Ο πολιτισμός μας αγνοεί ακόμη την καρδιά, τη συμπόνια και την αλληλεγγύη

Ζούμε στη φάση της σιωπής, ακόμα κι αν φωνάζουμε, 
εσωτερικά σωπαίνουμε και ψά­­χνου­με απαντήσεις 
για τις αιτίες που μας έφεραν εδώ

ΛΥΔΙΑ ΚΟΝΙΟΡΔΟΥ

Ο πολιτισμός μας αγνοεί ακόμη την καρδιά, 

τη συμπόνια και την αλληλεγγύη

Η Λυδία Κονιόρδου, η κορυφαία πρωταγωνίστρια και δημιουργός, επιστρέφει στην εστία της, το Θέατρο Τέχνης, μεταφράζοντας και πρωταγωνιστώντας στο «Παιχνίδι του τέλους» του Σάμιουελ Μπέκετ.

Υποδύεται τον Χαμ, έναν ρόλο ο οποίος συμβολίζει την εξουσία που «είναι στην πραγματικότητα τυφλή και ανάπηρη, ανήμπορη να επιβιώσει μόνη της, χωρίς τον εξουσιαζόμενο, έντρομη στην προοπτική να φύγει από την κεντρική θέση απ' όπου έχει τον έλεγχο». Εμπνευσή της γι' αυτό το πρόσωπο έχει σταθεί η «προσωπικότητα του Β. Σόιμπλε. Τον φαντάζομαι στο τέλος του, πώς θα φέρει ένας έξυπνος άνθρωπος σαν αυτόν τα αποτελέσματα των πολιτικών του, πώς θα αντέχει το φορτίο του πόνου που έχει προκαλέσει».

Τα σπουδαία έργα αποκαλύπτουν την αλήθεια κάθε εποχής. «Το παιχνίδι του τέλους» ποια αλήθεια μας φωτίζει;

Το «Παιχνίδι του τέλους» είναι ένα συγκλονιστικό έργο-μνημείο του 20ού αιώνα. Ο Μπέκετ ήδη από τη δεκαετία του '50, σαν ένας ευαίσθητος ποιητής, είδε αυτό που τώρα είναι σε όλους φανερό: Τον παραλογισμό της ισορροπίας τρόμου ανάμεσα σε εξουσιαστές και εξουσιαζόμενους, την αλληλεξάρτησή τους για να συνεχιστεί το «παιχνίδι» πάση θυσία, παρ' όλο που κάθε καινούργια παρτίδα συρρικνώνει όλο και πιο πολύ τις ελευθερίες των παικτών, τον τρόπο επικοινωνίας τους όπου η αναπηρία τους συνέχεια αναπτύσσεται. Ομως το παιχνίδι συνεχίζεται, γιατί όπως λέει ο Χαμ: «Ξέρω ότι πρέπει να τελειώσει, κι όμως εγώ διστάζω να τελειώσω».

Βρισκόμαστε σε μια εποχή-πέρασμα, που ο παλιός κόσμος «έχει τελειώσει, σχεδόν τελειώσει», όπως λέει ο Μπέκετ;

Το νιώθουμε όλοι, άλλοι πιο συνειδητά, άλλοι σαν αίσθηση, ότι τα πράγματα πρέπει να αλλάξουν. Δεν γίνεται να συνεχίζει ο κόσμος να πορεύεται με τον ίδιο τρόπο, με τις ίδιες αδικίες, τις πάσης φύσεως εξουσίες που δημιουργούν στρατιές δυστυχισμένων ανθρώπων, «Κλοβ» που δεν τολμούν να σπάσουν τα δεσμά τους, γιατί φοβούνται τι θα συναντήσουν έξω από το «καταφύγιο». Μας τρομάζει αυτό που δεν ξέρουμε αν αλλάξουμε, γι' αυτό συνεχίζουμε παράλογα το ίδιο παιχνίδι, με όλο και πιο περιορισμένους όρους, ζώντας πια στην καθημερινότητα τον ίδιο παραλογισμό. Παίζουμε με το τέλος αναβάλλοντας την αποδοχή του τέλους.

Αυτό που ζούμε τώρα είναι το τέλος;

Είναι κάτι που το νιώθουμε όλοι. Ο πολιτισμός μας, υπέροχος και φρικτός ταυτόχρονα, δεν μπορεί να συνεχίσει άλλο έτσι. Ζούμε τα φαινόμενα της σήψης και της διάλυσης που εμφανίζονται όταν ένας οργανισμός τελειώνει και πνέει τα λοίσθια προσπαθώντας λυσσασμένα να κρατηθεί στη ζωή, ενώ δεν ξέρει ή ακριβώς επειδή ξέρει ότι έχει ήδη τελειώσει. Δεν χρειάζεται ταραχή ή θλίψη, είναι μέσα στη νομοτέλεια των πάντων η ώρα που κάτι τελειώνει.

Υπάρχει ελπίδα μετά το τέλος;

Μόνο ελπίδα υπάρχει, γιατί γεννιέται μια καινούργια αρχή, μια νέα ζωή. Ο φόβος είναι που μας κάνει να μην κάνουμε το βήμα. Και τον φόβο τον διαχειρίζονται επιστημονικά όλα τα κέντρα εξουσίας.

Πώς είναι να υποδύεστε έναν ρόλο εξουσίας σε μια εποχή που η εξουσία αποτελεί έννοια παρεξηγήσιμη;

Η εξουσία και τα παιχνίδια της υπάρχουν παντού, όχι μόνο στην κοινωνία αλλά και εντός, στην ψυχή του ανθρώπου. Ο Χαμ και ο Κλοβ, οι ήρωες στο «Παιχνίδι του τέλους», θα μπορούσαν να είναι όψεις ενός και μόνου ανθρώπου, που φέρει τόσο τον θύτη όσο και το θύμα, τα εκδηλώνει ανάλογα με τις συνθήκες. Ο Μπέκετ αποκαλύπτει όλες τις κινήσεις της ψυχής και στη μία και στην άλλη περίπτωση, όπως και τη μεταξύ τους σχέση...

Τι δηλώνει ο πόλεμος που έχει ξεσπάσει για την υποδοχή των προσφύγων στις τοπικές κοινωνίες;

Δεν θα έπρεπε να μας εκπλήσσει ούτε η σκληρότητα ούτε η υποκρισία. Ο πολιτισμός μας ακόμα αγνοεί την καρδιά, άρα και τη συμπόνια και την αλληλεγγύη. Είναι ακόμα στη φάση του στομαχιού, της επιθυμίας, της φιλοδοξίας, του πλούτου, του ατομικισμού. Το ότι υπάρχουν πιο προχωρημένες συνειδήσεις που έχουν καρδιά και συμπονούν -κι ευτυχώς στον τόπο μας είναι πολλοί αυτοί- απλώς δείχνει ότι κάποια μέρα αυτό θα γίνει κατάκτηση και της κοινωνίας, σαν μια λογική συνύπαρξης και κοινού συμφέροντος. Η καρδιά είναι ακόμα το ζητούμενο.

Πολύς λόγος έχει γίνει τελευταία για το «σύμφωνο συμβίωσης». Πώς τοποθετείστε απέναντι σε αυτό;

Τίποτα που εκδηλώνεται στη φύση δεν είναι αφύσικο, εφόσον υπάρχει. Επομένως, μια θεσμική κάλυψη μιας διαφορετικότητας στη φύση έχει ήδη αργήσει, και ευνοεί κάθε μικρονοϊκό ρατσισμό και σύγχρονο Καιάδα. Μπρρρρ.

Ποια θεωρείτε ότι θα είναι η σταγόνα που θα κάνει το ποτήρι να ξεχειλίσει προκειμένου να αντιδράσει ο Ελληνας σε όλο αυτό που βιώνει;

Δεν ξέρω. Ακόμα ζούμε στη φάση της σιωπής, ακόμα κι αν φωνάζουμε, εσωτερικά σωπαίνουμε και ψάχνουμε για τις απαντήσεις, για τις αιτίες που μας έφεραν εδώ. Είναι πολύ βολικό να τα ρίχνουμε όλα στους ξένους. Ομως, όπως έλεγε ένας από τους έντιμους πολιτικούς, που εκτιμώ και που τώρα είναι εκτός στίβου, «ο εσωτερικός εχθρός είναι πιο επικίνδυνος».

ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΚΑΡΑΛΗ
akarali@pegasus.gr

 Πηγή: ΕΘΝΟΣ

........................................................................................................

.........................................................................................................

ΠΟΙΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟ ΑΜΑΡΤΗΜΑ ΟΛΩΝ ΜΑΣ; (επανάληψη)

"....Ίσως το διαχρονικό αμάρτημα όλων μας
στην Εκκλησία

να είναι


ότι θέλουμε

να διδάξουμε  και να ωφελήσουμε

μέσα από το θάνατο του άλλου


και όχι τον δικό μας"

(Πατήρ Βασίλειος Θερμός,
από το βιβλίο του "Οδύνη Σώματος Χριστού"
εκδόσεις "Ακρίτας" σελ.80)