Τις βυζαντινές εικόνες, τις εύρισκα χάλια!

Λατρεμένο,  οφείλω και αυτό  το αμάρτημα να  ομολογήσω δημόσια, όσο κι  αν με κοιτάς επιτιμητικά,  σχολιάζοντας-  τις προάλλες- με αγανάκτηση:

-Μα τι σόϊ χριστιανή- δήθεν- είσαι εσύ,
 (που τον έναν άγιο δεν τον πίστευες  ότι είναι άγιος, τον άλλον άγιο  δεν τον πίστευες ότι είναι άγιος, στην εκκλησία βαριόσουν να πάς  απ' τα άγρια χαράματα- θα προτιμούσες να προσεύχεσαι χουζουριάζοντας  κάτω απ' τα παπλώματα -προβάλλοντας  ευλογοφανή πρόφαση ότι ο Κύριος πανταχού παρών βρίσκεται και, Τον ενδιαφέρει η ουσία -επιτέλους- και όχι οι τυπικότητες των κακοφώνων ψαλτών και των αναισθήτων παπάδων)

και τώρα ξαφνικά, μου ξεφουρνίζεις ότι  ως και τις βυζαντινές εικόνες- τα άγια  καυχήματα της οικουμένης-  τις εύρισκες... άσχημες!

-Για Όνομαααα!

-Τόσο αϊ κιού ραδικιού, γηραιότατη,  και σε θέματα λειτουργικής, εκκλησιαστικής, Ορθόδοξης   τέχνης;
Θα λιγοθυμήσει ο κρητικός φίλος σου, ο εικονογράφος που σε διαβάζει μετά μανίας,  και  ο Πέτρος ο Λαμπρινάκος στην Πάτρα, επίσης.
Δεν τους  λυπάσαι;
Με κάνεις να  σουρομαδιέμαι από νευρικότητα - θα καραφλιάνω, μανδάμ,   πριν την ώρα μου!

Μέχρι και γω που είμαι νιάτο μοντέρνο,  στο ροκ και στο μέταλλο χωμένο ως τα λαιμά, τέτοιες  σκέψεις- στο λέω αλήθεια - δεν θα τις έκανα!

-Περιστεράκι μου, μη με χλευάζεις, μη με χλευάζεις,  πληγώνομαι, διότι   έχεις δίκιο, έχεις δίκιο -με μάγουλα πάλι κόκκινα από ντροπή και το γνωστό χαμηλοβλεπούσικο ύφος, το παραδέεεεχομαι!

Να  εξηγήσω όμως: "Πάταξον μέν, άκουσον δε(ν)", που ανέκραξε  και  ο πανάρχαιος ημών πρόγονος...
Λοιπόν, ναι, η αλήθεια να λέγεται: το κάλλος της Βυζαντινής Τέχνης δεν ήμουν σε θέση, ούτε να το εκτιμήσω αισθητικά, ούτε-έστω και ακροθιγώς-  να το συλλάβω.

(Το έχω ξαναπεί : ανήκω σε  κείνους τους "άντε γεια"  τύπους,  που αν δε βρεθει κάποιος να τους εξηγήσει με το "νι" και με το "σίγμα"- παρακαλώ- σε τι χρησιμεύει το κάθε τι, στην καθημερινή  ζωή μας ή στη λειτουργική ζωή της Εκκλησίας μας, αυτοί,  προσωπικά- από μόνοι  τους-  δ ε ν  θα ήταν  σε θέση, ούτε σε δέκα ζωές  να το ψυχανεμιστούνε.

-Τόσον stupid?

-Τόσον! και μη με κοιτάς με αυτή την απαξίωση, χτυπώντας νευρικά-ρυθμικά,  το αριστερό σου πόδι στο δάπεδο, "τα παίρνω στο κρανίο"  και τούτο,  δεν είναι δα  το καλύτερο για την αρτηριακή μου την  πίεση!

Αυτό το πρόβλημα της έλλειψης νοήματος στη χρήση των πραγμάτων και καταστάσεων με ταλάνιζε  και με την αριθμητική  στο σχολείο.
Δεν είχα καταλάβει τη χρησιμότητά της, διότι ουδείς καλός   άνθρωπος  σκέφτηκε να μου την  κάνει   ...πενηνταράκια....

Λοιπόν, πέρασα 18 Μάηδες  απ' τη μαθητική ζωή μου, νομίζοντας ότι, η πρακτική αριθμητική του δημοτικού, αργότερα  η Άλγεβρα, η Γεωμετρία, η Φυσική και η Χημεία, διδάσκονται στα σχολεία έτσι...χάρη γούστου των δασκάλων... προκειμένου οι    δύσμοιροι   μαθητές να ξερνάν, κάθε τόσο- απ' τις δυσκολίες της εκπαίδευσης-  το γάλα της μάνας τους...

Τούτου ένεκεν  τα σχετικά μαθήματα,  τα  μισούσα παράφορα...

Ακόμα και όταν η συμμαθήτρια, η κολλητή μου- τω καιρώ εκείνω- λέμε-  ερωτεύτηκε τον νεαρό φρεσκοδιορισμένο μαθηματικό και χάριν του ειδυλλίου
( που  γνώριζα σε επίπεδο, δικών της  εμπιστευτικών αφηγήσεων )
είχε κι  η αφεντιά μου- "το στούπαλο" ως  χλεύαζε  η μακαρίτισσα-
σούπερ  προνομιακή μεταχείριση στη βαθμολογία,
ακόμη και τότε, λέγω,  τα  μαθηματικά, μια σαδιστική αηδία τα εύρισκα!

Όσο για τη χημεία, μην πώ!

Η κόλαση των κολάσεων υπήρξε το μάθημα, το  άγχος, το  θρίλερ- και  η μεγαλύτερη χαρά της ζωής μου, όταν απ' τον εφιάλτη της, με το τέλος του σχολειού,  απαλλάχτηκα).

Ούτως εχουσών των καταστάσεων της παλαιολιθικής εποχής, κατά την οποία έζησα την εφηβική ηλικία μου, ενθυμούμαι ότι κάθε φορά που ζοριζόμουν είτε απ΄ τους δασκάλους

(ήτο υποχρεωτικός ο Σαββατιάτικος εκκλησιασμός των μαθητών του σχολείου, με συνοδεία καθηγητή)

είτε απ' τη φιλόθεη-δήθεν- συνείδηση, να ξεκουνηθώ και να πάω στην εκκλησία, κάθε φορά λέω που πίεζα τον εαυτό μου, να παραβρεθεί στο ναό, και μέχρι να τελειώσουν οι κακόφωνοι ψάλτες τα βυζαντινά τους,  έρρινα μπλεμπλερίσματα, κάθε φορά, λέγω, που πήγαινα στο ναό, χάζευα και με τις εικόνες τις ζωγραφισμένες ολοτρόγυρα και σκεφτόμουν ότι ήταν απίστευτα απωθητικές και ασχημότατες.

Μα τι μάτια αυστηρότατα("ιλαρόν όμμα" τα έλεγαν κάποιοι) ήταν εκείνα; τι δέκα χιλιόμετρα μύτες; τι σκληρά στόματα;τι ντυσίματα αλλόκοτα, πάντων των αγίων; φοβόμουν και  που τους έβλεπα!

Πραγματικά, φαίνονταν   όλοι -οι ταλαίπωροι   οι ασκητές, στα παιδικά μου, αδαή, ακατήχητα μάτια- τρομακτικότατοι.

Όταν τέλειωνε το εκκλησιαστικό καθήκον, έφευγα με ανακούφιση που έληξε  κι αυτή  επιτέλους η υποχρέωση, πήγαινα σπίτι, άρχιζα την καθημερινή μου ρουτίνα και όταν που και που έριχνα και καμια ματιά στον καθρέφτη μου, χαιρόμουν διότι, μου φαινόμουν πανέμορφη συγκρινόμενη με τα ζωγραφιστά "σκιάχτρα" (έτσι τα έβλεπα) των μορφών, που ήταν απειλητικά -νόμιζα- ιστορημένες στους τοίχους, και τα ταβάνια, στον τρούλο της εκκλησίας...

Όλοι οι άνθρωποι,  οι νέοι και οι γέροι, οι  ανάπηροι

(με ελάχιστη εξαίρεση μια θειά μακρινή που δε μίλαγε- μούγκριζε μοναχά- έχοντας χάσει  από πολιομυελίτιδα το κέντρο του λόγου - της πέφταν  και τα σάλια σε μόνιμη βάση- α! έτρωγα φρίκη οπόταν  την έβλεπα...)

 μου φαίνονταν όμορφοι τότε.

Ας είν'ευλογημένα  τα "χάλια" των βυζαντινών εικόνων- που στην αφελή  μου συνείδηση, φιλοτεχνούσαν τη σύγκριση, την εσωτερίκευαν σε βαθιά στρώματα της ψυχής μου,  και την έκαναν να δουλεύει με αγάπη για το ανθρώπινο γένος, υπέρ μας!

Αυτό το βιολί , το βιολάκι, συνεχιζόταν ανελλιπώς κάθε Κυριακή, και μεγάλη εορτή, επί χρόοοονια!

Σε κείνη την περίοδο της πρώτης νεότητας, κάποιος μου μίλησε για τον Κόντογλου, ότι ήτο, λέει,  σπουδαίος ζωγράφος.

Ζήτησα να κοιτάξω  δείγμα της τέχνης του.

Και όταν το είδα, απήλθα λυπούμενη.

Εντελώς ψυχρή, ακαλαίσθητη και  ακατανόητη, μου φάνηκε η σύλληψή του- Χριστέ μου συχώρα με!

Να μου χάριζες όλα τα έργα του, δεν τα κρέμαγα "με την καμία" σε τοίχο, από κείνους που  διέθετα...

-Τόσον άσχετη, μανδάμ;
-Τόσον και χειρότερον!
-Χάνω πάσα ιδέαν!
-Και γω το ίδιον, πανοσιολ.κλπ.
..........................................................................

Αυτή εν ολίγοις υπήρξε  η όλη συναισθηματική-αισθητική  προσέγγιση στο θέμα της βυζαντινής τέχνης, και  μη με κοιτάς απαξιωτικά, κυρ ζωγράφε μου- τόσο ένιωθα τόσο καταλάβαινα, και σκοτούρα καμία δεν είχααα!

Αυτή ήταν η μία εμπειρία της επαφής μου με την εκκλησιαστική εικόνα.

Μετά...
..................................................................

Γύρω στα 25 μου, πρωτόειδα τηλεόραση, δεν είχαμε αγοράσει νωρίτερα -Δόξα στον Κύριο...

Α! Τι μαγεία ήταν η κοσμική, κινούμενη εικόνα εκείνη!

Ξαφνικά μου φάνηκε ότι όλη η ωραιότης του κόσμου, φανερώθηκε εμπρός μου.

Άνοιξα το στόμα σα μυγοχάφτης  και θαύμασα!

Ήμουν ο μαύρος της  άγριας ζούγκλας,  στον οποίο, οι παμπόνηροι  λευκοί αποικιοκράτες, χαρίσαν αστραφτερό καθρεφτάκι, προκειμένου  να του κλέψουν μύρια  διαμάντια!

Τα "γιατί" και τα "διότι" της νέας σχέσης με την κοσμική εικόνα, θα τα ξαναπούμε,
θησαυρέ μου, αργότερα...

Σε φιλώ τρυφερά,  με αγάπη πυρφόρα- σαν τα αναμμένα ξύλα στο τζάκι σου, τις  νύχτες του γέρου Χειμώνα-
εν Κυρίω, ευχόμενη- αδιάλειπτα- για  Φώτιση και Μετά-νοια...

Σαλογραία