαϊκά περίπτερα σε άλλη μεριά, μικρότερα.
Οι τοίχοι του ελληνικού περιπτέρου πρόχειρα καλυμμένοι με πανό που γράφουν:
“Polis the living city”. Λανθάνει η γλώσσα, το εσωτερικό δεν έχει σχέση με τη
επιγραφή. Η επιγραφή όμως μένει. Η συνάθροιση ακοινώνητων ατόμων που είναι το
νεωτερικό σίτι ζει όταν γίνει πόλις, δηλαδή συνάντηση, κοινωνία σχέσεων.
Ποταμός Λι στην επαρχία Γκουανσί: ο βαθύ νότος
Νομίζεις ότι είσαι σε άλλη χώρα. Τα ψαροχώρια δεν φαίνεται να έχουν αλλάξει. Οι
υδροβούβαλοι βόσκουν στις όχθες. Το ψάρεμα γίνεται με τον παραδοσιακό τρόπο,
χρησιμοποιώντας εκπαιδευμένους κορμοράνους. Στο τέλος της διαδρομής η μικρή
τουριστική πόλη Γιάνγκσουο μέσα σε κοιλάδες περιτριγυρισμένες από καρστικούς
σχηματισμούς που κάνουν το τοπίο σουρεαλιστικό.
Γιανγκσούο: 15η μέρα του 7ου φεγγαριού
Μέρα λατρείας των προγόνων. Σε ένα πεζοδρόμιο, ανάμεσα από δύο τζιπ, μια
ηλικιωμένη γυναίκα καίει θυμίαμα και απλώνει λίγο ρύζι, να μην πεινάσουν οι ψυχές.
Επαρχία Γκουανσί: Λόνγκσεν
Ορεινά χωριά. Ανέπαφα. Οι άνθρωποι έχουν φυτέψει ρύζι στις απότομες πλαγιές
δημιουργώντας βαθμίδες, μοιάζουν με σπονδυλική στήλη φανταστικού δράκου.
Οι γυναίκες της φυλής που τα κατοικούν δεν κόβουν ποτέ τα μαλλιά τους. Στην τεράστια
πλεξούδα που έχουν τυλίξει γύρω από το κεφάλι τους έχουν πλέξει και τα μαλλιά
κάποιου προγόνου τους.
Χόνκ Κόνγκ
Τα θαλασσινά από την Αυστραλία, η άμμος στην παραλία από το Χαινάν, τα κρασιά
από το Μπορντό. 36 τετραγωνικά η κατοικία μιας οικογένειας, ένα τετράγωνο ο Λουί
Βιτόν. 40 χλμ η μεγαλύτερη διαδρομή για τις Φερράρι. Στο Σόχο το γκέτο των
Ευρωπαίων. Το ελληνικό εστιατόριο στην οδό Έλγιν.
Είναι αυτό που θέλει να γίνει η Κίνα.
Είναι αυτό που δεν πρέπει να γίνει η Κίνα.
Το αντί-μετρο.
Εμμανουήλ
