Αμνησικακία -Νηστεία- Ελεημοσύνη

Ἀμνησικακία - Νηστεία - Ἐλεημοσύνη* 

Τὸ τὶ καὶ τὸ πῶς τῆς Νηστείας 

Tρεῖς ἀρετάς, ἤτοι τὴν ἀμνησικακίαν, τὴν νηστείαν καὶ τὴν ἐλεημοσύνην, διδάσκει ἡμᾶς τὸ σήμερον ἀναγνωσθὲν ἅγιον τοῦ Χριστοῦ Εὐαγγέλιον (Ματθ. Ϛ΄ 14-21). 

Ἔταξε δὲ ὁ Θεάνθρωπος τὴν νηστείαν μεταξὺ τῶν δύο ἄλλων ἀρετῶν, ἐπειδὴ τὸ μῖσος καὶ ἡ ἀσπλαγχνία ἁρπάζουν τὸν καρπὸν τῆς νηστείας. 

Ματαίως νηστεύει, ὅστις μισεῖ τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ, ματαίως κλείει τὸ στόμα ἀπὸ τῆς ἀπολαύσεως τῶν φαγητῶν, ὅστις δὲν ἁπλώνει τὰς χεῖρας αὑτοῦ πρὸς βοήθειαν τῶν πτωχῶν. 

Ὅταν ἡ νηστεία ὑπάρχῃ συνηνωμένη μετὰ τῆς συγχωρήσεως τῶν σφαλμάτων τοῦ πλησίον καὶ μετὰ τῆς ἐλεημοσύνης, τότε παρίσταται ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ «ἐν ἱματισμῷ διαχρύσῳ περιβεβλημένη, πεποικιλμένη». * * *

Ὅσοι δὲ (ἀπο)φεύγουν τὴν νηστείαν, φοβούμενοι μήπως ἐξ αὐτῆς βλάψωσι τὴν ὑγείαν αὐτῶν, ἐκεῖνοι εἶναι ἀμαθεῖς καὶ ὀλιγόπιστοι· αὐτοί, μὴ γνωρίζοντες ποία εἶναι ἡ ἀληθὴς νηστεία, νομίζουν ὅτι νηστεία εἶναι ἡ ἀποχὴ μόνον τεσσάρων ἢ ἓξ εἰδῶν τροφῆς. Ἡμεῖς, ὅταν νηστεύωμεν, τότε ἄνω κάτω φέρομεν γῆν καὶ θάλασσαν· τὴν γῆν διὰ νὰ συνάξωμεν σπέρμα
τα, καρπούς, ὀπώρας, ἀρώματα καὶ ὅσα ἄλλα φαγώσιμα παράγει· τὴν θάλασσαν, διὰ νὰ εὕρωμεν ὀστρακόδερμα, μαλάκια, κοχλίας, ἐχίνους καὶ ὅσα ἄλλα ὑπάρχουν εἰς αὐτὴν ζωΰφια δεκτὰ εἰς τὴν γεῦσιν· ἑτοιμάζομεν φαγητὰ ξηρά, ἁλμυρά, ὀξέα, γλυκά, διὰ δὲ τῆς κράσεως καὶ ἀναμίξεως τούτων κατασκευάζομεν τροφὰς πολλὰς καὶ πολυποικίλους, κατηρτυμένας δι᾿ ἐλαίου, οἴνου, μέλιτος καὶ ἀρωμάτων, δι᾿ αὐτῶν δὲ γεμίζομεν τὴν τράπεζαν περισσότερον ἢ ὅταν κρεωφαγῶμεν.

Ἐπειδὴ δὲ αἱ τοιαῦται τροφαὶ ἐρεθίζουν τὴν ὄρεξιν, τρώγομεν καὶ πίνομεν ὑπὲρ τὸ μέτρον, μετὰ δὲ ταῦτα πειθόμεθα ὅτι νηστεύομεν. Ἡ τοιαύτη νηστεία ἀληθῶς βλάπτει, διότι αἱ προαναφερθεῖσαι τροφαὶ εἶναι δύσπεπτοι, κακόχυμοι, φλογεραί· ἐξ αὐτῶν δὲ γίνονται χυμοὶ κακῶς συγκεκερασμένοι, ἄπεπτοι, ἁλμυροί, καυστικοί· ἐξ αὐτῶν δὲ δυσπεψίαι, κακοχυμίαι, ἁλμυρὰ φλέγματα καὶ ἄλλα πολλὰ ὀχληρὰ πάθη ψυχῆς καὶ σώματος. * * *

 Ἀλλὰ τὶς ἐδίδαξεν αὐτοὺς ὅτι ἡ τοιαύτη πολυποικιλία τῶν τροφῶν καὶ ἡ πολυφαγία εἶναι νηστεία; 

Ποῦ ἀνέγνωσαν ἢ ἤκουσαν ὅτι, ὄστις ἀπέχει κρέατος καὶ ἰχθύων, ἐκεῖνος νηστεύει, ἔστω καὶ ἂν τρώγῃ ἄλλα πολλὰ καὶ πολυποίκιλα φαγητά; 

Ἄλλο πρᾶγμα εἶναι ἡ νηστεία καὶ ἄλλο ἡ ποικιλοφαγία· ἄλλο πρᾶγμα εἶναι ἡ νηστεία καὶ ἄλλο
ἡ πολυφαγία. 

Νηστεία εἶναι ἡ παντελὴς ἀφαγία ἢ ἡ μονοφαγία καὶ ξηροφαγία. 

Ὅταν ἀπὸ πρωΐας ἕως ἑσπέρας οὐδὲν τρώγῃς, τότε νηστεύεις·
ὅταν οὐδὲν ἕτερον τρώγῃς εἰμὴ ἓν εἶδος τροφῆς, ἄρτον ἢ λάχανον ἢ ὀπώρας ἢ ὄσπριον καὶ τοῦτο χωρὶς ἀρτυμάτων, τότε νηστεύεις· 

ἡ τοιαύτη δὲ νηστεία ὄχι μόνον κατ᾿ οὐδένα τρόπον οὐδὲν βλάπτει, ἀλλὰ καὶ πολλὰ ὠφελεῖ. 

Οἱ ἀσκηταὶ καὶ οἱ ἐρημῖται τοιαύτην νηστείαν πάντοτε νηστεύουν καὶ ὅμως καὶ ὑγιεῖς εἶναι καὶ μακρόβιοι γίνονται· ἡ τοιαύτη νηστεία εἶναι δίαιτα πολὺ ὠφέλιμος· 

οἱ δὲ σοφοὶ ἰατροὶ εἰς αὐτὴν μᾶλλον ἢ εἰς βότανα ἐλπίζουν καὶ δι᾿ αὐτῆς πάμπολλα θεραπεύουν ἀρρωστήματα.

(*) Νικηφόρου Θεοτόκη, Κυριακοδρόμιον, Ὁμιλία Περὶ Νηστείας, τ. Α’, σελ. 347-348. 
Ἐπιμέλεια Σεβασμιώτου Μητροπολίτου Κυπριανού.