Παρασκευή 8 Ιουλίου 2016

Για τις κακοτονισμένες γενικές πληθυντικού θηλυκών μετοχών και επιθέτων- μια σύντομη ενημέρωση

Αποτέλεσμα εικόνας για παχιές αγελάδες


Περί ταχειών επεμβάσεων και παχειών αγελάδων


Ένα από τα βασικά καθήκοντα του Frontex, όπως ορίζονται στη
 σχετική νομοθεσία της ΕΕ, είναι «ο σχεδιασμός και συντονισμός κοινών επιχειρήσεων και ταχέων επεμβάσεων στα σύνορα». Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι οι πρόσφυγες εξακολουθούν να βρίσκονται στην επικαιρότητα, το σημερινό μου άρθρο δεν έχει αυτό το θέμα -είναι καθαρά γλωσσικό. Απλώς από την περιγραφή των καθηκόντων του Frontex δανείστηκα την παραπάνω φράση, που μου δίνει το έναυσμα για το άρθρο.

Το απόσπασμα που έβαλα μέσα στα εισαγωγικά έχει ένα λάθος, ενώ ο τίτλος του σημερινού μου άρθρου έχει δύο λάθη. Και να μην ξέρετε ποιο είναι, εύκολα θα υποθέσετε ότι, αν υπάρχει λάθος, θα υπάρχει στον τύπο «ταχέων επεμβάσεων» -και, προκειμένου για τον τίτλο του άρθρου, στο «παχέων αγελάδων».
Γιατί είναι λάθος; Ας δούμε. Η ονομαστική είναι στον ενικό «ταχεία επέμβαση» και στον πληθυντικό «ταχείες επεμβάσεις». Στη γενική «ταχειών επεμβάσεων», όχι «ταχέων». Το «ταχέων» είναι η γενική του αρσενικού -ο ταχύς, του ταχέος (που πολλοί το γράφουν [λανθασμένα ]*ταχέως!), οι ταχείς, των ταχέων.
Και για ταχείες επεμβάσεις δεν μιλάμε πολύ συχνά (άσε που μπορούμε να τις πούμε ‘γρήγορες επεμβάσεις’ και να ξεμπερδεύουμε) αλλά με τις αγελάδες το λάθος είναι πολύ συχνότερο, μια και πρόκειται για παγιωμένη φράση, ή μάλλον για δίδυμες φράσεις, αφού άλλοτε λέμε για ισχνές (έως σκελετωμένες, τον τελευταίο καιρό) αγελάδες και άλλοτε για παχιές.
Θα το ξέρετε, αλλά ας πούμε πως αυτές οι δίδυμες φράσεις λέγονται, αντίστοιχα, για περίοδο οικονομικής δυσχέρειας και δυσπραγίας η πρώτη και για εποχή ευημερίας και άνεσης η δεύτερη: λέμε για τον καιρό, την εποχή, την περίοδο, τα χρόνια «των ισχνών αγελάδων» και «των παχιών αγελάδων».
Οι δυο φράσεις ανάγονται στη βιβλική διήγηση για τα όνειρα του Φαραώ, που είδε εφτά ισχνές αγελάδες να κατασπαράζουν τις εφτά παχιές, και ο Ιωσήφ του εξήγησε ότι θα έρθουν εφτά χρόνια ευημερίας και μετά εφτά χρόνια λιμού (Γένεσις 41, 1-36).
Για να δούμε και ένα παράδειγμα χρήσης. Ο Καραγάτσης, στο Δέκα, μιλάει για έναν ναυτικό που βρέθηκε άνεργος εξαιτίας της ναυτιλιακής κρίσης:
Μπορούσε ανέγνοιαστος να περιμένει πότε θα περάσει η κρίση –δυο και τρία χρόνια. Είχε την πρόνοια, τον καιρό των παχιών αγελάδων, ν’ αγοράσει ένα περιβόλι με ξινά και μαγγανοπήγαδο που, καλή-κακή χρονιά, του αφήνει δεκαπέντε χιλιάρικα εισόδημα.
Τώρα, αυτό το «παχιών αγελάδων» σε πολλούς φαίνεται πολύ λαϊκό, κι έτσι το ευπρεπίζουν, και το κάνουν «παχέων» -αλλά αυτό είναι σολοικισμός, αφού το «παχέων» μόνο σε… ταύρους πηγαίνει, διότι είναι γένους αρσενικού. 
Ή θα πεις «παχειών» στην καθαρεύουσα, ή «παχιών» στη νεοελληνική, που είναι και πολύ προτιμότερο.
Από μια άποψη, γενικές με επίθετα σε -ύς, όπως «των ταχέων επεμβάσεων», μοιάζουν με τους πολύ συχνότερους, και εξίσου λαθεμένους, τύπους με μετοχές, όπως π.χ. «των *πληγέντων περιοχών», που ακούγεται πολύ στα δελτία ειδήσεων όταν έχουμε πλημμύρες και άλλες φυσικές καταστροφές. Κι εδώ έχουμε λάθος, αφού το «πληγέντων» είναι γενική πληθυντικού του αρσενικού, οπότε το σωστό είναι «των πληγεισών περιοχών» -το «απεχθές σωστό», όπως το λέω εγώ.
Και δεν το λέω εγώ μόνο. Πιο ωραία τα έλεγε ο Ροΐδης πριν από 120 και βάλε χρόνια, στη μνημειώδη μελέτη του Τα είδωλα. Εκεί, αφού σαρκάσει την δήθεν ευφωνία «δύο αλλεπαλλήλων περισπωμένων τύπων, ως λ.χ. των καθεστηκυιών εξουσιών, των ληξασών προθεσμιών, των αποβιωσασών γυναικών, κτλ.» συνεχίζει επισημαίνοντας ότι ακόμα και άριστοι λόγιοι γράφουν «των ζώντων γλωσσών», «όχι μόνον εξ απροσεξίας αλλά και εξ αυτομάτου εξεγέρσεως του ωτίου κατά του αφορήτου των ζωσών γλωσσών».
Και πράγματι, τέτοια λάθη βρίσκει κανείς και στα γραφτά άριστων και έμπειρων χειριστών της ελληνικής, αλλά και φανατικών φίλων της καθαρεύουσας -πολύ χαρακτηριστικά, κάποιος είχε ψαρέψει σε κείμενο του πρώην προέδρου Χρήστου Σαρτζετάκη το ίδιο λάθος («παρακρατικών οργανώσεων, διατελούντων [ενώ θα έπρεπε να γράφει διατελουσών ] εις την υπηρεσίαν του κυβερνώντος κόμματος»). Υπάρχει άλλωστε και το παλιότερο ανέκδοτο, που ίσως είναι απόκρυφο, για τον γλωσσαμύντορα καθηγητή Μιστριώτη που υποτίθεται ότι άρχισε μια ομιλία του με ένα τέτοιο «λάθος»: «Λαλούντων των αηδόνων…» 
Θα μου πείτε, τι κάνουμε; Κάνουμε εσκεμμένα το «στρωτό λάθος» («των πληγέντων περιοχών», «των ταχέων επεμβάσεων», «των παχέων αγελάδων») ή σφίγγουμε τα δόντια και γράφουμε το «απεχθές σωστό»; («των πληγεισών περιοχών», «των ταχειών επεμβάσεων» κτλ.);
Ξαναπάω στον Ροΐδη, ο οποίος πάλι στα Είδωλα υπερασπίζεται τον πολυμαθέστατο Κωνσταντίνο Οικονόμο, στα γραφτά του οποίου κάποιος αττικιστής είχε ψαρέψει ένα λάθος ανάλογο με αυτό που μας απασχολεί σήμερα, δηλαδή τη γενική «των οξέων κραυγών». 

[.....]
Πριν από μερικά χρόνια, είχα σε ένα κείμενο της δουλειάς μου τη φράση: «κατά τη διάρκεια κοινών επιχειρήσεων, πιλοτικών σχεδίων και ταχέων επεμβάσεων«.
Εδώ δεν μπορούσα να αποφύγω τη γενική πτώση, διότι  οι τρεις τελευταίες λέξεις προσθέτονταν σε ήδη υπάρχον κείμενο. Για κάποιο λόγο, έκρινα ότι δεν μπορούσα να το κάνω «γρήγορων επεμβάσεων». Οπότε, σφίγγοντας τα δόντια, το διόρθωσα: «ταχειών επεμβάσεων». Αλλά δεν άντεχα να το βλέπω, και το ξανάλλαξα σε «ενεργειών ταχείας επέμβασης». Στον ενικό δεν υπάρχει πρόβλημα.
Δεν είναι βέβαια πάντοτε εφικτός ο δρόμος της γκαμήλας, αλλά τις περισσότερες φορές θα μας βγάλει στο ίσιωμα, μακριά από το απεχθές σωστό κι από το εύηχο λάθος.
[....]

πηγή ΝΙΚΟΣ ΣΑΡΑΝΤΑΚΟΣ
............................................................................
.............................................................................









17 σχόλια:

  1. Καλώς ανέβασες το κείμενο για να υπομνήσεις το κλασσικό αυτό λάθος του τονισμού των μετοχών, που, λόγω "ανοικειότητας" του θηλυκού τύπου, έχουν όλες ασερικοποιηθεί. Όμως αμάν πια αυτός ο Σαραντάκος, αν και ευρυμαθής, κι οι μονομανίες του! "Απεχθές σωστό". Ρε άι σιχτίρ από κει. Η λογιότητα, η κομψότητα, η ομορφιά, απεχθή πράγματα για το μόνο λόγο ότι είναι συνδεδεμένα στη μνήμη κάποιων με την συντήρηση σε κάθε επίπεδο, δηλαδή στο εξής ένα: το κοινωνικό. Και αυτή η μονομερής μνήμη αυτών των κομπλεξικών τύπων είναι βέβαια το μόνο δεδομένο που έχει γίνει καθεστώς ιδεολογίας στα σημερινά αποχαυνωμένα κι ανίδεα νιάνιαρα, όπου νιάνιαρα=από σαράντα, μήν πω πενήντα και κάτω, αφού ο πενηντάρης γεννήθηκε το 1966, άρα ήταν εννιά-δέκα χρονών επί Ράλλη και ούτε θυμάται τίποτα από την "αρχαιολογία" της (ήπιας) καθαρεύουσας... (μην κοιτάς εμείς οι φιλολογικές και "ψαγμένες" εξαιρέσεις)... Δηλαδή τί το "ρετρό" έχει ο τύπος "παχειών"; Ίσα ίσα, είναι πιο κοντινός στο δημοτικό "παχιών" και λιγότερο καθαρευουσιάνικος, αφού είναι πρωτόκλιτος, και όχι τριτόκλιτος, από τον "παχέων". Ρε δεν αφήνουν τα σάπια οι γεροξεκούτηδες.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ευδοκία μου
    αυτές οι "λεπτομέρειες" στην κλίση της γλώσσας φαίνονται πια...ξεπερασμένες...πού να κάθεται να μαθαίνει τη γλώσσα ο νεαρός με το σμαρτ.. με τα γκρήκλις σε πρώτη ζήτηση;

    Βαριέται το παιδάκι μου...επομένως; Επομένως, αρχίζουμε όλοι, ελαφρά τη καρδία,
    τους σολοικισμούς και βαρβαρισμούς και η γλώσσα, με τη βοήθειά μας...μεταμορφώνεται...

    Εμένα με τρελαίνει (όποτε την ακούω και από.."δημοσιογράφους") εκείνη η δεινοπαθημένη αιτιατική του γκλιτου ουσιαστικού ο φυγάδας, που ενώ κάνει κανονικά " τον φυγάΔΑ" το ακούω μονίμως και το λένε: " τον φυγά" και πολλά άλλα που κάθεται μια συνάδελφος και τα καταγράφει από δελτίο ειδήσεων σε δελτίο ειδήσεων και τα καταγράφει για να τα εκδώσει σε βιβλιαράκι προσεχώς.
    ;-)
    Τέλος πάντων...είναι πολλά..δε βρίσκουμε άκρη..
    Η γλώσσα εξελίσσεται, απλουστεύεται...μαζί και η σκέψη μας, βέβαια, ρηχαίνει, ρηχαίνει...θα πιθηκοφέρνει σε λίγο...ολότελα...

    Μη μου στενοχωριέσαι..
    ;-)
    Κατάλαβα το ανεπίστροφον της κατηφόρας που έχουμε πάρει συμπούπουλοι,(το έχω ξαναπεί) όταν ένας άριστος μαθητής μου , ετών 30, μου είπε ότι μπαίνοντας και διαβάζοντας το μπλογκάκι μου, τις αναρτήσεις μου, τα δικά μου χαζά γραφόμενα, τέλος πάντων, βρίσκει, λέει, πολλές άγνωστες λέξεις!
    Τότε, λοιπόν, ακούγοντας αυτό το σχολιάκι του, ομολογώ ότι τρόμαξα...
    Κατάλαβα ότι έχω...παραμεγαλώσει!
    ;-)

    Ομως...πρέπει να το δεχτουμε...
    Η Γλώσσα είναι ζωντανός οργανισμός, δέχεται επιρροές, οι επήλυδες και οι νεήλυδες αυτή τη στιγμή είναι πάρα πολλοί, δεν βλέπω φως στον ορίζοντα...

    Μας έχει καταστρέψει η γοητεία της τυφλεόρασης... και όχι μόνον...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Υ.Γ. Διόρθωση: τριτόκλιτο ουσιαστικό, στην ονομαστική "ο φυγάς", και ΌΧΙ "ο φυγάδας" που έγραψα, παρασυρμένη και γω το βούρλοοοο!!!
    ;-(

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Δυστυχώς τα πάντα τα ρημάδια ρει, αλλά ρει στραβά κι ασούμπαλα... Πάντως υπάρχει και κάτι που εμένα με λυπεί ακόμα περισσότερο από τα σόλοικα, γιατί για αυτά υπάρχει τουλάχιστον το λεξικό που σού δίνει το σωστό (αν και όχι πάντα, γιατί pace Μπαμπινιώτη και των άλλων σύγχρονων γλωσσολόγων, δεν είναι κανονιστική η γλωσσολογία, αλλά περιγραφική, και απλώς παρακολουθεί τις εξελίξεις, "νομιμοποιώντας" τις, τροποποιώντας και τα λεξικά) Εκείνο που με λυπεί είναι η εξαφάνιση εκφράσεων, όχι κατ'ανάγκη καθαρευσουσιάνικων, που πια ακούγονται όλο και λιγότερο, και τις ξέρουν όλο πιο λίγοι, και όχι οι νέοι. Έχω δει στο μπλογκ σου μερικές τέτοιες, που τις ξέρω από τους γονείς μου, αλλά δεν μού έρχονται αυτή τη στιγμή. Για να πώ κάποια άλλα παραδείγματα, και λόγια και λαικά: π.χ. "ανακατεμένος ο ερχόμενος" (=υπάρχει γενική σύγχυση), "αμ' επος αμ' έργον", "εξ όνυχος τον λέοντα" "δεν κοτάω" (=τολμώ), αν και λέγεται ακόμα η "αποκοτιά", "καλλιγώνει τον ψύλλο" (=όλα τα καταφέρνει... αφού κανείς δεν ξέρει πια τί είναι ο καλλιγάς), και το συναφές "είναι γάτα με πέταλα", "απλώνω την αρίδα μου" (=πόδι, αυτό κι αν είναι άγνωστη λέξη!), και για να επανέλθουμε στα λόγια, το γνωστό ασκαρδαμυκτί (αν και αυτό ίσως το ξέρουν ως λέξη cult)... Και τόσα άλλα που η έλλειψή τους φτωχαίνει τις εικόνες μας και τις παραστάσεις...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Α, μην ξεχάσω και την έκφραση "η αλεπού εκατό, το αλεπουδάκι εκατόν δέκα" (είναι δυνατόν ο μικρός να είναι πιο έξυπνος από τον μεγάλο; ), που για το ότι είναι generational έχω απόδειξη, πέρα από τη δική μου εμπειρία (πάντα από τη γενιά των γονιών μου) και μια "ανεξάρτητη" μαρτυρία: ή στην τηλεόραση ή σε κάποιο μήντια τέλος πάντων, κάποιος αναφερόταν σε αυτό και έλεγε ότι το ξέρει μόνο από τον πατέρα του!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Ευδοκία
    με το "απλώνω την αρίδα μου" μου θύμισες τη μάνα μου. Από την αρίδα θυμήθηκα και τα κανιά, τα πόδια δηλαδή, και τον στραβοκάνη που έλεγε η συχωρεμένη...ναι...μοιάζει να φτωχαίνει η γλώσσα μας από τέτοιες περιγραφικές, λαικές εκφράσεις, μπορεί και πιο καθαρευουσιάνικες, από την άλλη, όμως,πιθανόν και να εμπλουτίζεται η γλώσσα με νεολογισμούς που προκύπτουν από τη χρήση της τεχνολογίας που εμένα δεν μου φαίνονται υποχρεωτικά ατυχείς...
    Σαφώς, βέβαια, και οι νεότεροι που βαριούνται την ανάγνωση κειμένων με καλά ελληνικά, στερούν τον εαυτόν τους από τη γνώση που θα μπορούσαν να κερδίσουν αλλά...και πάλι...η ζωή και η γλώσσα προχωράει ...αλλάζει όχι μόνο η χρήση των ιδιωματισμών (δεν μου αρέσει ο όρος ιδιωτισμός αντί αυτού)αλλά ΚΥΡΙΩΣ αλλάζει και η ΠΡΟΦΟΡΑ των φθόγγων της γλώσσας...Αυτό μου φαίνεται το ΠΙΟ συναρπαστικό από όλα, για να πω τη μαύρη μου αλήθεια..
    Θυμάμαι που κορόιδευε την έντονη προφορά του πατέρα μου σε κάποιες λέξεις και τώρα τα παιδιά μου με χλευάζουν εμένα για το Πατρινό νι και λι μου...που εντάξει δεν είναι ΚΑΙ ΤΟΣΟ άθλιο, αλλά...ακούγεται...που να πάρει!

    Εχω και μια θεωρία για τους ΗΧΟΥΣ της προφοράς...που λέει ότι όσο πιο πολύ ξεπλένονται οι ιδέες των ψυχών, τόσο πιο λιγότερο ακούγονται τα νι και λι..χαχα....παρατήρησε ας πούμε την αμερικάνικη προφορά των λέξεων...λες και πετάνε οι άνθρωποι πάνω από τους φθόγγους, λες και μετεωρίζονται δύο μέτρα πάνω από το χώμα. Ακου και την προφορά των Ρώσων, των Σλάβων...έχουν κάτι λιε..νιε...που σπάνε τα κόκκαλα, Παναγία μου βόηθα! Λες και δε μιλάνε απλώς αυτοι οι χριστιανοί. Λες και βγάζει η ψυχή τους ρίζες, άμα μιλάνε. Λες και χώνονται αυτές οι ρίζες πολύ βαθιά μέσα στις καρδιάς τους το χώμα.

    Εχω ξαναγράψει ότι αγαπώ πολύ τη Ρώσικη γλώσσα διότι την έμαθα σαν μητρική μου όταν ήμασταν (ΝΟΜΙΜΟΙ)μετανάστες, μαζί με τους γονείς μου, στην Αυστραλία, από τα δύο μου μέχρι τα πέντε μου χρόνια...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Ευδοκία

    (έσβησα και ξαναγράφω το σχόλιο διότι έφυγε με πολλά..σαρδάμ...)

    Αυτό το "Η αλεπού εκατό το αλεπουδάκι εκατον έντεκα", το έχω ακούσει που το έλεγε τακιικά και με ειρωνικό -ερωτηματικό ύφος ο πατέρας μου, ο Μελιγαλιώτης, χωρίς να μου εξηγεί το νόημα (υπέθετε ότι το καταλάβαινα.

    Εγώ ΔΕΝ το καταλάβαινα...γενικώς ΔΕΝ καταλάβαινα ΤΙΠΟΤΕ από τα περισσότερα πράγματα που έβλεπα ή άκουγα, αν δεν μου έκαναν επ' αυτών ειδική,επεξηγηματική θεωρία.

    -Τόσον βούρλον, μανδάμ Σαλογραία μου;
    -Τόσον!

    Νομίζω πρέπει να έχω αναφέρει την εικόνα με το "αλεπόπλο "....

    (έτσι τό πρόφερε ο μπαμπάς "αλεπόπλο" )

    .... και την αλεπού , και 'γώ στο μπλογκ αυτό, κάπου στα σχόλια...

    Σαφώς και οι νεότεροι μπορείτε να ΞΕΡΕΤΕ περισσότερα από τους γεροντότερους σε επίπεδο πρόσληψης/επεξεργασίας, νέας πληροφορίας.

    Σε επίπεδο ΣΧΕΣΕΩΝ ανθρωπίνων όμως και ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ, δεν γνωρίζω τι γίνεται...
    Ισως εκεί, οι περισσότεροι γεροντότεροι να είναι και σοφότεροι...

    (γι αυτό..τα κορίτσια, τουλάχιστον, δεν θα επιμείνω για τα αγόρια)...τη μανούλα να την ΑΚΟΥΤΕ!)

    Ο πατέρας μου το επανάλάμβανε το εν λόγω τσιτάτο του, με ερωτηματικό-ειρωνικό υφάκι...ο χρυσός μου...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Το ουρανικό (για να μιλήσουμε και επιστημονικώς) νι και λι έχει κακώς χαρακτηρισθεί ως Πελοποννησιακό, ενώ ενδημεί πανελληνίως (στην Κρήτη κι αν σπάει κόκκαλα, αλλά εκεί εντάσσεται στο γενικότερο χρώμα και κλίμα της διαλέκτου). Και κακώς το χρησιμοποιούν ως παράδειγμα "χωριάτικης" ομιλίας (αν θέλουν τέτοιο παράδειγμα "βαρειάς" προφοράς, να κοιτάξουν το βαρύ λλλλλ, το βόρειο, και την κὠφωση των φωνηέντων)... Το ελαφρώς "λιωμένο" λι και νι είναι γενικό και σχεδόν πανελλήνιο, αν και στην Πελοπόννησο φαίνεται περισσότερο, απλούστατα γιατί εκεί είναι μόνο του ως κάποιο χαρακτηριστικό διαφοροποίησης (μη συνοδευόμενο απο κωφώσεις, τσιτακισμούς, κτλ). Το ολοκάθαρο λι που έχει επικρατήσει ως το "σωστό" είναι το παλιό Αθηναικό χαρακτηριστικό, αυτό του εντελώς γκάγκαρου (άλλη ξεπερασμένη λέξη!). Απλώς τώρα αυτό το (αν και πολύ κοντινό με το Πελοποννησιακό, ίσως ίδιο πέρα από το λι και το νι) Αθηναικό ιδίωμα είναι η νόρμα της ελληνικής...
    Συγγνώμη, αλλά δεν μ'αρέσουν αυτά τα βαρειά τα ρώσσικα σύμφωνα... Είμαστε νότιοι, και μιλάμε καθαρά, κι όχι γουργουριστά (που έλεγε κι ο Σεφέρης, νομίζω, ή μήπως ο Ελύτης, για άλλους βόρειους) ή με οποιοδήποτε άλλο "μπούκωμα" σε φωνήεντα και σύμφωνα! Τα μπουκώματα είναι για τα χιόνια και τις γούνες, και εκεί να επιστρέψουν οι ομιλητές τους!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. ;-)
    Ευδοκία μου
    ο καθένας μας αγαπάει τη γλώσσα που έμαθε στον τόπο του όπως αγαπάει (ή και δεν αγαπάει)αυτούς που του τη δίδαξαν, με την αγκαλιά, την ανάσα ή και τις ξυλιές που του δώσανε καθώς τον μεγάλωναν...
    Ωραία κουβέντα...ατελείωτη θα μπορούσε να είναι..
    ;-)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Εντάξει, δεν θα μακρηγορήσω. Μόνο να προσθέσω ότι τη μαγεία της γλώσσας μας δεν μπόρεσαν, κατά κανόνα, να μάς τη μεταδώσουν οι δάσκαλοι. Τη δίνει η κατευθείαν επαφή με τα κείμενα, και κυρίως τα ποιητικά. Όταν βουτηχτείς εκεί μέσα, μετά είσαι εθισμένος για πάντα και κολλημένος στους κανόνες της ομορφιάς του είδους που σε συγκινεί προσωπικά (π.χ. για σένα ο Βρεττάκος)...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Ευδοκία μου

    πιάνεις άλλο αβυσσαλέο ζήτημα...

    αν τη μαγεία της γλώσσας μας δεν μπόρεσαν κατά κανόνα να μας την μεταδώσουν οι δάσκαλοι, όπως λες, φταίει κατά τη γνώμη μου, που δεν μας αγάπησαν επαρκώς οι δάσκαλοι και που επομένως και μεις, οι μικρότεροί τους, επαρκώς δεν τους αγαπήσαμε. Πώς να τους ανταποδώσουμε κάτι που δεν ελάβαμε; Η κάθε είδους συγκίνηση για μένα περνάει υποχρεωτικά μέσα από την εμπειρία της αγάπης.
    Αναμφίβολα σημαντική η κατευθείαν επαφή με τα κείμενα, αλλά και εκεί η αγάπη έστω και σιωπηλή, έστω και ασυνειδητοποίητη, υπάρχει πανταχού παρούσα, καθοδηγώντας τις επιλογές μας και στην ανάγνωση...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Μα, και καλοπροαίρετους καθηγητές να είχαμε, οι συνθήκες της τάξης είναι όχι ακριβώς "απάνθρωπες", αλλά "αποπαιδευτικές. Πρώτον, η συντριπτική πλειοψηφία των συμμαθητών μας ήταν/είναι βόιδα (άλλο στο Εσπερινό, εκεί ο κόσμος είναι ώριμος και συνειδητοποιημένος, και πάει για να μάθει, όχι γιατί τον σούρνουν με το ζόρι). Τα βόδια αυτά καμμιά όρεξη δεν έχουν για τις ευαισθησίες της λογοτεχνίας που τους δίνεται (έχεις προλάβει την έξοχη συνήθεια του καψίματος των βιβλίων; Ε όχι ότι φταίνε οι καθηγητές και για αυτό). Δεύτερον, το κουτσουρεμένο 45λεπτο δεν φτάνει ούτε για να αρχίσει να εξηγεί ο καθηγητής τα εισαγωγικά. Ίσως σε κάποια ιδιωτικά να γίνεται καλύτερη δουλειά, γιατί προυποθέτει να πάρει ο μαθητής για το σπίτι διάβασμα ποσότητας λογοτεχνίας που δεν βγαίνει ποτέ μέσα στην τάξη. Αλλά μετά πρέπει να ζητούνται ουσιαστικές παρατηρήσεις, όχι "χωρίστε το κείμενο σε ενότητες" και "ποιά είναι η κεντρική ιδέα κάθε ενότητας", και άλλα τέτοια γελοία που μάς ζητούσαν...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Αχ ηλεκτρονικό μου Ευδοκάκι
    τι εύστοχα που υπενθυμίζεις τα ασυμμάζευτα τα χάλια του εκπαιδευτικού μας συστήματος...

    Θες να τα γράψεις όλα συγκεντρωμένα σε ένα βιβλιαράκι; Ετσι...με το ύφος που μου τα γράφεις και μένα..να το διαδώσουμε...
    ;-)

    Θυμάμαι κάποτε που έδειξα μια πρωτότυπη δουλειά μου στον τότε πρόεδρο του Παιδαγωγικού, την επαίνεσε ως ιδέα, αλλά μου είπε ότι αυτό το στυλ διδασκαλίας είναι για "παιδιά καλών οικογενειών" και όχι για παιδιά δημόσιων σχολείων (το έγραψα σε παλαιότερα σχόλια νομίζω..) .

    Εκεί...απελπίστηκα, παρόλο που για την ίδια δουλειά, τότε, με είχε πάρει τηλέφωνο στην Πάτρα, ο ΜΑΡΙΟΣ ΠΛΩΡΙΤΗΣ από το ΒΗΜΑ για να με συγχαρεί και δεν πίστευα στα αυτάκια μου ότι τον άκουγα τόσο ενθουσιώδη και εμψυχωτικό -τον ευγενέστατο άνθρωπο...

    Κατάλαβα από τη μικρή επικοινωνία με τον Πρόεδρο του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου (μιλώ για δεκαετία 1980) ότι στη δημόσια εκπαίδευση δεν μας σώνει τίποτα...

    Ποιοι θα μάθουν και θα καλλιεργηθούν πνευματικά από εκεί; Μόνον όσοι το θέλουν ΑΠΟ ΜΟΝΟΙ τους πάρα πολύ ακριβώς όπως και ...αγιάζουν εις πείσμα των παπάδων π.χ. μόνον όσοι το θέλουν από μόνοι τους πάρα πολύ διότι από παπάδες-δεσποτάδες-καλογέρους, η βοήθεια προς πνευματική ανάταση, στις μέρες μας, μοιάζει μηδαμινή, ως προς το εξωτερικό, κατ' άνθρωπον, στοιχείο.

    Κάποτε, δούλευα στο Εσπερινό μια τελευταία τάξη Λυκείου όλο έφηβοι αγόρια που μόνο διάθεση για μάθημα ποτέ δεν είχαν

    (άμα λείπει το θηλυκό στοιχείο από την τάξη, τα αρσενικά...αποθηριώνονται...δεν υπάρχει ελκυστική παρουσία να τους ...καλμάρει, να τους κάνει να βγάλουν έναν καλύτερο εαυτό προς τα έξω, και αλίμονο στους δασκάλους τους, σε αυτή την περίπτωση..)
    ;-)
    Τότε λοιπόν σε κείνη την τάξη, από την απελπισία μου, αυτοσχεδίασα...κατ'εξακολούθηση...και το αποτέλεσμα υπήρξε άκρως συγκινητικό...(όλο θέλω να τα αναφέρω αυτά τα μικρά σκηνικά σε ποστάκια κ όλο κάτι γίνεται και δεν προλαβαίνω...κρίμα...)

    Με βάση βέβαια το πρόγραμμα του Υπουργείου...ήμουν...εκτός!

    Αν λογοδοτούσα σε διευθυντή με αγκυλώσεις μυαλού, άνετα θα μπορούσα να βρω και το μπελά μου, με βάση άπειρες δικαιολογίες που μπορούν να επιστρατευτούν από τους προΊσταμένους, όταν επιθυμούν κάποιον να τον εξοντώσουν ή να τον ξαποστείλουν στο ...πυρ το εξώτερον!

    Ευτυχώς, ο τότε διευθυντής μου, υπήρξε συναισθηματικά πλούσιος και ευρύνους εκπαιδευτικός...καλή του ώρα, όπου και αν βρισκεται αυτή τη στιγμή..
    ;-)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Αυτό κι αν ήθελε καταγγελία. Ο Πασόκας (γιατί, για να είναι πρόεδρος του Παιδαγωγικού δεκαετία '80, τί θα ήταν;) παραδεχόταν ότι τα δημόσια σχολεία του καθεστώτος του ήταν για την πλέμπα, που πρέπει να μείνει στην πλεμποσύνη της! Αυτοί που αν μη τι άλλο, αυτό ευαγγελιζόντουσαν, παιδεία για όλους κτλ. Και όσοι τελειώσαμε δημόσιο είμαστε από μπας κλας οικογένειες! Και αν θυμάσαι, η δεκαετία του '80 ήταν αυτή του κλεισίματος των ιδιωτικών. Δηλαδή ότι ο κόσμος των ιδιωτικών άρχισε να προτιμάει το δημόσιο, και όχι από φτώχεια!...
    Το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο πάντα βρώμαγε. Πραγματικά χρειαζόταν ξεμπρόστιασμα ο άθλιος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. Ευδοκία μου
    η συγκεκριμένη κουβέντα ειπώθηκε όταν ήμασταν οι δυο μας κάπου σε ένα γραφείο, όπου του έδειξα τη δουλειά μου, την εργασία και τα αποτελέσματά της σε βίντεο...

    Δεν ειπώθηκε δημόσια η συγκεκριμένη σκέψη του.
    Και δεν πιστεύω ότι την είπε με κακή πρόθεση.

    Το έθεσε ως διαπίστωση... διότι αυτό πίστευε, (άσχετο αν εμένα αυτή η κουβέντα με αποκαρδίωσε και μετά τη συγκεκριμένη εργασία την παράτησα).

    ΔΙΚΑΙΩΜΑ του να πιστεύει, έκαστος ό,τι θέλει.

    Εδώ κοτζάμ ΘΕΟΣ και μας επιτρέπει να πιστεύουμε Ό,ΤΙ γουστάρουμε έκαστος...και ΟΣΟ ΖΟΥΜΕ, όσο ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΑ και αν ζούμε, ΔΕΝ μας παλουκώνει, ούτε μας βρίζει χυδαία, όσο λάθος και να κάνουμε με τις επιλογές μας...

    (ακριβώς γι αυτό το λόγο, αυτόν τον ΑΝΕΞΙΚΑΚΟ, ΕΣΤΑΥΡΩΜΕΝΟ, ΤΑΠΕΙΝΟ, ΠΑΝΑΓΙΟ, ΠΑΝΣΟΦΟ ΚΑΙ ΣΙΩΠΗΛΑ ΠΑΝΤΟΔΥΝΑΜΟ, ΑΝΑΣΤΗΜΕΝΟ ΘΕΟ, εγώ τον προτιμώ από κάθε άλλον ηγέτη και λαχταρώ να ανήκω στη δική Του και μόνο, Παρεμβολή...)
    ........................
    Δεν μου αρέσει, λοιπόν, να κρεμάω στα μανταλάκια έναν οποιονδήποτε άνθρωπο για κάτι που εξέφρασε σε μια ιδιωτική συζήτηση.

    ΑΝ τα έλεγε ΔΗΜΟΣΙΑ και έπαιρνε το ρίσκο των λόγων του, εκεί, ναι, να του ρίχναμε στα αυτιά, αν το κρίναμε σκόπιμο...αλλά...σε ιδιωτική ΦΙΛΙΚΗ κουβέντα, όταν διατυπώνεται μια τοποθέτηση, δεν μπορώ αυτό να το κάνω...

    Η δική σας, νεότερη γενιά μάλλον επηρεάζεται περισσότερο από..δικηγόρους που ψάχνουν για τον άρτο τους τον επιούσιο, υποδαυλίζοντας τα πάθη των συνανθρώπων τους...
    ;-)
    Εμείς θα σκεφτόμασταν τους δικηγόρους μόνον αν κάποιος μας έκανε κάτι βαρύ, αν θα μας σκότωνε τη μάνα ή τον πατέρα παραδείγματος χάριν..
    ;-)
    Ούτε καν για διαζύγιο η δική μου γενιά δεν σκεφτόταν τους δικηγόρους, χαχα...

    Μου φαίνεται, όσο το σκέφτομαι, ως χτύπημα κάτω από τη ζώνη, το να ξεμπροστιάσω δημόσια κάποιον για κάτι που ελέχθη (καλοπροαίρετα, πιστεύω) σε ιδιωτική συζήτηση... και αρνούμαι συνειδητά να κάνω...
    ;-)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  16. Καλά, δεν εννοούσα καταγγελία με την κυριολεκτική έννοια. Άλλωστε τέτοια λόγια μάλλον λέγονται για να αποφύγουν την όποια αλλαγή, την όποια λήψη αποφάσεων (προς το καλύτερο) και ρίσκων. Το πνεύμα τους όμως δεν παύει να είναι κατάπτυστο, εδικά όταν διέπει αυτούς που βρίσκονται στο τιμόνι της παιδείας. Ίσως πιο χρήσιμο θα ήταν να προσέγγιζες κάποιους από ομάδες συγγραφής των φιλολογικών εγχειριδίων (ο πρόέδρος φιλόλογος ήταν; Αν όχι, που μάλλον όχι, τί να σκαμπάζει το κομματόσκυλο...) Είναι τρομερά δύσκολο να μπει κανείς στις ομάδες αυτές, αν δεν είναι κάπως συνδεδεμένος με ημετέρους... Αλλά από εκεί μπορεί να ασκηθεί πίεση προς κάποια κατεύθυνση (οι συγγραφείς ισχυρίζονται πάντως ότι έχουν απόλυτη ελευθερία... Τώρα, με ποιά κριτήρια διαλέγονται, κι αν δεν φρονούσαν τα "ορθά", θα διαλεγόντουσαν;...)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  17. @ηλεκτρονική φίλη...

    [θέλω να ελπίζω φίλη, επειδη στο ΑΝΩΝΥΜΟ διαδίκτυο, ΠΟΤΕ κανείς ΔΕΝ μπορεί να ξέρει ποιος μαλλιαροπόδαρος ασφαλίτης μπορεί να κρύβεται και πίσω από -κατά το φαινόμενον- νεαρή ντελικάτη θηλυκή περσόνα που γράφει σχόλια στα μπλόγκια- σκέφτομαι φωναχτά αυτή τη στιγμη...μη μου κρατάς κακιούλα-]
    ;-)

    ..........
    Ευδοκία
    ;-)
    Επίτρεψέ μου να πω ότι δεν έχω ιδέα σχετικά με την πολιτική τοποθέτηση του τότε προέδρου στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτου, όμως κατάρτιση σίγουρα διέθετε.. (δεν προλάβαινα να παρακολουθήσω τέτοιες λεπτομέρειες, όπως τις πολιτικές προτιμήσεις των προέδρων,σε φάση τρελοκομείου βρισκόμουνα έχοντας και δυο μικρά παιδάκια φροντίσω και σχολείο στο οποίο δίδασκα...)

    Και σε καμία περίπτωση δεν θα διανοούμουν να μιλήσω για την εργασία μου σε φιλολόγους που συνέγραφαν εγχειρίδια! Εν πρώτοις ντρεπόμουν...συστελλόμουν...ναι..ναι...

    όσο και αν σου φαινεται περίεργο, είμαι απίστευτα διστακτική όταν πρόκειται να προσεγγίσω συναδέλφους. Ούτε καν σε συνδικαλιστικές συνελεύσεις δεν άντεχα να παρευρίσκομαι...Δεν μπήκα ποτέ σε κανένα ΟΛΜΕτζίδικο κομματικό γραφείο για να ...βολευτώ και για τούτο ήμουν, όλα τα χρόνια, απλά διορθώτρια και επιτηρήτρια στις πανελλήνιες, ούτε κάν σε επιτροπή φύλαξης τετραδίων πανελληνίων δεν με βάλαν ποτέ και αναρωτιέμαι, τους πολύ νεότερους συναδέλφους απο μένα, με ποια κριτήρια εκεί τους τοποθετούσαν οι επικεφαλής των επιτροπών...όλα τα χρόνια...

    (εννοείται ότι αυτοί που φύλαγαν τετράδια π.χ. είχαν καλύτερη οικονομική αποζημίωση για τις ώρες της εκεί απασχόλησης) αλλά ειλικρινά ...ποτέ ΔΕΝ με νοιάξαν κιόλας αυτές οι λεπτομέρειες...ε..τις ανέφερα τώρα εν τη ρύμη του λόγου-ξεσάλωσα από τη ζέστη η μουστόγρια!
    ;-)

    Και εννοείται ότι οι συγγραφείς των σχολικών βιβλίων, διαλέγονται με κομματικά κριτήρια και εννοείται ότι αν δεν έκαναν και δημόσιες σχέσεις του Κερατά ή και του ΜΗ κερατά, πάντως δημόσιες σχέσεις , ΟΠΩΣΔΗΠΟΤΕ,

    ΔΕΝ θα διαλεγόντουσαν, διότι ...χρυσούλι μου, ΠΟΥ ΠΑΣ ΧΩΡΙΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΗΝ ΣΗΜΕΡΟΝ;
    ;-)

    ΑπάντησηΔιαγραφή