Πολύτιμη εργασία για τους καπνιστές γονείς. Σας συνιστούμε να την κάνετε πράξη, έτσι κι αλλιώς μέσα από τον αγώνα και την προσπάθεια έχει νόημα η ζωή. Δεν νομίζετε
- ΕΙΣΑΓΩΓΗ
1.1. Ορισμοί
Κάπνισμα ονομάζεται η εισπνοή καπνού από την καύση του καπνού εγκιβωτισμένου σε τσιγάρα, πίπες και πούρα. Περιστασιακό ονομάζεται το κάπνισμα του οποίου η πράξη λαβαίνει χώρα σε μια κοινωνική κατάσταση ή ως μέσο ανακούφισης από την πίεση. Η συνήθεια του καπνίσματος αποτελεί φυσικό εθισμό στα προϊόντα καπνού. Παθητικό κάπνισμα είναι η εισπνοή καπνού από τα τσιγάρα που καπνίζουν τρίτοι γύρω μας. Το παθητικό κάπνισμα έχει ανάλογες δυσμενείς συνέπειες στον ανθρώπινο οργανισμό με το κάπνισμα. Ειδικοί σε θέματα υγείας θεωρούν το κάπνισμα ως ένα είδος ψυχολογικής εξάρτησης με σοβαρές συνέπειες για την υγεία.
1.2. Ιστορική Αναδρομή
Αναφορές για την πρακτική του καπνίσματος υπάρχουν από την αρχαιότητα (Εικόνα 2). Ήδη από το 5.000 π.Χ., στην Αμερική και αργότερα σε άλλους πολιτισμούς (Βαβυλώνιοι, Ινδιάνοι, Κινέζοι) γινόταν χρήση καπνού και άλλων παραισθησιογόνων ουσιών σε σαμανικές τελετουργίες.
Στην Αρχαία Ελλάδα, ο καπνός χρησιμοποιούνταν ως μέσο θεραπευτικής πρακτικής ενώ το Μαντείο των Δελφών τον χρησιμοποιούσε ως μέσο εξαγωγής χρησμών.
Άλλοι αρχαίοι και νεώτεροι πολιτισμοί έκαιγαν θυμιάματα (παθητικό κάπνισμα) κατά τη διάρκεια των τελετών τους (Ισραηλίτες, Καθολικοί και Ορθόδοξοι Χριστιανοί).
Το 1711 μ.Χ., η τεχνική φυσήματος καπνού από τον καπνιστή-διασώστη στην κύστη του θύματος, χρησιμοποιείται από γηγενείς πληθυσμούς της Βόρειας Αμερικής και έπειτα από Αμερικανούς αποίκους που τη μετέφεραν στην Αγγλία το 1767, για την αναζωογόνηση φαινομενικά νεκρών ατόμων, ως πρόδρομη μορφή «καρδιοπνευμονικής αναζωογόνησης».
Ενώ ο καρκίνος του πνεύμονα ήταν κυρίως αντρική ασθένεια, από το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά, η συχνότητα του στις γυναίκες άρχισε να αυξάνεται επειδή το κάπνισμα καθιερώθηκε ως μια κοινωνικά αποδεκτή συνήθεια και για τις γυναίκες.
- ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ του ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ
Η έκθεση στο παθητικό κάπνισμα πραγματοποιείται στο σπίτι (καπνιστής γονιός στα παιδιά, καπνιστής σύζυγος σε μη καπνιστή σύζυγο), στους δημόσιους χώρους (χώροι εστίασης, γραφεία) και στα οχήματα (αυτοκίνητα, μέσα μαζικής μεταφοράς). Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), έχει υπολογιστεί ότι περίπου 700 εκατ. ή περίπου τα μισά παιδιά παγκόσμια, έχουν εκτεθεί στο κάπνισμα από τους 1,2 δις. ενήλικες που κάνουν χρήση προϊόντων καπνού. Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία του Αμερικανικού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων, υπολογίζεται ότι 88 εκατομμύρια μη καπνιστές στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (ΗΠΑ) είχαν εκτεθεί σε παθητικό κάπνισμα κατά την περίοδο 2007-2008.
Βάσει του Ευροβαρομέτρου του 2012, το 42% των Ευρωπαίων πολιτών αναφέρει ότι έχει εκτεθεί στο παθητικό κάπνισμα στο χώρο εργασίας του, ενώ το 18% δήλωσε ότι εκτίθεται περισσότερο από πέντε ώρες ανά ημέρα. Σύμφωνα με τη κοινωνικοδημογραφική ανάλυση, οι άντρες είναι πιο πιθανό από τις γυναίκες να εκτίθενται στον καπνό τσιγάρου κατά την εργασία τους, με τους νεότερους να είναι πιο πιθανό να εκτεθούν. Πιο συγκεκριμένα, το 33% των Ευρωπαίων ηλικίας 18-24 ετών εκτίθενται στον καπνό τσιγάρου κατά την εργασία τους.
Από την πανελλαδική έρευνα που διεξήχθη από το Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών, τον Σεπτέμβριο του 2013, φάνηκε ότι το 92,5% των συμμετεχόντων απάντησαν θετικά στο ερώτημα σχετικά με το αν παρευρέθηκαν σε χώρους που καπνίζουν παρόλο που απαγορεύεται το κάπνισμα, το προηγούμενο διάστημα. Μόλις το 6,1% απάντησε αρνητικά. Το 73.9% δήλωσε «θυμωμένο» λόγω της παράβασης του αντικαπνιστικού νόμου, ενώ το 70,7% θεωρεί πως η πολιτεία δεν έχει πράξει ως όφειλε για να τηρηθεί ο νόμος για την προστασία από το παθητικό κάπνισμα στους χώρους εστίασης. Το 51,9% τάσσεται υπέρ της πρότασης των 10.329 Ελλήνων φοιτητών, που ενυπόγραφα ζητούν το παθητικό κάπνισμα να αναχθεί σε διεθνές ζήτημα προστασίας ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
- ΤΟ ΠΑθΗΤΙΚΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ: ΑΔΡΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ
Αναφέρεται πως το 40% των παιδιών παγκοσμίως εκτίθεται στο παθητικό κάπνισμα. Πιο συγκεκριμένα, τα παιδιά που προέρχονται από φτωχά κοινωνικο-οικονομικά στρώματα εκτίθενται περισσότερο στο παθητικό κάπνισμα. Από τη στιγμή που άρχισε να εφαρμόζεται η αντικαπνιστική νομοθεσία, στην Ελλάδα και τον κόσμο, η κύρια πηγή έκθεσης των παιδιών στο παθητικό κάπνισμα, είναι στο σπίτι και στο αυτοκίνητο, από τους γονείς τους ή από άλλα άτομα που ασχολούνται με τη φροντίδα τους.
Το κάπνισμα της μητέρας είναι συνήθως η σημαντικότερη πηγή παθητικού καπνίσματος, λόγω του σωρευτικού αποτελέσματος της έκθεσης κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και της αδιάλειπτης μητρικής παρουσίας κατά τα πρώτα χρόνια ζωής του παιδιού.
Τα παιδιά παρουσιάζουν ιδιαίτερη ευαισθησία στο παθητικό κάπνισμα γιατί αναπνέουν γρηγορότερα από τους ενήλικες και εισπνέουν περισσότερους ρύπους ανά μονάδα σωματικού βάρους.Τα παιδιά καταπίνουν επίσης μεγαλύτερες ποσότητες ρύπων καπνού εξαιτίας του ότι βάζουν τα χέρια στο στόμα.
Από μελέτες φάνηκε ότι έπειτα από έκθεση σε παρόμοια επίπεδα καπνού, τα επίπεδα κοτινίνης (μεταβολίτης νικοτίνης) στα παιδιά είναι κατά 70% υψηλότερα απ’ ότι στους ενήλικες. Τα παιδιά δεν έχουν την επιλογή αποφυγής του παθητικού καπνίσματος λόγω της εξάρτησής τους από τους ενήλικες φροντιστές τους. Ακόμα και αν τα μεγαλύτερα σε ηλικία παιδιά ζητούσαν να εγκαταλείψουν ένα χώρο που βρίθει καπνού, το πιθανότερο θα ήταν να λάβουν αρνητική απάντηση από τους ενήλικες φροντιστές τους.
4.ΒΛΑΠΤΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ ΤΟΥ ΚΑΠΝΟΥ ΤΟΥ ΤΣΙΓΑΡΟΥ
Ο καπνός του τσιγάρου είναι ένα πολύπλοκο μείγμα χημικών ενώσεων που δεσμεύονται σε σωματίδια αεροζόλ ή είναι ελεύθερα στην αέρια φάση. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι ο καπνός του τσιγάρου περιέχει 7.357 χημικές ενώσεις. Έχει διαπιστωθεί ότι το 1,3-βουταδιένιο θεωρείται ο σημαντικότερος χημικός παράγοντας του καπνού του τσιγάρου για την εμφάνιση καρκίνου.
Η ακρολεΐνη και η ακεταλδεΰδη φαίνεται πως ερεθίζουν το αναπνευστικό σύστημα, ενώ τα κυανιούχα, το αρσενικό, και οι κρεσόλες είναι οι κύριες αιτίες για τα προβλήματα του καρδιαγγειακού. Στις βλαπτικές ουσίες περιλαμβάνονται μέταλλα, Ν-νιτροζαμίνες και οι πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες (polycyclic aromatic hydrocarbons-PAHs). Όλα εξ αυτών καρκινογόνα.
Ο καπνός περιφερικής ροής του τσιγάρου, που διαχέεται στον αέρα, αποτελείται από πολλά συστατικά, εκ των οποίων, σε υψηλές συγκεντρώσεις συναντούμε το μονοξείδιο του άνθρακα, την πίσσα, τη νικοτίνη, την αμμωνία, το βενζόλιο, το κάδμιο και το 4 –αμινοδιφαινύλιο.
Άλλες βλαπτικές ουσίες, που εκλύονται από την καύση του καπνού του τσιγάρου, επιπρόσθετα με αυτές που προαναφέρθηκαν είναι τα:
βινυλοχλωρίδιο, υδροκυάνιο, αρσενικό, φορμαλδεΰδη, κατεχόλη, υδροκινόνη, μόλυβδος, μεθυλ-αιθυλ-κετόνη, νιτρικό οξείδιο, φαινόλη, στυρόλιο, λουόλιο και βουτάνιο. Σαφώς, η έκθεση στον καπνό περιφερικής ροής αποδίδει υψηλότερες συγκεντρώσεις των χημικών ουσιών στον ανθρώπινο οργανισμό, καθώς και αυξημένες συγκεντρώσεις καρβοξυαιμοσφαιρίνης, νικοτίνης και κοτινίνης στο αίμα. Ο καπνός περιφερικής ροής είναι κατά 2-6 φορές πυκνότερος σε χημικές ενώσεις, συγκριτικά με το κύριο ρεύμα καπνού, που εκπνέεται από τον καπνιστή. Τα επίπεδα των χημικών συστατικών στο κύριο ρεύμα καπνού των τσιγάρων επηρεάζονται από πολλούς διαφορετικούς παράγοντες. Διαφορετικά μείγματα καπνού, φίλτρα, διηθητικό χαρτί, πρόσθετα, και σχεδιαστικές καινοτομίες που χρησιμοποιούνται στην κατασκευή τσιγάρων έχουν σημαντική επίδραση στα επίπεδα των τοξικών ουσιών που μεταφέρονται από τον καπνό στο κύριο ρεύμα καπνού από την καύση του. Είναι πολύ σημαντικό να ειπωθεί ότι δεν υπάρχει ασφαλές επίπεδο έκθεσης στον καπνό του τσιγάρου αναφορικά με το παθητικό κάπνισμα.
- ΕΠΑΚΟΛΟΥΘΑ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΣΤΟ ΠΑΘΗΤΙΚΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ
5.1. Λοιμώξεις κατώτερου αναπνευστικού
Οι λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού επιδρούν στους αεραγωγούς και τους πνεύμονες και περιλαμβάνουν τις: γρίπη, βρογχίτιδα, και πνευμονία.
Από ανασκόπηση 60 μελετών φάνηκε ότι η έκθεση των μελλουσών μητέρων και των νεογέννητων στο παθητικό κάπνισμα, αυξάνει τον κίνδυνο των νεογνών να εμφανίσουν λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού κατά 20-50%.
5.2. Άσθμα και συριγμός
Το άσθμα είναι το πιο σύνηθες χρόνιο νόσημα της παιδικής ηλικίας. Η έκθεση στο παθητικό κάπνισμα φαίνεται να ενεργοποιεί την εμφάνιση άσθματος και των συμπτωμάτων έξαρσής του.
Από την ανασκόπηση 73 μελετών φάνηκε ότι η έκθεση στο παθητικό κάπνισμα, προ και μετά τη γέννηση, συσχετίστηκε με αύξηση κατά 30-70% των περιστατικών συριγμού και 21-85% αύξηση των περιπτώσεων άσθματος σε παιδιά. Από την ίδια ανασκόπηση προκύπτει ότι η μείωση της έκθεσης στο παθητικό κάπνισμα συνδέεται με μείωση του κινδύνου εμφάνισης άσθματος.
5.3. Λοιμώξεις μέσου ωτός
Υπάρχουν δεδομένα ότι η έκθεση στο παθητικό κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης φλεγμονών μέσου ωτός στην παιδική ηλικία. Από βιβλιογραφική ανασκόπηση 61 μελετών φάνηκε ότι η έκθεση στο
«μητρικό» κάπνισμα αυξάνει τον εν λόγω κίνδυνο πάνω από 60%.
5.4. Αιφνίδιος θάνατος στη βρεφική ηλικία
Ο αιφνίδιος θάνατος στη βρεφική ηλικία, είναι η ξαφνική απώλεια ενός κατά τα άλλα υγιούς βρέφους. Πλήττει τουλάχιστον 300 μωρά ετησίως στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Από βιβλιογραφική ανασκόπηση 75 μελετών προέκυψε ότι το μητρικό κάπνισμα μετά τη γέννηση του παιδιού συσχετίζεται με τριπλασιασμό του κινδύνου βρεφικού αιφνίδιου θανάτου.
5.5. Διεισδυτική μηνιγγιτιδοκοκκική νόσος
Η διεισδυτική μηνιγγιτιδοκοκκική νόσος αποτελεί σημαντικό παράγοντα αναπηρίας και θανάτου στην παιδική ηλικία, με το 5% των περιπτώσεων να έχουν μοιραία κατάληξη και περίπου το 16% να αποκτούν κάποια σοβαρή φυσική ή πνευματική αναπηρία.
Από ανασκόπηση 18 μελετών φάνηκε ότι η έκθεση στο παθητικό κάπνισμα στο σπίτι υπερδιπλασιάζει τον κίνδυνο που έχει ένα παιδί να εμφανίσει διεισδυτική μηνιγγιτιδοκοκκική νόσο. Το μεγαλύτερο κίνδυνο διέτρεχαν τα παιδιά ηλικίας κάτω των 5 ετών καθώς και εκείνα των οποίων οι μητέρες κάπνιζαν κατά την περίοδο της λοχείας.
5.6. Άλλες παθήσεις
Η έκθεση στο παθητικό κάπνισμα έχει επίσης συσχετισθεί με την εμφάνιση κάποιων μορφών παιδικού καρκίνου, εμφυσήματος στην ενήλικη ζωή, μειωμένης οσφρητικής λειτουργίας, και πιθανή επιδείνωση χρονίων παθήσεων όπως δρεπανοκυτταρική αναιμία.
5.7. Κοινωνική και πνευματική ανάπτυξη
Η έκθεση των παιδιών στο παθητικό κάπνισμα μπορεί να επηρεάσει επίσης και την πνευματική τους ανάπτυξη. Από μελέτη φάνηκε ότι τα παιδιά που εκτίθενται στο σπίτι, διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για την εμφάνιση νευροσυμπεριφορικών προβλημάτων, συμπεριλαμβανομένων των μαθησιακών διαταραχών και διαταραχών ελλειμματικής προσοχής.
Από αμερικανική μελέτη φάνηκε ότι ακόμα και τα πολύ μικρά ποσοστά έκθεσης στο παθητικό κάπνισμα μπορούν να συσχετιστούν με προβλήματα στην ανάγνωση και στην ικανότητα συλλογισμού.
Υπάρχουν επίσης στοιχεία που συνδέουν την κακή πνευματική υγεία (συμπτώματα κατάθλιψης και άγχους) παιδιών και εφήβων με την έκθεσή τους στο παθητικό κάπνισμα στο σπίτι.
Επίσης, παιδιά που ζουν με καπνιστές, φαίνεται να έχουν αυξημένες απουσίες στο σχολείο.
5.8. Παιδιά που εκτίθενται στο παθητικό κάπνισμα: Είναι εν δυνάμει μελλοντικοί καπνιστές
Αποδεικνύεται, από ανασκόπηση μελετών, ότι τα εκτιθέμενα στο παθητικό κάπνισμα παιδιά έχουν περισσότερες πιθανότητες να ξεκινήσουν το κάπνισμα, με τριπλάσιο κίνδυνο για τα παιδιά των οποίων και οι 2 γονείς καπνίζουν. Τα παιδιά, των οποίων ένας γονέας κάπνιζε, έχουν 70% περισσότερες πιθανότητες να ξεκινήσουν να καπνίζουν, και 2πλασιες πιθανότητες αν αυτός ο γονέας ήταν η μητέρα.
5.9. Προβλήματα από την προγεννητική έκθεση στον καπνό
Το κάπνισμα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης συσχετίζεται με ένα ευρύ φάσμα δυσμενών επιπτώσεων στην υγεία του κυήματος όπως η αποβολή, η προωρότητα, το χαμηλό βάρος γέννησης, η περιγεννητική νοσηρότητα και θνησιμότητα, και ο αιφνίδιος νεογνικός θάνατος.
- ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΣΤΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ, ΚΟΙΝΗ ΓΝΩΜΗ
Το κάπνισμα στα οχήματα αποτελεί μια σοβαρή πηγή έκθεσης των παιδιών στο παθητικό κάπνισμα.
Τα επίπεδα έκθεσης στο παθητικό κάπνισμα μπορεί να είναι εξαιρετικά υψηλά εξαιτίας του περιορισμένου χώρου στον οποίο κυκλοφορεί ο καπνός.
Μελέτη που διεξήχθη στη Σκωτία εξέτασε την έκθεση στο παθητικό κάπνισμα σε πραγματικές συνθήκες.
Εξετάστηκε το ποσοστό των μικρών κυκλοφορούντων στον αέρα σωματιδίων (ένα ευρέως χρησιμοποιούμενο μέτρο για το παθητικό κάπνισμα), σε 104 διαδρομές.
Κατά τη διάρκεια της μελέτης αυτής, οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να πραγματοποιήσουν διαδρομές διατηρώντας τις καπνιστικές τους συνήθειες κατά τη διάρκεια του ταξιδιού. Οι συγκεντρώσεις των λεπτών σωματιδίων σε αυτοκίνητα που οι επιβαίνοντες κάπνιζαν βρέθηκαν να είναι υψηλές, και να υπερβαίνουν μάλιστα τις αντίστοιχες προτεινόμενες του ΠΟΥ για την ποιότητα του αέρα. Ακόμα και όταν χρησιμοποιούνται μέθοδοι αερισμού, όπως το άνοιγμα των παραθύρων ή η χρήση ηλεκτρικού εξαερισμού, παρατηρείται υπέρβαση των τιμών, που συστήνονται για την ποιότητα του αέρα.
Τα ποσοστά των εκτιθέμενων στον καπνό μη καπνιστών, εντός οχημάτων, που αναφέρθηκαν διεθνώς το 2007 σε ΗΠΑ, Καναδά, Ηνωμένο Βασίλειο και Αυστραλία ήταν της τάξης του 29-44%.
Βέβαια, η δημόσια υποστήριξη για την απαγόρευση του καπνίσματος σε οχήματα, ιδιαίτερα παρουσία παιδιών, αυξάνεται. Το 2011, ο Βρετανικός Ιατρικός Σύλλογος ψήφισε υπέρ της θέσπισης νομοθεσίας για την απαγόρευση του καπνίσματος σε όλους τους τύπους οχημάτων. Μετά από αυτήν την τροποποίηση, ακολούθησε ψήφιση νόμου, το Μάρτιο του 2014 από το Βρετανικό Κοινοβούλιο, που επιτρέπει στην κυβέρνηση να υποβάλει κανονισμούς που απαιτούν την απαγόρευση του καπνίσματος σε οχήματα, παρουσία παιδιών.
ΔΙΕθΝΗΣ ΚΑΙ ΕΓΧΩΡΙΑ ΝΟΜΟθΕΣΙΑ ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ
Η νομοθεσία που απαγορεύει το κάπνισμα στα αυτοκίνητα που μεταβαίνουν παιδιά έχει εισαχθεί σε ορισμένες δικαιοδοσίες κρατών όπως: του Καναδά, των ΗΠΑ και της Αυστραλίας. Άλλες χώρες που έχουν κινηθεί για την απαγόρευση του καπνίσματος σε αυτοκίνητα που μεταφέρουν παιδιά περιλαμβάνουν τη Νότια Αφρική, το Μπαχρέιν, την Κύπρο και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Στο Μαυρίκιο το κάπνισμα απαγορεύεται σε κάθε όχημα με κάθε ηλικίας επιβαίνοντες.
Παρατηρείται ένας αυξανόμενος αριθμός χωρών που επιβάλει την απαγόρευση του καπνίσματος σε επαγγελματικά οχήματα, ενώ στο Κουβέιτ η νομοθεσία αντιτίθεται στο κάπνισμα κατά την οδήγηση σε οποιαδήποτε τύπο οχήματος.
Στην Αγγλία και την Ουαλία, αυτή τη στιγμή υπάρχει μόνο ένας νόμος που απαγορεύει το κάπνισμα σε οχήματα που χρησιμοποιούνται για λόγους εργασίας από περισσότερα από ένα άτομα. Στη Σκωτία, είναι παράνομο να καπνίζουν σε κάθε όχημα που χρησιμοποιείται για επαγγελματικούς σκοπούς πλην των ιδιωτικής χρήσης (Ι.Χ.) οχημάτων.
Στη χώρα μας, βεβαίως, δε γίνεται λόγος για την απαγόρευση του καπνίσματος στα πάσης φύσεως οχήματα. Βέβαια, το Υπουργείο Υγείας στην προσπάθειά του να εναρμονίσει Ελληνική νομοθεσία με τα διεθνή πρότυπα (άρθρα 8 και 16 της Σύμβασης Πλαισίου του ΠΟΥ για τον έλεγχο του καπνού), έχει προβεί σε μια σειρά νομοθετικών πράξεων αναφορικά με την απαγόρευση του καπνίσματος. Συγκεκριμένα, εξέδωσε τον νόμο 3730/2008 (ΦΕΚ 262/τ.Α/23.12.08) με τίτλο «περί προστασίας των ανηλίκων από τον καπνό, τα αλκοολούχα ποτά και άλλες διατάξεις ». Δεύτερον, εξέδωσε τον νόμο 3868/2010 (ΦΕΚ 129/τ.Α/03-08-10) με τίτλο «περί αναβάθμισης του Ε.Σ.Υ. και άλλων θεμάτων αρμοδιότητάς του» θεσπίζοντας μέτρα ολικής απαγόρευσης του καπνίσματος στους κλειστούς δημόσιους και ιδιωτικούς εργασιακούς χώρους συμπεριλαμβανομένων και των χώρων εστίασης. Τρίτον, κατά εξουσιοδότηση του ν. 3868/2010, εκδόθηκε η Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) 104720/25.08.10 με τίτλο «περί καθορισμού των οργάνων της διαδικασίας ελέγχου πιστοποίησης των παραβάσεων και επιβολής των προβλεπόμενων κυρώσεων καθώς και των κριτηρίων προσδιορισμού του ύψους των προστίμων καθώς και κάθε άλλης αναγκαίας λεπτομέρειας για την εφαρμογή του νόμου αυτού». Στην εν λόγω ΚΥΑ προβλέπονται διοικητικές κυρώσεις τόσο στους παραβάτες καπνιστές όσο και στους υπευθύνους διαχείρισης των χώρων εστίασης. Τέταρτον, με στόχο την αποτελεσματική εφαρμογή του νομοθετικού πλαισίου απαγόρευσης του καπνίσματος, εκδόθηκε εγκύκλιος με διευκρινίσεις σχετικά με την εφαρμογή του νομοθετικού πλαισίου απαγόρευσης του καπνίσματος (120995/30-09-2010). Πέμπτον, με τις Εγκυκλίους 3399/14-01-2014 και ΔΥΓ6/ΓΠ 13111/10-02-2014, επισημάνθηκε η αναγκαιότητα εντατικοποίησης των ελέγχων των αρμόδιων ελεγκτικών οργάνων και της παρακολούθησης των αποτελεσμάτων ελέγχου για την υλοποίηση της αντικαπνιστικής νομοθεσίας.
- ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑτΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΠΑΘΗΤΙΚΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ
Υπάρχουν διεθνείς συμβάσεις που διασφαλίζουν τα δικαιώματα του παιδιού για πάσης φύσεως θέματα.
Ένα σοβαρό θέμα είναι και η εισπνοή καλής ποιότητας αέρα, μη βεβαρημένου από τις τοξικές ουσίες του τσιγάρου.
Η σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού:
Η σύμβαση εγκρίθηκε από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών στις 20 Νοεμβρίου 1989 και τέθηκε σε ισχύ τον Σεπτέμβριο του 1990. Η Σύμβαση αποτελείται από νομικά δεσμευτικές διεθνείς υποχρεώσεις. Το άρθρο 3 της Σύμβασης ορίζει ότι:
«Σε όλες τις δράσεις που αφορούν τα παιδιά, είτε αυτές λαμβάνονται από δημόσιους ή ιδιωτικούς οργανισμούς κοινωνικής πρόνοιας, δικαστήρια, τις διοικητικές αρχές ή από τα νομοθετικά όργανα, το συμφέρον του παιδιού πρέπει να λαμβάνεται πρωτίστως υπόψη».
Παρά το γεγονός ότι η Σύμβαση δεν περιλαμβάνει κάποιο ρητό δικαίωμα προστασίας από τη βλάβη που προκαλείται από τον καπνό, η επίσημη ερμηνεία των άρθρων της Σύμβασης αποδεικνύει ότι η μη έκθεση στον καπνό είναι σημαντικό θέμα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σύμφωνα με τον ΠΟΥ:
«Λόγω του τεράστιου δυναμικού των βλαβών από την έκθεση των παιδιών στον καπνό, τα κράτη έχουν την ευθύνη να λάβουν όλα τα αναγκαία νομοθετικά και ρυθμιστικά μέτρα για την προστασία των παιδιών από τον καπνό και να διασφαλίσουν ότι το ενδιαφέρον για τα παιδιά υπερισχύει των διατάξεων της βιομηχανίας καπνού».
Η Διακήρυξη των Οκτώ Περιβαλλοντικών Υπευθύνων (G8) το 1997 σχετικά με την περιβαλλοντική υγεία των παιδιών συνοψίζεται στα εξής:
«Επιβεβαιώνουμε ότι ο καπνός του τσιγάρου αποτελεί ένα σημαντικό κίνδυνο για τη δημόσια υγεία των μικρών παιδιών και ότι οι γονείς πρέπει να είναι ενήμεροι σχετικά με τους κινδύνους του καπνίσματος στο σπίτι όσον αφορά τα μικρά παιδιά τους. Συμφωνούμε να συνεργαστούμε για την εκπαίδευση και τις προσπάθειες ευαισθητοποίησης του κοινού με στόχο τη μείωση της έκθεσης των παιδιών στο παθητικό κάπνισμα».
- ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Οι επιπτώσεις του παθητικού καπνίσματος στην υγεία των παιδιών είναι πλέον καλά τεκμηριωμένες, και η δημόσια ευαισθητοποίηση για τους κινδύνους που προκύπτουν από αυτό, ικανοποιητική. Παρά το γεγονός αυτό, ένα σημαντικό ποσοστό των παιδιών διεθνώς συνεχίζουν να εκτίθενται στο παθητικό κάπνισμα, και ενώ η απαγόρευση του καπνίσματος βάσει νομοθεσίας υπήρξε αποτελεσματική στη μείωση της έκθεσης στον καπνό του τσιγάρου σε δημόσιους χώρους, η πλειοψηφία της έκθεσης των παιδιών συμβαίνει σε ιδιωτικούς χώρους και οχήματα που δεν καλύπτονται από τη νομοθεσία. Ο μόνος αποτελεσματικός τρόπος για τη μείωση της έκθεσης είναι να γίνουν τα σπίτια και τα οχήματα πλήρως ελεύθερα καπνού.
Η εφαρμογή νομοθεσίας για τη ρύθμιση του καπνίσματος στο σπίτι μπορεί να μην είναι εύκολα υλοποιήσιμη στην παρούσα φάση, υπάρχει, όμως, αυξανόμενη αναγνώριση των δικαιωμάτων προστασίας των παιδιών από την έκθεση στο παθητικό κάπνισμα.
Είναι ισχυρή η υποστήριξη της νομοθεσίας για την απαγόρευση του καπνίσματος σε αυτοκίνητα όπου επιβαίνουν παιδιά και έχουν εισαχθεί επιτυχώς σχετικοί νόμοι σε άλλες χώρες.Είναι σημαντικό να υπάρχουν εκστρατείες ενημέρωσης που να υπενθυμίζουν στους ενήλικες καπνιστές την ευθύνη τους για την προστασία των παιδιών από το παθητικό κάπνισμα.
Οι στρατηγικές πρόληψης (π.χ. απαγόρευση καπνίσματος σε κλειστούς χώρους, απαγόρευση διαφήμισης), δεν έχουν καταφέρει να αλλάξουν τις καπνιστικές συνήθειες διεθνώς. Η συμπεριφορά του ατόμου πλάθεται τα πρώτα χρόνια της ζωής του, όταν ο εγκέφαλός του είναι tabula rasa (άγραφος πίνακας) και για αυτό κάθε προσπάθεια αλλαγής στη συνέχεια είναι δύσκολη. Τα άτομα θα πρέπει από τη νεαρή ηλικία να ενημερώνονται σχετικά με τις βλαπτικές επιδράσεις του καπνίσματος και του παθητικού καπνίσματος. Οι παρεμβάσεις που μειώνουν τη χρήση καπνού (π.χ., αύξηση των ειδικών φόρων κατανάλωσης, εκστρατείες των μέσων μαζικής ενημέρωσης, σχολικά προγράμματα σε συνδυασμό με κοινοτικές παρεμβάσεις, και κοινοτικές παρεμβάσεις που μειώνουν την πρόσβαση των ανηλίκων σε προϊόντα καπνού) πρέπει να είναι ευρείες, και να έχουν κατεύθυνση την πρόληψη και διακοπή του καπνίσματος και την εξάλειψη του παθητικού καπνίσματος. Σε περίπτωση που δεν αναπτυχθούν και εφαρμοστούν σύντομα αποτελεσματικά προγράμματα, στο μέλλον, η νοσηρότητα και η θνησιμότητα που αποδίδονται στο κάπνισμα θα αυξηθούν.
Η συνεργασία μεταξύ των χωρών που διέπονται από νόμους, κανονισμούς, διατάγματα για τον καπνό που επικυρώνονται από τον ΠΟΥ FCTC προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία για την ανάπτυξη, εφαρμογή και αξιολόγηση ολοκληρωμένης πολιτικής για τον έλεγχο του καπνίσματος, που μπορεί να είναι χρήσιμη για κάθε χώρα.
REFERENCES
Farlex, Inc. Smoking. The Free Dictionary by Farlex, [Internet], Available from: <http://medical dictionary.thefreedictionary.com/Smoking> [Assessed on 14 July 2015].
Gately I. Tobacco: A cultural history of how an exotic plant seduced civilization. New York, USA, 2003,
Grove Press.
Sander LG, Zhou X. Smoke: A global history of smoking. London, 2004, Reaction Books.
Avramidis S. Facts, legends and myths on the evolution of resuscitation. In: Avramidis, S. ed. The International
Aquatic History Symposium and Film Festival Book,May 12-12, 2012. International Swimming Hall of
Fame, Ft Lauderdale, Florida, USA, pp. 21-31.
Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Εθνικό σχέδιο για το κάπνισμα 2008-2012. Αθήνα,
Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης.
World Health Organisation. Report on the Global Tobacco Epidemic 2008 - the mpower package. [In-
ternet], Available from: http://www. who.int/tobacco/mpower/en/index.html World Health Organization.
[Assessed on 10th July 2015].
Directorate-General Health and Consumers. Attitudes of Europeans towards tobacco report. [Internet], Avail-
[Assessed on 14th July 2015].
Πανελλαδική Έρευνα για την εφαρμογή του νόμουγια την προστασία του κοινού από το παθητικό κάπνισμα. Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών Ακαδημίας Αθηνών, 2013, καπαresearch.
Jarvis MJ, Goddard E, Higgins V, Feyerabend C, Bryant A, Cook DG. Children’s exposure to passive smoking
in England since the 1980s: cotinine evidence from population surveys. Brit Med J 2000; 321:343-345.
Royal College of Physicians. Passive smoking and children. A report of the Tobacco Advisory Group
of the Royal College of Physicians. London: Royal College of Physicians; 2010.
Canadian Institute of Child Health. Environmental hazards: Protecting children. Canada 1997.
Matt GE, Quintana PJE, Hovell MF, et al. Households contaminated by environmental tobacco smoke: sources of infant exposures. Tobacco Control 2004;13:29-37.
Willers S, Skarping G, Dalene M, Skerfving S. Urinary cotinine in children and adults during and after
semiexperimental exposure to environmental tobacco smoke. Archives of Environmental Health 1995; 50:
130-138.
Rodgman A, Perfetti TA. The Chemical Components of Tobacco and Tobacco Smoke. Boca Raton (FL):
CRC Press, Taylor & Francis Group; 2009.
Fowles J, Dybing E. Application of toxicological risk assessment principles to the chemical constituents of
cigarette smoke. Tobacco Control 2003;12:424–430.
Bernert JT, Pirkle JL, Xia Y, Jain RB, Ashley DL, Sampson EJ. Urine concentrations of a tobacco-specific
nitrosamine carcinogen in the U.S. population from secondhand smoke exposure. Cancer Epidemiol.
Biomarkers Prev 2010; 19:2969–2977.
Abdallah F. Recon’s new role: contributions of a new-generation recon sheet to tobacco products. Tobacco
Reporter 2003b;130:58–61.
Raoof SA, Agaku IT, Vardavas CI. A systematic review of secondhand smoke exposure in a car: Attributable
changes in atmospheric and biological markers. Chron Respir Dis 2015;12:120-131.
Jones LL, Hashim A, McKeever T, Cook DG, Britton J, Leonardi-Bee J. Parental and household smoking
and the increased risk of bronchitis, bronchiolitis and other lower respiratory infections in infancy: systematic
review and meta-analysis. Respira Res 2011; 12:5.
Cabana MD, Birk NA, Slish KK, et al. Exposure to tobacco smoke and chronic asthma symptoms. Pediatr
Asthma Immunol 2005; 18:180–188.
Burke H, Leonardi-Bee J, Hashim A, et al. Prenatal and Passive Smoke Exposure and Incidence of Asthma
and Wheeze: Systematic Review and Metaanalysis. Pediatrics 2012;129:735-744
Jones LL, Hassanien A, Cook DG, Britton J, Leonardi Bee J. Parental Smoking and the Risk of Middle
Ear Disease in Children A Systematic Review and Meta-analysis. Archives of Pediatrics & Adolescent
Medicine 2012;166:18-27
ΑΧΑΪΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ Τόμος 35ος, Τεύχος 1, Απρίλιος 2016 NHS. Sudden infant death syndrome. 2012. http://www.
nhs.uk/Conditions/Sudden-infant-death-syndrome/Pages/Introduction.aspx (Accessed 6 June 2015)
Baraff LJ, Lee SI, Schriger DL. Outcomes of bacterial meningitis in children – a Meta analysis.
Pediatr Infect Dis J 1993;12:389-394.
Murray RL, Britton J, Leonardi-Bee J. Second hand smoke exposure and the risk of invasive meningococ-
cal dis ease in children: systematic review and metaanalysis. BMC Public Health 2012;12:1-11.
Hemminki K, Chen B. Parental lung cancer as predictor of cancer risks in offspring: Clues about mul-
tiple routes of harmful influence? Int J Cancer 2006; 118:744-748.
Lovasi GS, Roux AVD, Hoffman EA, Kawut SM, Jacobs DR, Jr., Barr RG. Association of Environmental
Tobacco Smoke Exposure in Childhood With Early Emphysema in Adulthood Among Nonsmokers. Am
J Epidemiol 2010;171:54-62.Nageris B, Braverman I, Hadar T, Hansen MC, Frenkiel Effects of passive smoking on odour identification in children. J Otolaryng 2001;30:263-265.
Dana Best, Technical Report-Secondhand and Prenatal Tobacco Smoke Exposure. American Academy of
Pediatrics 2009;124:E1017.
Kabir Z, Connolly GN, Alpert HR. Secondhand Smoke Exposure and Neurobehavioral Disorders Among Chil-
dren in the United States. Pediatrics 2011;128:263-270.
Yolton K, Lanphear BP, Dietrich KN, Auinger P. Exposure to environmental tobacco smoke and cognitive
ability among US children and adolescents.
Environ Health Perspect 2005; 113:98-103.
Bandiera FC, Richardson AK, Lee DJ, He J-P, Merikangas KR. Secondhand Smoke Exposure and Mental
Health Among Children and Adolescents.Arch Pediatr Adolesc Med 2011; 165:332-338.
Levy DE, Winickoff JP, Rigotti NA. School Absenteeism Among Children Living With Smokers. Pediatrics
2011;128:650-656.
Leonardi-Bee J, Jere ML, Britton J. Exposure to parental and sibling smoking and the risk of smoking
uptake in childhood and adolescence: a systematic review and meta-analysis. Thorax 2011; 66:847-855.
Semple S, Apsley A, Galea KS, MacCalman L, Friel B, Snelgrove V. Secondhand smoke in cars: assessing
children’s potential exposure during typical journey conditions. Tobacco Control 2012; 21:578-583.
Hitchman SC, Fong GT, Borland R, Hyland A. Predictors of smoking in cars with nonsmokers: Findings
from the 2007 Wave of the International Tobacco Control Four Country Survey. Nicotine & Tobacco
Res 2010;12:374-380.
House of Commons. Children and Families Bill. Debate. Hansard, Column 10 Feb 2014: Column 622.
YouGov. Sunday Times Survey Results. 2012. http:// cdn.yougov.com/cumulus_uploads/document/tojh
8h1oek/YG-Archives-Pol-ST-results-02-040212.pdf (accessed 5 July 2015).
Maryon-Davis A, Jolley R. Healthy Nudges: When the public wants change and politicians don’t know
- Faculty of Public Health: August 2010.
- Νόμος του 2008 για την Προστασία ανηλίκων από τον καπνό και τα αλκοολούχα ποτά και άλλες δια-
τάξεις. Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, 3730, σελ. 4241-4248
Εθνικό σχέδιο για το κάπνισμα 2008-2012. Αθήνα, 2008, Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης
World Health Organisation. Tobacco and Rights of the Child. 2001. whqlibdoc.who.int/hq/2001/WHO_
NMH_TFI_01.3_Rev.1.pdf (accessed 15 June 2015).
G8 Information Centre. Environment Leaders’ Summit of the Eight Miami, Florida, May 5-6, 1997; 1997
Declaration of the Environment Leaders of the Eight on Children’s Environmental Health. 1997. www.
g7.utoronto.ca/environment/1997miami/children.
html (accessed 6 June, 2015).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου